МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Хэргийн индекс: 166/2023/0059/Э

Дархан-Уул аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Б.Ихтамир даргалж,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн даргаар Г.Ган-Эрдэнэ,

Улсын яллагч Т.Дэлгэрсайхан,

Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч *******,

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч нар Ж.Туяа, П.Батжаргал,

Шүүгдэгч******* нарыг оролцуулан тус шүүхийн шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанаар****************************  холбогдох эрүүгийн 2218003070008 дугаартай хэргийг оны 01 сарын1-ний өдөр хүлээн авч, хянан хэлэлцэв.

Шүүгдэгчийн биеийн байцаалт:

Монгол Улсын иргэн,********************* /РД:******* /,******* оны 10 дугаар сарын*******-ний өдөр аймгийн суманд төрсөн, эрэгтэй, настай, боловсролтой, мэргэжилтэй, эрхэлсэн тодорхойилгүй, ам бүл, эхнэр хүүхдийн хамт, Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын, дугаар баг, тоотод оршин суух, урьд ял шийтгэлгүй.

 

Дархан-Уул аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч*******ийг Монгол улсын их бүртгэлийн дугаартай, серитэй дипломыг хуурамч болохыг мэдсээр байж ашиглан Дархан сумын ерөнхий боловсролын дугаар сургалтын менежерээр оны сарын-ны өдөр томилогдож, улмаар оны дугаар сарын-ны өдрийг хүртэл уг дипломыг ашиглаж,, төгрөгийн хууль бус орлого олсон гэх Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хуурамч баримт бичиг ашиглах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулахаар яллах дүгнэлт үйлдэж хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

1. Шүүх хуралдаанаар тогтоогдсон хэргийн үйл баримт, гэм буруугийн талаар

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт:

Шүүгдэгч*******ийн: Би тухайн үед 2 дугаар курсын оюутан, настай байсан. онд эгчдээийн сургууль руу шилжмээр байна гэж хэлсэн. Эгч ийм боломж байна гэхээр нь материалаа өгсөн. Болно гэж бодоод авсан. Гэм буруугаа хүлээн зөвшөөрч байна. Ийм зүйл болно гэж үнэндээ мэдээгүй. Би онд Дархан-Уул аймгийн газарт мэргэжилтнээрилд ороод гурван жил орчимилласан. онд улс руу гэрээтилтнаар яваад онд ирсэн. онд их сургуулийг, онд, онд их сургуульд магистраар, онд мэргэжлээр тус тус төгссөн гэх мэдүүлэг,

Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч *******ын: оны дугаар улиралд шинжлэх яамнаас ерөнхий боловсролын бүхилтнуудын бичиг баримтыг шалгах үүрэг өгсөн. Багшилтнуудынхаа бичиг баримтыг скайнердаад явуулсан. Сургуулийн бичиг хэргийнилтан шүүгдэгчийн дипломын эх хувийг шаардсан боловч алга болгосон, гээсэн гэсэн байсан. Ихэнх нарын бичиг баримтыглын комисс руу явуулсан. Үлдсэн хүмүүсийн бичиг баримтыг яаралтай шаардсан боловч гаргаж өгөөгүй. Захирал ч мөнээс шаардсан. Хувийн хэрэгтийн дипломын хуулбар хувь байсан. Монгол улсын их түүхийн анги төгссөн гэсэн байсан. Шаардсан бичиг баримт гаргаж өгөөгүй хүмүүсийн мэдээллийг мэдээллийн санд шалгахад байхгүй байсан учир энэ хүмүүсдээ арга хэмжээ ав гэсэн. дугаар сард Авилгатай тэмцэх газрын байцаагч надаас гэрчийн мэдүүлэг авсан. **** онд Монгол улсын их сургуулийг төгссөн байна. Та ийм төгсөгч таних уу? гэсэн. Би онд энэ хүнийг Монгол улсын их сургууль төгссөн гэдгийг мэдэхгүй гэдгээ хэлсэн. Би өөрийнхөө үеийн төгсөлтийн болон, доод курсын төгсөгчдөө мэднэ.ийн улаан хавтастай диплом нь Монгол улсын их дипломтой адилхан байсан. Би энэ хүнийг мэргэжилтэн байхаас нь мэднэ. Монгол улсын их сургууль төгссөн бол дотно, сайн мэдэх ёстой байсан. шинжлэх яамаас үлдсэн хүнийхээ бичиг баримтыг яаралтай ирүүл гэсэн албан тоот ирсэн. бичиг баримтаа гаргаж өгөхгүй болохоор захиргаанаас Монгол улсын их сургууль руу лавлагаа авахаар албан тоот явуулсан. Албан тоотын хариу нь онд гэж хүн төгсөөгүй, дипломын дугаар, сер нь өөр хүн дээр олгогдсон гэж ирсэн. Сургуулийн амралтын дараа дугаар сарын сүүлээр захиргаанааслаас халсан тушаалыг нь гаргасан. Сургуулийн зүгээс энэ хүнээс албан ёсоор нэхэмжлэх зүйл байхгүй гэх мэдүүлэг,

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэхиллагааны явцад хэрэгт авагдсан:

2023 оны 01 сарын 10-ны өдрийн: Шүүгдэгч*******ээс хураан авсан дугаартай дипломыг эд мөрийн баримтаар тооцох тухай мөрдөгчийн тогтоол /хх-ийн 9/,

Гэрч Би гэх хүнийг танина. Энэ хүн миний нөхөр. Миний нөхөр нь оны 12 дугаар сард ходоодны хорт хавдар өвчнөөр нас барсан. нь он хүртэл Монгол Улсын их түүх нийгмийн ангид суралцаж түүхч мэргэжлээр төгссөн. Давхар Монгол улсын их Олон улсын харилцааны ангид давхар суралцаж 2 дипломтой төгссөн. Одооын диплом надад байхгүй байгаа. Диплом нь нүүдэл суудал хийх явцад хаягдсан байх гэх мэдүүлэг /хх-ийн 20-23/,

Гэрч Манай нөхөр******* нь зан байдлын хувьд даруу төлөв,ил хөдөлмөр хийхдээ сайн, аливаалыг нямбай, чанартай сайн хийж гүйцэтгэдэг, хүнд их тусархаг, хүнтэй нээх маргалдаж муудалцаад байдаггүй. Би*******ийг хүнтэй маргалдаж муудалдцаж байгааг харж байгаагүй. Архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэдэггүй, ямар нэгэн гаж муу зуршил байхгүй. Миний мэдэхийн урьд өмнө ямар нэгэн хэрэг түвэгт холбогдож байгаагүй. Би өөрийн нөхөр*******ээс Их сургуульд сурч байсан талаар нь ерөөсөө асууж байгаагүй. Энэ онд цагдаад шалгагдаж байгаа гэж хэлэхээр нь тодруулаад асуутал******* нь надад би Монгол Улсын их сургуульд суралцаагүй байж хуурамч диплом авчихсан гэж хэлэхээр нь мэдсэн гэх мэдүүлэг /хх-ийн 25/,

Гэрч******* нь манай Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын дугаар сургуульд сургалтын менежер албан тушаал дээр **** оны сардилд орсон. Ингээд*******иллах хугацаандаа **** онд **** төгрөг гар дээрээ бэлэн авсан. **** онд нийт **** сариллаад **** төгрөг, **** онд нийт 12 сариллаад **** төгрөг, онд нийт 12 сариллаад ***** төгрөг, **** онд нийт ***** сариллаад ***төгрөг, *** онд нийт 12 сариллаад **** төгрөг, **** онд нийт *****сариллаад **** төгрөг, **** онд нийт 12 сариллаад 1**** төгрөг, **** онд нийт 12 сариллаад ****төгрөг, **** онд нийт 12 сариллаад **** төгрөг, **** онд нийт **** сариллаад *15 төгр*****г авсан бөгөөд нийт Улсын төсвөөс **** сая төгрөгний цалин гар дээрээ авсан. Би*******ийг хуурамч диплом ашигладаг байсан талаар мэдэхгүй байна гэх мэдүүлэг /хх-ийн 27/,

2013 оны 01 сарын 07-ны өдрийн гэрч гаргаж өгсөн:*******ийн оны хооронд цалингийн картаас гарт олгосон цалингийн хуудас,лын тодорхойлолт зэргийг хүлээн авсан тэмдэглэл, баримтууд /хх-ийн 28-43/,

2022 оны 06 дугаар сарын 03-ны өдрийн: Chrome апп ашиглан интернэтэд нэвтэрч Google хайлтын программаас “Монгол Улсын их сургууль” гэсэн хайлтаар Num.edu.mn сайтад нэвтэрч төгсөгчид цэсийг сонгоход Төгсөгчдийн мэдээлэл гэсэн гарчиг доор он оны төгсөгчдийн мэдээлэл байна. Үүнээс оныг сонгоход PDF файл гарч ирснийг татан авч хэвлэв. Уг PDF файлыг хэвлэхэд******* хуудас болж байх ба хуудас бүрийн доод буланд хар өнгийн балаар дугаарлан 7 гэж дугаарласан хуудаст байх Нийгмийн шинжлэх Түүхч, түүхийнийн бакалавраар0 төгсөгчдийн нэрсээс*******ийн нэр байхгүй байсныг тэмдэглэлд тусгав. бүртгэлийн дугаараар******* хуудас мэдээллээс шүүхэд 7 гэж дугаарласан Нийгмийн шинжлэх Түүхч, түүхийнийн бакалавраар0 төгсөгчдийн 20 дугаар хүснэгтэд **** **** дипломын бүртгэлийн дугаар байсныг тэмдэглэлд тусгав. сери дугаараар дээрх******* хуудас бүхий мэдээллээс шүүхэд 11 гэж дугаарласан хуудсанд оройн ангийн Эрх зүйч бакалаврын3 төгсөгчдийн 6 дугаар хүснэгтэд Нацагдоржийн Баярмөнхийн дипломын сери дугаар байсныг тэмдэглэлд тусгав гэх баримт бичигт үзлэг хийсэн тэмдэглэл, баримтууд /хх-ийн 44-69/,

Дархан-Уул аймгийн Шүүхийн шинжилгээний албаны оны 11 сарын-ны өдрийн 98 дугаартай:

- Шинжлэгдэж байгаа ***** дугаартай диплом дээр дарагдсан тэмдэг нь хэвлэх төхөөрөмж ашиглаж хэвлэгдсэн байна. Дипломын хавсралт дээр дарагдсан 2 ширхэг тэмдэг нь хэвлэх төхөөрөмж ашиглаж хэвлэгдсэн байна.” гэх шинжээчийн дүгнэлт, гэрэл зургийн үзүүлэлт /хх-ийн 78-81/,

Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын Ерөнхий боловсролын дугаар захирлын оны дугаар сарын-ны өдрийн Б/26 дугаартай*******ийг тус сургалтын менежерийнлаас чөлөөлөх тухай тушаалын хуулбар /хх-ийн 85/,

Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын Ерөнхий боловсролын дугаар захирлын оны сарын-ны өдрийн7 дугаартай*******ийг тус сургалтын менежерийнилд томилох тухай тушаалын хуулбар /хх-ийн 136/,

Монгол Улсын их оны 06 дугаар сарын 10-ны өдрийн **** дугаартай******* нь Монгол Улсын их сургуульд элсэн суралцаагүй байна.*******ийн гэх **** дугаар бүхий диплом нь МУИС-ийг онд эрх зүйч мэргэжлээр төгссөн **** олгогдсон байна. бүртгэлийн дугаар нь Монгол Улсын их сургуулийг онд түүхч, түүхийн мэргэжлээр төгссөн **** олгогдсон байна гэх тодорхойлолт /хх-ийн 103-108/,

Хүмүүнлэгийн их харьяа оны дугаар сарын 05-ны өдрийн 078 дугаартай "**** нь тус боловсрол судлалын магистрантурт 2018 онд МУИС-ийн түүхч, түүхийн мэргэжлийн *** дугаартай диплом, *****бүртгэл нягтлан бодох бүртгэл мэргэжлийн **** дугаартай дипломыг үндэслэн суралцсан болно гэх тодорхойлолт /хх-ийн 120-122/,

Мандах их сургууль БСБ Дархан-Уул аймаг дахь салбарын "Г***суралцаж төгссөн тухай" албан тоот /хх-ийн 123/,

*****дугаартай бакалаварын дипломны хуулбар, төрийн албан хаагчийн анкет,*******ийн дугаар сургуультай байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээ /хх-ийн 138-140, 142-143/,

*****Хүмүүнлэгийн их магистрын дипломны хуулбар, бүртгэл бакалаварын дипломны хуулбар, академи дипломны хуулбар /хх-ийн 147-152/,

***** Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх лавлагаанууд /хх-ийн3-158, 163-169/,

2022 оны 01 сарын-ны өдрийн:*******ийн  нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн хуулганд үзлэг хийсэн тэмдэглэл /хх-ийн 170-172/,

Г.Батбилэгийн нийгмийн даатгалын шимтгэл төлсөн байдлын талаарх судалгаа /хх-ийн 173-180/,

Дархан-Уул аймгийн Ерөнхий боловсролын дугаар*******ийнил байдлын тодорхойлолт /хх-ийн 183/*******ийн депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга /хх-ийн 193-227/ шүүгдэгчийн хувийн байдлыг тогтоосон баримтууд зэрэг хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримтууд болон эд мөрийн баримтыг талуудын хүсэлтээр шинжлэн судлав.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судлагдсан дээрх нотлох баримтуудыг цуглуулж, бэхжүүлэхдээ Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэхиллагааны журам шаардлага зөрчөөгүй, мөрдөн шалгахиллагааны явцад хэрэг хянан шийдвэрлэхиллагааны оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хассан буюу хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх эдгээр баримтуудыг хэргийн үйл баримтыг тогтооход ач холбогдолтой, хамааралтай гэж үнэлж, прокуророос шилжүүлсэн хэргийн хүрээнд шүүгдэгчийн гэм буруугийн талаар дүгнэлт хийж, хэргийг шийдвэрлэх боломжтой гэж үзлээ.

Улсын яллагч дүгнэлтдээ: Шүүгдэгч******* нь Монгол улсын их сургуульд он хүртэл 4 жилийн хугацаанд суралцаж байгаагүй атлаа тус түүхч, түүхийн мэргэжлээр бакалаврын зэрэг эзэмшсэн гэх Монгол Улсын Их дугаартай хуурамч дипломоор Дархан сумын ерөнхий боловсролын дугаар сургуульд оны сарын-ны өдөр сургалтын менежерээр томилогдож оны дугаар сарын-ны өдрийг хүртэлиллаж.. төгрөгийн хууль бус орлого олсон болох нь мөрдөн байцаалтын явцад хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудаар нотлогдон тогтоогдож байна. Иймд шүүгдэгч*******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох саналтай байна.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Ж.Туяа: Шүүгдэгч******* нь-2004 он хүртэл газариллаж байгаад 2004 оны 07 дугаар сарын-ны өдөрлаасаа гарсан. он хүртэлилгүй байсан. Энэ хугацаанд сургуулийг онд төгссөн, хөөн хэлэлцэх хугацаа тасалдсан гэж үзэж байна. хүчинтэй 1, хүчингүй хуурамч диплом 1, нийт 2 дипломтойиллаж эхэлсэн. Сургалтын менежерийнлыг хийж байсан. Ер нь хойш боловсрол эзэмшээд яваад байсан.ийг боловсрол эзэмшсэн гэж үзэх юм уу? хуурамч дипломтой учир буруутай гэж үзэх юм уу? гэдгийг анхаарч үзээсэй гэж хүсэж байна. Энэ хүн үндсэндээ 4 сургууль төгссөн байна. Хамгийн сүүлд ондаар, онд Удирлагын боловсролын удирдлагаар төгссөн байна. Үүнийг юу гэж ойлгох вэ? гэхээр байтугай, боловсролоо удирдах хэмжээний боловсролыг олж авсан гэж би бодож байна. Хуурамч диплом тасралтгүй удаан хугацаанд ашиглагдаад байгаа гэсэн үйлдэл нь үгүйсгэгдээд байна. хойш хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссан байна. Энэ гэмт хэрэг хорих ялгүй хэрэг байна. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.10 дугаар зүйлд зааснаар хэргийг хэрэгсэхгүй болгуулах саналтай байна гэв.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч П.Батжаргал: Шүүгдэгч******* МУИС-ийн диплом хуурамч гэдэгтэй маргахгүй. Гэхдээ уг дипломыг ашигланаарилласан эсэх нь эргэлзээтэй байна.******* нь онд сургуулийг албан ёсоор баклаврын зэргээр төгссөн. дугаар сургуульдилд орохдоо төрийн албан хаагчийн анкетдаа сургууль болон Монгол Улсын Их сургууль хоёрыг төгссөн талаараа бичиж өгсөн. Хавтаст хэргийн0-243 дугаар талд авагдсанлын тодорхойлолт дээр боловсролтой байх гэж заасан байна. Дээд боловсрол гэдэг нь баклаврын дипломтой хүнийг хэлэх бүрэн боломжтой. Дээрээс нь мэргэжилтэй байх ёстой гэсэн шаардлага байна.*******ийн хувьд сургалтын менежерээр лилласан байдаг. Энэ хугацаанд, 2014, 2018 онуудад сургалтад хамрагдаад мэргэжлийг эзэмшээд яваад байна. Мөн их сургуулийг боловсролын удирдлагын магистраар төгссөн байна. Заавалийн мэргэжлээр төгссөн хүн магистр хамгаална гэсэн зүйл байхгүй. Нягтлангаар их сургууль төгссөн хүн ч хамгаалж болно. Тэгэхээр хуурамч диплом ашигласан гэдэгт ямар хугацааг хамааруулаад байгааг үзэх хэрэгтэй. 2018 оны 10 дугаар сарын-ны өдөрийн тэргүүлэх зэрэг авснаас хойш хугацаа орох уу? эсхүл оны 05 дугаар сарын 25-нд боловсрол судлал мэргэжлээр магистрийн диплом авснаас өмнөх цаг хугацаа юу? гэдэг нь эргэлзээтэй байна. Иймд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.15 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан эргэлзээ гарвал сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтанд ашигтайгаар шийдвэрлэнэ гэсэн зарчмаар ашигтай байдлаар шийдвэрлэж өгнө үү.

Мөн 2002 оны Эрүүгийн хуулийн3 дугаар зүйлд боловсролын үнэмлэх, диплом ашиглах гэсэн зүйл байхгүй. Харин оны Эрүүгийн хуулийн шинэчилсэн найруулгад боловсролын үнэмлэх, диплом ашиглах гэж шинээр орж ирсэн. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.9 зүйлийн 2-т үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт шинээр тооцсон, оногдуулах ялыг хүндрүүлсэн, гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн эрх зүйн байдлыг дордуулсан хуулийг буцаан хэрэглэхгүй гэж заасан.

Өөрөөр хэлбэл 2017 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдрөөс өмнө боловсролын диплом ашигласан гэх үйлдэл нь Эрүүгийн хуульд заасан гэмт хэрэг биш байсан тул үүнээс өмнөх үйлдлийг хэрэгсэхгүй болгох асуудал гарч ирж байна гэв.

Хэрэгт авагдаж, шүүх хуралдаанаар шинжлэн судлагдсан нотлох баримтуудыг үнэлээд шүүх дараах дүгнэлтийг хийлээ.

Үүнд: Шүүгдэгч******* нь Монгол улсын их сургуульд суралцаж байгаагүй, тус “бүртгэлийн дугаар, дугаар ***** Монгол улсын иргэн******* нь онд Монгол улсын их сургуулийг түүхч, түүхийн мэргэжлээр суралцаж төгссөн тул бакалавр зэрэг олгов” гэх диплом нь хэвлэх төхөөрөмж ашиглаж үйлдсэн, хуурамч болох нь:

Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан “Монгол улсын иргэн******* нь онд Монгол улсын их сургуулийг түүхч, түүхийн мэргэжлээр суралцаж төгссөн тул бакалавр зэрэг олгов” гэх бүртгэлийн дугаартай, **** дугаар бүхий диплом, уг диплом дээрх тамга, тэмдэгийг хэвлэх төхөөрөмж ашиглаж үйлдсэнийг тогтоосон шинжээчийн дүгнэлт, “Г.Батбилэг нь Монгол Улсын их сургуульд элсэн суралцаагүй байна.*******ийн гэх D9800825 дугаар бүхий диплом нь МУИС-ийг онд эрх зүйч мэргэжлээр төгссөн Н*****олгогдсон байна. бүртгэлийн дугаар нь Монгол Улсын их сургуулийг онд түүхч, түүхийн мэргэжлээр төгссөн Маёорын Ганбаатарт олгогдсон байна” гэх Монгол Улсын их оны 06 дугаар сарын 10-ны өдрийн 2/1199 дугаартай тодорхойлолт, гэрч ***** ... Миний нөхөр нь Монгол Улсын их түүх нийгмийн ангид суралцаж түүхч мэргэжлээр төгссөн. нь нас барсан... гэх мэдүүлэг, Монгол улсын их цахим сайтад үзлэг хийсэн тэмдэглэл зэргээр,

Шүүгдэгч******* нь дээрх хуурамч дипломыг ашиглаж оны сарын-ны өдөр Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын ерөнхий боловсролын дугаар сургалтын менежерээрилд орж оны дугаар сарын-ны өдрийг хүртэлиллаж,, төгрөгийн цалин авсан болох нь:

Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын Ерөнхий боловсролын дугаар захирлын*******ийг тус сургалтын менежерийнилд томилсон, углаас чөлөөлсөн тушаалууд, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх лавлагаанууд, уг лавлагаанд үзлэг хийсэн тэмдэглэл, судалгаа,ил байдлын тодорхойлолт,*******ийн депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга болон бусад нотлох баримтуудаар тус тус тогтоогдож байна.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангид заасан нийгэмд аюултай гэм буруутай үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэмт хэрэгт тооцдог ба Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Тусгай зөвшөөрөл, эрх олгосон, үүргээс чөлөөлсөн баримт бичиг, тамга, тэмдэг, хэвлэмэл маягт, иргэний, албаны, жолоодох эрхийн үнэмлэх, боловсролын үнэмлэх, диплом, гадаад паспорт, төрийн шагнал, хүний хувийн байдлыг тодруулсан, гэрчилсэн, эдийн, эдийн бус баялгийг эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах эрхийг тодорхойлсон баримт бичгийг хуурамчаар үйлдсэн, хуурамч болохыг мэдсээр байж ашигласан, худалдсан үйлдлийг гэмт хэрэг тооцохоор хуульчилсан байна.

Шүүх хуралдаанаар тогтоогдсон хэргийн үйл баримт болох шүүгдэгч*******ийн боловсролын диплом буюу Монгол улсын их сургуулийг түүхч, түүхийн мэргэжлээр суралцаж төгссөн гэх хуурамч дипломыг мэдсээр байж ашиглан Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын ерөнхий боловсролын дугаар сургалтын менежерээрилласан үйлдэл нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хуурамч баримт бичиг ашиглах гэмт хэргийн шинжийг бүрэн агуулж байна.

Шүүгдэгч*******ийн хуурамч диплом ашигласан үйлдэл нь оны сарын-ны өдөр Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын ерөнхий боловсролын дугаар сургалтын менежерийнилд томилогдсоноор эхэлж оны дугаар сарын-ны өдөр углаас чөлөөлөгдсөнөөр таслан зогсоогдсон байх тул Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.8 дугаар зүйлд зааснаар шүүгдэгчийн гэмт үйлдэл таслан зогсоогдсон үеийг гэмт хэрэг үйлдсэн хугацаа гэж үзэн хэргийг шийдвэрлэлээ.  

Шүүгдэгч******* нь онд бүртгэл сургуулийг нягтлан бодох бүртгэл мэргэжлээр, бакалавр зэрэгтэй төгссөн хэдий боловч Монгол улсын их сургуулийг түүхч, түүхийн мэргэжлээр суралцаж төгссөн гэх хуурамч дипломыг ашиглан Ерөнхий боловсролын сургалтын менежерийнлын үлгэрчилсэн тодорхойлолтод заасан “багш мэргэжилтэй” байх гэсэн ерөнхий шаардлагыг хангасан гэх нөхцөл байдлыг бий болгож Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын ерөнхий боловсролын дугаар сургуульд сургалтын менежерээрилд орсон   нь тогтоогдсон, шүүгдэгчийн гэм буруутай эсэхэд эргэлзээ төрөхүйц нөхцөл байдал тогтоогдохгүй байна.

Түүнчлэн шүүгдэгч******* нь сургалтын менежерээриллаж байх хугацаандаа, соёл, шинжлэх яам, Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх институт, Дархан-Уул аймгийн газраас зохион байгуулсанийн мэргэжил дээшлүүлэх сургалтуудад хамрагдсан, “Арга зүйч”, “Тэргүүлэх” мэргэжлийн зэрэг авсан, онд их харьяа сургуулийг боловсрол судлал мэргэжлээр магистр зэрэгтэй төгссөн зэрэг байдал нь түүнийг мэргэжил эзэмшсэн гэж үзэх үндэслэл болохгүй бөгөөд түүхч, түүхийн мэргэжилтэй гэх хуурамч диплом ашиглаж дээрх гэрчилгээ, үнэмлэх, магистрийн дипломуудыг авсан гэж үзэх үндэслэл болж байх тул шүүгдэгчийн өмгөөлөгч нарын дүгнэлтийг хүлээн авах боломжгүй гэж үзлээ. 

Иймд Дархан-Уул аймгийн Прокурорын газраас яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн хэргийн зүйлчлэл тохирсон, улсын яллагчийн дүгнэлт үндэслэлтэй байх тул шүүгдэгч*******ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хуурамч баримт бичиг ашиглах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцох нь зүйтэй байна.

2. Хохирол, иргэний нэхэмжлэлийн талаар

Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч ******* нь гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй байх тул шүүгдэгч нь бусдад төлөх төлбөргүй болохыг дурдах нь зүйтэй.

3. Эрүүгийн хариуцлага, бусад асуудлын талаар

Шүүгдэгчид оногдуулах ял, эрүүгийн хариуцлагыг хэлэлцэх шүүх хуралдаанд

Улсын яллагч: Шүүгдэгч*******т 1,000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөг буюу 1,000,000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж, Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар торгох ялыг сарын хугацаанд хэсэгчлэн төлүүлэх,.. төгрөгийн хууль бус орлого олсон нь тогтоогдсон тул дээрх мөнгийг шүүгдэгчээс гаргуулж улсын орлого болгох саналтай байна гэв.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Ж.Туяа: Шүүгдэгчид 450 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний буюу 450,000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж өгнө үү гэв.

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч П.Батжаргал: Торгох ялын доод хэмжээ болох 450,000 төгрөгөөр торгох ял оногдуулж өгнө үү. Хөрөнгө орлого хураах албадлагын арга хэмжээг зөвшөөрөхгүй байна. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хөрөнгө орлого хураах албадлагын арга хэмжээ нь гэмт хэргийн улмаас бусдад учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх зорилготой.*******ийн үйлдлийн улмаас бусдад хохирол учраагүй. Нөгөө талаасил хөдөлмөр эрхлээд.. төгрөгийн цалин хөлс авсан болохоос зүгээр сууж байгаад энэ мөнгийг аваагүй. Ядаж хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр тооцох хэрэгтэй... төгрөгийг бүгдийг гэмт хэргийн улмаас олсон орлого гэж үзэх боломжгүй гэв.

Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хуурамч баримт бичиг ашиглах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд этгээдэд дөрвөн зуун тавин нэгжээс таван мянга дөрвөн зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл хоёр зуун дөчин цагаас долоон зуун хорин цаг хүртэл хугацаагаар нийтэд тустайил хийлгэх, эсхүл нэг сараас нэг жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах ял шийтгэхээр хуульчилсан байна.

Шүүх Эрүүгийн хуульд заасан гэмт хэрэг үйлдсэн нь тогтоогдсон, гэм буруутай хүнд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхдээ гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, гэмт хэрэг үйлдсэн хүний хувийн байдал, эрүүгийн хариуцлагыг хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг тал бүрээс нь харгалзан үздэг.

Эрүүгийн харицлага нь гэмт хэрэг үйлдсэн хүний үйлдсэн гэмт хэрэг, гэмт хэргийн нийгмийн аюулын шинж чанар, хэр хэмжээ, гэм буруугийн хэлбэрт тохирсон байхаас гадна гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг цээрлүүлэх, гэмт хэргийн улмаас зөрчигдсөн эрхийг сэргээх, хохирлыг нөхөн төлүүлэх, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг нийгэмшүүлэх зорилготой байдаг.

Шүүгдэгч******* нь эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх насанд хүрсэн, хэрэг хариуцах чадвартай, урьд ял шийтгэлгүй, ам бүл, эхнэр, хүүхдийн хамт амьдардаг зэрэг хувийн байдал нь эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас, иргэний үнэмлэхний лавлагаа зэрэг нотлох баримтаар нотлогдож байх ба шүүгдэгчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхэд харгалзан үзэх хөнгөрүүлэх, хүндрүүлэх нөхцөл байдал тогтоогдсонгүй.

Шүүх шүүгдэгч*******ийн гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал, учирсан хохирол, хор уршгийн шинж чанар, хувийн байдал зэргийг харгалзан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 800 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөг буюу 800,000 /найман зуун мянга/ төгрөгөөр торгох ял оногдуулах нь шүүгдэгчийн гэм бурууд тохирох бөгөөд Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 1.3 дугаар зүйлд заасан шударга ёсны зарчим,.1 зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлагийн зорилгод нийцнэ гэж дүгнэлээ.

Шүүгдэгч*******ийн орлого олох боломж, ам бүлийн байдал зэргийг харгалзан түүнд оногдуулсан торгох ялыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсноос хойш 8 сарын хугацаанд сар бүр 100,000 төгрөгөөр хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоох нь зүйтэй гэж үзлээ.

Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлд заасан хөрөнгө орлого хураах албадлагын арга хэмжээ нь гэмт хэрэг үйлдэж учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэхээс гадна гэмт хэргийн замаар олсон хөрөнгө орлого, түүний үнэ, түүнээс олсон ашиг, орлого, гэмт хэрэг үйлдэхэд ашигласан, ашиглахаар завдсан техник, хэрэгслийг хураах, дахин гэмт хэрэг үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилготой эрүүгийн хариуцлагын нэг төрөл юм.

Шүүгдэгч******* нь Монгол улсын их сургуулийг түүхч, түүхийн мэргэжлээр суралцаж төгссөн гэх хурамч дипломыг ашиглан оны сарын-ны өдрөөс оны дугаар сарын-ны өдрийг хүртэл Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын ерөнхий боловсролын дугаар сургалтын менежерээриллаж,, төгрөгийн цалин хөлс авсан болох нь тогтоогдсон, өөрөөр хэлбэл хуурамч бичиг баримт ашиглан,, төгрөгийн хууль бус орлого олсон гэж үзэх үндэслэлтэй байна.

Иймд шүүгдэгчээс гэмт хэрэг үйлдэж олсон орлого,, төгрөгийг гаргуулан улсын орлого болгох нь зүйтэй гэж үзлээ.

Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан “Монгол улсын иргэн******* нь онд Монгол улсын их сургуулийг түүхч, түүхийн мэргэжлээр суралцаж төгссөн тул бакалавр зэрэг олгов” гэсэн бичиглэлтэй Монгол Улсын Их бүртгэлийн дугаартай, D9800825 дугаартай улаан өнгийн дипломыг хэргийн хадгалах хугацаа дуустал хэрэгт хавсаргах нь зүйтэй байна.

Шүүгдэгч нь цагдан хоригдсон хоноггүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэхиллагааны зардалгүй, хэрэгт битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй болохыг дурдаж, түүнд өмнө авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлэхээр шийдвэрлэлээ.

Шүүгдэгч******* нь мэргэжилтэй гэх хуурамч диплом ашиглан оны сарын-ны өдрөөс оны дугаар сарын-ны өдрийг хүртэл Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын ерөнхий боловсролын дугаар сургалтын менежерээриллах хугацаандаа, соёл, шинжлэх яам, Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх институт, Дархан-Уул аймгийн газраас зохион байгуулсанийн мэргэжил дээшлүүлэх сургалтуудад хамрагдаж авсан гэрчилгээнүүд, түүнд олгосон “Арга зүйч”, “Тэргүүлэх” мэргэжлийн зэрэг, оны их харьяа сургуулийг боловсрол судлал мэргэжлээр магистр зэрэгтэй төгссөн гэх ***** дугаартай магистрын диплом зэргийг хүчингүй болгох асуудлыг холбогдох төрийн захиргааны шийдвэрлэх нь зүйтэй.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн6.1 зүйл,6.2 дугаар зүйлийн 1, 4,6.3 дугаар зүйлийн,6.6 дугаар зүйл,6.7 дугаар зүйл,6.8 дугаар зүйл,6.10 дугаар зүйл,7.1 зүйлийн 2 дахь хэсэгт тус тус заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

1. Шүүгдэгч*********************ийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан хуурамч баримт бичиг ашиглах гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцсугай.

2. Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн.2 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар шүүгдэгч*******ийг 800 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөг буюу 800,000 /найман зуун мянга/ төгрөгөөр торгох ялаар шийтгэсүгэй.

3. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн.3 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар*******т оногдуулсан 800,000 /найман зуун мянган/ төгрөгөөр торгох ялыг шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсноос хойш 8 /найм/ сарын хугацаанд сар бүр 100,000 /нэг зуун мянга/ төгрөгөөр хэсэгчлэн төлүүлэхээр тогтоосугай.

4. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн.3 дугаар зүйлийн дахь хэсэгт зааснаар ялтан торгох ялыг шүүхээс тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол биелэгдээгүй ялын арван таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгийг нэг хоногоор тооцож хорих ялаар солихыг мэдэгдсүгэй.

5. Шүүгдэгч******* нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хохиролд төлөх төлбөргүй, түүнээс гаргуулах хэрэг хянан шийдвэрлэхиллагааны зардалгүй, хэрэгт битүүмжлэгдсэн хөрөнгөгүй, хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч гомдол саналгүй, нэхэмжлэх зүйлгүй болохыг тус тус дурдсугай.

6.  Хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан “Монгол улсын иргэн******* нь онд Монгол улсын их сургуулийг түүхч, түүхийн мэргэжлээр суралцаж төгссөн тул бакалавр зэрэг олгов” гэсэн бичиглэлтэй Монгол Улсын Их бүртгэлийн дугаартай, D9800825 дугаартай улаан өнгийн дипломыг хэрэгт хавсаргасугай.

7. Эрүүгийн хуулийн ерөнхий ангийн 7.5 дугаар зүйлийн 1, 2 дахь хэсэгт зааснаар шүүгдэгч*******ээс 89,, /****** төгрөгийг гаргуулж улсын орлого болгосугай.

8. Шийтгэх тогтоол уншиж сонсгосноор хүчинтэй болох ба тогтоол хүчин төгөлдөр болтол шүүгдэгч*******т урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлсүгэй.

9. Давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрх бүхий этгээд тогтоолыг эс зөвшөөрвөл гардуулсан буюу хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Дархан-Уул аймгийн Эрүүгийн хэргийн Давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах, улсын яллагч, шатны прокурор эсэргүүцэл бичих эрхтэйг дурдсугай.

10. Давж заалдах гомдол гаргасан, эсэргүүцэл бичигдсэн тохиолдолд тогтоолын биелэлтийг түдгэлзүүлж, шүүгдэгч*******т авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үргэлжлүүлэхээр тогтоосугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                      Б.ИХТАМИР