Эрүүгийн хэрэг үүсгэж яллагдагчаар татах тогтоол, хэргийн газрын үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд, цогцост үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрэл зургийн үзүүлэлтүүд /хх-2-55, 130-133 /, 

            Шүүгдэгч Б.Мөнхсүлдийн хувийн байдлыг тогтоосон иргэний үнэмлэхийн лавлагаа, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх лавлагаа /хх-ийн146, 148-149 хуудас/,

Шүүгдэгч Б.Мөнхсүлдийн эрүүгийн хариуцлага хүлээж байсан эсэхийг шалгах хуудас /хх-ийн 150 хуудас/ зэрэг болно.

Улсын яллагч С.Баатарсүх “Б.Мөнхсүлд нь 2021 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг дэвсгэр “Муруйн голын” гүүрний орчим байрлах хоёр урсгалтай хатуу хучилттай авто зам дээр 10-17 УБУ улсын дугаартай цагаан өнгийн тоёота приус-20 маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодож явахдаа Хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний акт болох Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.2-т заасан “Харанхуй үед болон үзэгдэл хангалтгүй нөхцөлд жолооч өөрийн үзэгдэх хүрээн дотор тээврийн хэрэгслээ зогсоох боломжтой хурдыг сонгож явна.” гэсэн заалтыг, мөн дүрмийн 18.3-т заасан “Хэрэв жолооч нүд гялбан зорчих баримжаа алдвал ослын дохионы гэрлээ асааж, эзэлж яваа эгнээгээ өөрчлөхгүйгээр хурдаа хасах буюу зогсооно.” гэсэн заалтыг, мөн дүрмийн 12.3-т “Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгарахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна...” гэсэн заалтыг тус тус зөрчиж замын зорчих хэсгээр явган алхаж байсан иргэн М.Ренчиндашийг дурдагдсан тээврийн хэрэгслээр мөргөж амь насыг нь хохироосон гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь хэргийн газрын үзлэгт хийсэн тэмдэглэл, ослын бүдүүвч зураг, цогцост үзлэг хийсэн тэмдэглэл, мөн хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч М.Гямцайгийн мэдүүлэг, гэрч М.Доржням, Б.Золбоо, Д.Бямбасүрэн, М.Сосорбурам, Д.Болормаа, Б.Бат-Орших нарын мэдүүлэг, Өвөрхангай аймгийн шүүх шинжилгээний албаны 2021 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдрийн шинжээч эмч Э.Хүрэлсүхийн 01 дугаартай шинжээчийн дүгнэлт, 2021 оны 12 дугаар сарын 20-ны өдрийн №14 дугаартай Техникийн шинжээчийн дүгнэлт зэрэг нотлох баримтуудаар Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийг үйлдсэн болох нь тогтоогдож байна. Б.Мөнхсүлд нь бүх нийтээр дагаж мөрдөх захиргааны хэм хэмжээний акт болох замын хөдөлгөөний дүрмийг баримтлаагүйн улмаас авто тээврийн осол гаргаж  уг ослын улмаас хүний амь нас хохирсон нь Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийн шинжтэй байх тул Б.Мөнхсүлдийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан гэмт хэргийг үйлдсэн гэм буруутайд тооцуулах  дүгнэлтийг гаргаж байна” гэсэн дүгнэлтийг,

Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчийн өмгөөлөгч Р.Шүрхүү:... 2021 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдрийн 21 цагийн орчим 10-17 УБУ улсын дугаартай Приус-20 маркийн автомашиныг жолоодож явсан Б.Мөнхсүлд нь Замын хөдөлгөөний дүрмийг зөрчсөнөөс болж амь хохирогч нас барсан гэж үзэж байна. Үүнийг нотлох баримтуудын хувьд хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчийн мэдүүлэг, техникийн шинжээчийн дүгнэлтүүд, гэрч Д.Бямбасүрэнгийн мэдүүлэг зэргээр тогтоогдож байна. Шинжлэх ухаан технологийн их сургуулийн шинжээчийн дүгнэлтээр жолооч буруугүй гэсэн дүгнэлт гаргасан. Өмнөх техникийн шинжээчийн дүгнэлтээр Б.Мөнхсүлдийг Замын хөдөлгөөний дүрмийн заалтыг зөрчсөн байна гэсэн хоёр өөр дүгнэлт гарсан байгаа. Миний хувьд Шинжлэх ухаан технологийн их сургуулийн Механик тээврийн сургуулийн шинжээчийн дүгнэлт нь онолын хувьд гарсан дүгнэлт гэж үзэж байна. Хавтаст хэргийн 87 дугаар хуудсанд байгаа техникийн шинжээчийн дүгнэлтийг илүү үндэслэлтэй гэж үзэж байна. Иймд хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчийг гомдолтой гэснийг үндэслэлтэй гэж үзэж байна. Б.Мөнхсүлдийг энэ хэрэгт гэм буруутай гэж үзэж байна. Хохирол төлбөрийн хувьд 11.124.760 төгрөгийн хохирлын баримт өгсөн. Шүүх нотлох баримтын шаардлага хангасан хохирлыг гаргах нь зүйтэй.” гэсэн дүгнэлтийг,

Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч Т.Оюунчимэг “Гэрч Б.Доржнямын мэдүүлэгт миний урдаас ирж байсан машины урдуур нэг юм орчих шиг болсон. Тэр үед нөгөө машин гэнэт буруу тийшээ дараад замын хажуу руу орсон гэсэн мэдүүлэг өгсөн. Үүнээс харахад хохирогч замын голоор явж байсан гэдгийг мэдүүлдэг. Үүнийг давхар нотолж гэрч Д.Болормаагийн мэдүүлэгт талийгаач Б.Мөнхсүлд бид хоёрын явж байсан замаар зам голлоод алхаж байсан. Б.Мөнхсүлд буруу тийшээ дараагүй байсан бол тэр хоёр хүнийг мөргөх байсан. Зүүн тийш дарсан тулдаа талийгаачийг баруун талын толь хэсгээр шүргэж цохигдож унасан гэсэн мэдүүлэг байдаг. Хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчийн мэдүүлэг дээр миний дүү замын хажуу талын шороон дээр хэвтэж байсан гэдэг. Энэ дээр техникийн шинжээчийн дүгнэлт дээр байдаг. Талийгаач мөргүүлээд замын хөвөө рүү шидэгдсэн байдаг. Энэ нь ослын акт дээр тодорхой байдаг. 2022 оны 03 дугаар сарын 11-ний өдрийн 0307 тоот дүгнэлтээр явган зорчигч М.Ренчиндаш нь Монгол улсын Замын хөдөлгөөний дүрэмд 5.1-т зааснаар явган зорчигч нь явган хүний замаар тийм зам байхгүй тохиолдолд зорчих хэсгийн хажуугаар явна гэсэн заалтыг зөрчсөн байна. Б.Мөнхсүлд нь замын хөдөлгөөний дүрмийг зөрчөөгүй байна гэсэн. Ийм учраас Б.Мөнхсүлдийг гэм буруутайд тооцох боломжгүй. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.19 дүгээр зүйлийн 1.8-д зааснаар хэргийг хэрэгсэхгүй болгох саналыг шүүхэд тавьж байна” гэсэн дүгнэлтийг тус тус гаргасан.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Анхан шатны журмаар хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа нь тухайн шүүгдэгчийн хувьд прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд явагдана.” гэж заасан байх тул шүүгдэгч Б.Мөнхсүлдэд холбогдох хэргийг прокуророос шүүхэд шилжүүлсэн эрүүгийн хэргийн хүрээнд шийдвэрлэсэн болно.

 Өвөрхангай аймгийн Прокурорын газраас шүүгдэгч Б.Мөнхсүлдийг 2021 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдөр Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын 6 дугаар багийн нутаг дэвсгэр “Муруйн голын” гүүрний орчим байрлах хоёр урсгалтай хатуу хучилттай авто зам дээр 10-17 УБУ улсын дугаартай цагаан өнгийн Тоёота Приус-20 маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодож явахдаа Хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд нийцүүлэн гаргасан захиргааны хэм хэмжээний акт болох Замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.2-т заасан “Харанхуй үед болон үзэгдэл хангалтгүй нөхцөлд жолооч өөрийн үзэгдэх хүрээн дотор тээврийн хэрэгслээ зогсоох боломжтой хурдыг сонгож явна.” гэсэн заалтыг, мөн дүрмийн 18.3-т заасан “Хэрэв жолооч нүд гялбан зорчих баримжаа алдвал ослын дохионы гэрлээ асааж, эзэлж яваа эгнээгээ өөрчлөхгүйгээр хурдаа хасах буюу зогсооно.” гэсэн заалтыг, мөн дүрмийн 12.3-т “Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгарахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна...” гэсэн заалтыг тус тус зөрчиж замын зорчих хэсгээр явган алхаж байсан иргэн М.Ренчиндашийг дурдагдсан тээврийн хэрэгслээр мөргөж амь насыг нь хохироосон гэмт хэрэг үйлдсэн гэж үзэн, шүүгдэгч Дархчуул овгийн Банзрагчийн Мөнхсүлдэд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж хэргийг тус шүүхэд ирүүлжээ.

Шүүхийн хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан болон хэрэгт цугларсан дээрх нотлох баримтууд нь тухайн хэрэгт хамааралтай, мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиар тогтоосон нотлох баримт цуглуулах, бэхжүүлэх талаарх журам, шаардлагыг зөрчсөн болон хэргийн оролцогчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн, хязгаарласан зөрчил тогтоогдоогүй тул шүүх тэдгээр баримтыг хууль ёсны, үнэн зөв баримтууд гэж үнэлсэн. Мөн мөрдөн шалгах ажиллагаанд хийгдвэл зохих бүхий л ажиллагаа хийгдсэн байна гэж шүүх үзлээ.

Улсын яллагч, хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгчийн өмгөөлөгч нар нь шүүгдэгч Б.Мөнхсүлдийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутай байна.” гэсэн дүгнэлтийг гаргасан боловч,

 Шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт шинжлэн судалсан болон хавтаст хэрэгт авагдсан гэрч М.Доржнямын “Би 2021 оны 12 дугаар сарын 06-ны орой 21 цагийн орчим Хайрхандулаан сумын харалдаа Муруйн голын гүүр орох гээд 46-65 УАХ улсын дугаартай Портер маркийн тээврийн хэрэгсэлтэйгээ уруудаад явж байсан. Би жолоо барьж явсан ба эхнэр Батдэлгэр, үеэл Золбоот бид нар Нарийнтээл сумаас гараад Улаанбаатар хот руу явж байсан. Тэгтэл миний машины өмнөөс ирж байсан машины урдуур нь нэг юм орчих шиг болсон. Тэр үед нөгөө машин гэнэт буруу тийш дараад замын хажуу руу орсон. Би тэр машиныг мал шүргэчихлээ гэж бодоод ямар ч байсан машиныг нь гаргаж өгье гэж бодоод зогссон. Буутал нөгөө Приус-20 маркийн машины жолооч зам руу гүйсэн. Тэгэхээр нь харсан чинь нөгөө приус-20 маркийн машины жолооч газар унасан байсан дээлтэй хүнийг тэвэрчихсэн сууж байсан. 10-17 УБУ улсын дугаартай Тоёота Приус-20 маркийн тээврийн хэрэгсэл хэр их хурдтай явж байсныг мэдэхгүй байна. Гэхдээ нэг их хурдтай бол яваагүй байсан. Гэнэт бөгсний улаан гэрэл нь харагдаад л замын хажуу руу орсон” /хх-50-52/ гэсэн, 

Гэрч Д.Болормаагийн “Би 2021 оны 12 дугаар сарын 05-ны өдөр Улаанбаатар хотоос зарын дагуу Мөнхсүлдийг Говь-Алтай аймаг руу явах гэж байгаа талаар мэдсэн. Тэгээд Мөнхсүлдтэй холбогдоод бид хоёр 2021 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдөр 13 цаг өнгөрч байх үед Улаанбаатар хотоос Говь-Алтай аймаг руу гарсан. Мөнхсүлдийн 10-17 УБУ улсын дугаартай тоёота приус-20 маркийн цагаан өнгийн автомашинтай хамт хоёулаа гарсан. Мөнхсүлд бид хоёр Хайрхандулаан сумын нутаг дэвсгэрт байрлах Муруйн голын гүүр дөнгөж өнгөрөөд явж байтал гэнэт хоёр хүн өмнөөс явган гараад ирсэн. Тэр үед Мөнхсүлд хоёр хүн алхаж байхыг хараад буруу тал руугаа /зүүн гар тал руугаа/ дарсан. Машинаа буруу тийш дартал машины толинд зүүн талд явж байсан хүн нь цохигдож унасан. Машин гулгаад замын хажуу руу орсон. Би машин өнхөрчихвий гэж бодсон чинь харин гайгүй зогссон. Тэгээд Мөнхсүлд бид хоёр сандраад, айгаад машинаасаа зэрэг буугаад зам руу гүйж очтол нэг дээлтэй хүн нүүр ам нь цус болчихсон хэвтэж байсан. Тэр үед эсрэг урсгалаас ирж байсан портер маркийн машины жолооч бууж ирээд хажууд хүрээд ирсэн. Мөнхсүлд бид хоёр эмч, цагдаа дуудаарай гэж хэлсэн ба би өөрөө 102 дугаарын утсанд залгаж дуудлагаа өгсөн. Харин нөгөө портертой явсан хүмүүс түргэний эмч дуудаж өгсөн. Зам гулгаатай байсан болохоор нэг их хурдтай яваагүй. Дээрээс гүүр гарсан учраас хурдаа бага зэрэг хассан. Би хэдэн км/цагийн хурдтай явж байгааг нь хараагүй. Ойролцоогоор 60-70 км/цагийн хурдтай явж байсан. Мөнхсүлд машиныхаа гэрлийг ойр дээр нь шилжүүлсэн. Эсрэг урсгалаас портер маркийн автомашин ирж байсан учраас гэрлээ шилжүүлсэн. Талийгаач Мөнхсүлд бид хоёрын явж байсан зам голлоод алхаж байсан. Хэрэв Мөнхсүлд буруу тийш дараагүй байсан бол тэр алхаж явж байсан хоёр хүнийг хоёуланг нь мөргөх байсан. Зүүн тийш дарсан тулдаа талийгаачийг машины баруун талын толь хэсгээр шүргэж дайрсан” /хх-65-67/ гэсэн,

Гэрч Б.Батдэлгэрийн “Би 2021 оны 12 дугаар сарын 06-ны орой нөхөр Доржням, үеэл Золбоот нарын хамт Нарийнтээл сумаас 19 цагийн орчим Улаанбаатар хот руу явахаар гарсан. Тэгээд 20 цагийн орчим Хайрхандулаан сумын харалдаа явж байтал эсрэг талын буюу өөдөөс ирж байсан нэг жижиг тэрэг буруу дараад замын хажуу руу орсон. Тэгэхээр нь бид нар зогссон. Манай нөхөр машиныг нь гаргаж өгье гээд Золбооттой хамт машинаас буусан. Приус-20 машины жолооч машинаасаа буугаад зам руу гүйсэн. Ямар ч байсан тийм их хурдтай бол яваагүй ээ. Би талийгаачийг замын аль хэсэгт зорчиж явсныг хараагүй.” /хх-54-55/ гэсэн,

Гэрч Б.Золбоогийн 2021 оны 12 сарын 06-ны өдөр 18 цагийн орчимд Нарийнтээл сумын “Урт жалга” гэх газраас Доржням, Батдэлгэр нарын хамт портер маркийн автомашинтай Улаанбаатар хот руу гарсан. 20 цагаас 21 цагийн орчим Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын урд шатахуун түгээх станц уруудаад явж байтал нэг машин гэнэт замаас гараад хажуу тал руу гарсан. Тэгэхээр нь мал мөргөсөн юм байхдаа гэж бодоод туслах санаатай машинаасаа буугаад очтол машинаас нэг залуу буугаад гадуур хувцсаа өмсөөд засмал руу гүйгээд явсан. Засмал зам дээр нэг залуу сууж байсан. Тэгсэн чинь нөгөө залуу зам дээр байсан хүнийг толгойноос нь өргөөд барьчихсан хаанаас нь ч юм мэдэгдэхгүй цус гараад байсан. Талийгаачийг замын аль хэсэгт явсан талаар мэдэхгүй байна. /хх-56-57/ гэсэн,

Гэрч М.Сосорбурамын Бямбасүрэн, талийгаач хоёр Их хайрханы тэнд зогсоод 0.5 литрийн соёрхол архийг хувааж уусан. Би архи уудаггүй болохоор огт амсаагүй. Тэгээд Бямбасүрэн, талийгаач хоёр нэлээн халсан байсан ба гуанз орж нэмж архи авъя гээд хоргоогоод байхаар нь би зөвшөөрөөд бид гурав колонкийн хажууд байдаг гуанз орсон. Гуанз дээрээс архи олдоогүй. Тэгээд хөдлөөд явж байгаад Муруйн голын гүүрний орчим шороон замаар явж байгаад дугуй хагарахаар нь засмал зам дээр гараад Бямбасүрэн, талийгаач хоёрыг буулгаад араас алхаад ир гэж хэлээд би мотоциклио унаад дугуйгаа янзлуулах гээд гуанз руу явсан. Тэгтэл гуанз дээр байж байтал цагдаагийн машин, түргэний машин зам дээр байгаад байхаар нь яваад очтол Ренчиндаш машинд мөргүүлсэн байдалтай нас барсан байсан. Бямбасүрэн, талийгаач хоёр нилээн согтуу байсан гэхдээ гуйвахгүй байсан. Бямбасүрэн, талийгаач хоёр намайг буулгах үед замын хажуугаар алхаж байсан. Яг тэнд алхаж байсныг нь нарийн хараагүй. Би буулгачихаад эргээд хартал зүгээр алхаж байсан /хх-62-63/ гэсэн мэдүүлгүүд.

2021 оны 12 дугаар сарын 20-ны өдрийн №14 дугаартай Техникийн шинжээчийн “Уг хэрэг нь зам тээврийн осол мөн. 10-17 УБУ улсын дугаартай “Тоёота Приус” маркийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож замын хөдөлгөөнд оролцож явсан Банзрагчийн Мөнхсүлд нь Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.2-д заасан “Харанхуй үед болон үзэгдэлт хангалтгүй нөхцөлд жолооч өөрийн үзэгдэх хүрээн дотор тээврийн хэрэгслээ зогсоох боломжтой  хурдыг сонгож явна” гэсэн, Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 18.3-д заасан “Хэрэв жолооч нүд гялбан зорчих баримжаа алдвал ослын дохионы гэрлээ асааж, эзэлж яваа эгнээгээ өөрчлөхгүйгээр хурдаа хасах буюу зогсооно” гэсэн, Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 12.3-д заасан “Жолооч хөдөлгөөнд аюул, саад тулгарахыг мэдсэн үед тээврийн хэрэгслийн хурдыг хасаж, зайлшгүй тохиолдолд зогсоох арга хэмжээ авна” гэсэн дүрмийн тус тус заалтуудыг зөрчсөн байна. Явган зорчигч /амь хохирогч/ Мөнхтулгын Ренчиндаш нь Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийн 5.1-д заасан “Явган зорчигч нь явган хүний замаар, тийм зам байхгүй бол зорчих хэсгийн хажуугийн хөвөөгөөр явна”, явган зорчигч зорчих захаар явахдаа тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний эсрэг явна” гэсэн заалтыг зөрчсөн байна. Жолооч болон амь хохирогч явган зорчигч нарын Замын хөдөлгөөний дүрмийн ямар ямар заалтуудыг зөрчсөнийг техникийн мэргэжлийн үүднээс тодорхойлж өгч байгаа болохоос тухайн хэргийг газар дээр нь очиж нөхцөл байдлыг үзээгүй, мөрдөн шалгах үйл ажиллагааны явцад оролцоогүй зэргээс хамаарч хууль, эрх зүйн талаас нь буруутныг тогтоох шалтгааныг тодорхойлох боломжгүй байна. Осол гарахад харанхуй үзэгдэх орчин хязгаарлагдсан, зам 2 захаараа цасан бүрхүүлтэй халтиргаатай байсан нь тодорхой хэмжээгээр нөлөөлсөн /хх-87-88/ гэсэн дүгнэлт,

Мөн Шинжлэх Ухаан Технологийн Их Сургуулийн 2022 оны 03 дугаар сарын 11-ний өдрийн №03/07 дугаартай Техникийн шинжээчийн бүрэлдэхүүнтэй дүгнэлтэнд:... Уг хэрэг нь зам тээврийн осолд хамаарна. Тоёота Приус маркийн тээврийн хэрэгсэл нь 67.7 км/цаг-аас бага хурдтай явсан байна. 10-17 УБУ улсын дугаартай Тоёота Приус” маркийн тээврийн хэрэгслийг жолоодож явсан Б.Мөнхсүлд нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн ямар нэгэн заалтыг зөрчөөгүй гэж үзэж байна. Явган зорчигч М.Ренчиндаш нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 5.1 дүгээр заалт буюу “Явган зорчигч нь явган хүний замаар, тийм зам байхгүй бол зорчих хэсгийн хажуугийн хөвөөгөөр явна гэснийг зөрчсөн гэж үзэж байна. Явган зорчигч М.Ренчиндаш нь Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний дүрмийн 5.1 дүгээр заалтыг зөрчсөн нь зам тээврийн ослын шалтгаан болсон байна. Хэрэгт ач холбогдол бүхий нэмэлт зүйлс илэрсэнгүй гэсэн дүгнэлтүүдийг шүүх дүгнэхэд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.7 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан хэргийн байдлыг нотлохын тулд хуульд заасан бүх арга хэмжээг авч шүүгдэгчийг яллах, цагаатгах нөхцөл байдлыг эргэлзээгүй тогтоож чадаагүй.         

Хэрэгт хамааралтай нотлох баримтуудыг шалгасан боловч шүүгдэгчийн гэм буруутай эсэхэд эргэлзээ бүхий нөхцөл байдал үүссэн. Шүүгдэгчийн өмгөөлөгчийн эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгуулах саналыг няцаан үгүйсгэх боломжгүй байх тул Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.15 дугаар зүйлийн 2-т зааснаар шүүгдэгчид ашигтайгаар шийдвэрлэж, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.19 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-д зааснаар “ гэмт хэргийн шинжгүй” гэх үндэслэлээр хэргийг хэрэгсэхгүй болгож шүүгдэгчийг цагаатгаж шийдвэрлэх нь Эрүүгийн хуулийн шударга ёсны зарчимд нийцнэ гэж шүүх дүгнэлээ.

Иймд Өвөрхангай аймгийн Прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Дархчуул овгийн Банзрагчийн Мөнхсүлдэд холбогдох 2226000250021 дугаартай хэргийг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.15 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Эрүүгийн хэрэгт хамааралтай бүхий л нотлох баримтыг шалгасан боловч сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчийн гэм буруутай эсэхэд эргэлзээ гарвал түүнийг сэжигтэн яллагдагч, шүүгдэгч, ялтанд ашигтайгаар шийдвэрлэнэ” гэсэн гэм буруугүйд тооцох зарчмыг үндэслэн хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, шүүгдэгч Б.Мөнхсүлдийг цагаатгаж,

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.19 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар Өвөрхангай аймгийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Дархчуул овгийн Банзрагчийн Мөнхсүлдэд холбогдох эрүүгийн 2226000250021 дугаартай хэргийг хэрэг бүртгэлтэд буцааж шийдвэрлэлээ.

2021 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдрийн “Иргэний нэхэмжлэгчээр тогтоох тухай” мөрдөгчийн тогтоолоор хохирогчийн хууль ёсны төлөөлөгч М.Гямцайг иргэний нэхэмжлэгчээр тогтоожээ.

Иргэний нэхэмжлэгч М.Гямцай нь шүүх хуралдааны хэлэлцүүлэгт оршуулгын зардалд гарсан хохирол болох 11125000 төгрөгийг нэхэмжилнэ гэжээ.

Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.2-т “Шүүгдэгчийн үйлдэл гэмт хэргийн шинжгүйгээс түүнийг цагаатгасан бол нэхэмжлэлийг хэлэлцэхгүй орхино”, 36.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт “Иргэний нэхэмжлэлийг хэлэлцээгүй орхисон бол нэхэмжлэгч түүнийг иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар дахин гаргах эрхтэй” гэж хуульчилсан байх тул иргэний нэхэмжлэгч М.Гямцайгийн нэхэмжилсэн 11125000 төгрөгийн нэхэмжлэлийг хэлэлцэхгүй орхиж, нэхэмжлэгч иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар дахин гаргах эрхтэй болохыг дурдаж,

 Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.8-д зааснаар цагаатгах тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болмогц хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн 10 дугаартай цагаан өнгийн хуванцар хэлтэрхий, 11 дугаартай хар, цагаан өнгийн хуванцар хэлтэрхий, 12 дугаартай толины суурь зэргийг устгаж,

2022 оны 01 дүгээр сарын 19-ний өдрийн “Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай” прокурорын тогтоолоор Б.Бат-Оршихын эзэмшлийн 10-17 УБУ улсын дугаартай цагаан өнгийн Тоёота Приус маркийн тээврийн хэрэгслийг битүүмжилсэн 2022 оны 01 дүгээр сарын 19-ний өдрийн Эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай прокурорын тогтоолыг хүчингүй болгож,

Шүүгдэгч Б.Мөнхсүлд нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн бичиг баримтгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлын баримт авагдаагүй болохыг тус тус дурдаж,

        Цагаатгах тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болмогц шүүгдэгч Б.Мөнхсүлдэд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хүчингүй болгож,

             Цагаатгах тогтоолыг улсын яллагч, шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч өөрөө гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг, шүүхийн шийдвэр уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдаж шийдвэрлэлээ.

 Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.15 дугаар зүйлийн 2, 36.2 дугаар зүйл, 36.9 дүгээр зүйлийн 1, 2, 3 дахь хэсэг, 36.10 дугаар зүйлийн 1, 4 дэх хэсэгт заасныг удирдлага болгон

                                         ТОГТООХ НЬ:

 1.  Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.19 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1-д зааснаар Өвөрхангай аймгийн прокурорын газраас Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Дархчуул овгийн Банзрагчийн Мөнхсүлдэд холбогдох эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгож, түүнийг цагаатгасугай.

 2.  Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.19 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар Өвөрхангай аймгийн прокуророос Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 27.10 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаар ял сонсгож, яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн Дархчуул овгийн Банзрагчийн Мөнхсүлдэд холбогдох эрүүгийн 2226000250021 дугаартай хэргийг хэрэг бүртгэлтэд буцаасугай.

 3.  Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.2, 36.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт зааснаар иргэний нэхэмжлэгч М.Гямцайгийн нэхэмжилсэн 11125000 төгрөгийн нэхэмжлэлийг хэлэлцэхгүй орхиж, иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх журмаар дахин гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 4.  Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.8-д зааснаар цагаатгах тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болмогц хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн 10 дугаартай цагаан өнгийн хуванцар хэлтэрхий, 11 дугаартай хар, цагаан өнгийн хуванцар хэлтэрхий, 12 дугаартай толины суурь зэргийг устгаж, Б.Бат-Оршихын эзэмшлийн 10-17 УБУ улсын дугаартай цагаан өнгийн Тоёота Приус маркийн тээврийн хэрэгслийг битүүмжилсэн 2022 оны 01 дүгээр сарын 19-ний өдрийн эд хөрөнгө битүүмжлэх тухай прокурорын тогтоолыг хүчингүй болгосугай.

5.  Шүүгдэгч Б.Мөнхсүлд нь цагдан хоригдсон хоноггүй, хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдаж ирсэн бичиг баримтгүй, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны зардлын баримт авагдаагүй болохыг тус тус дурдсугай.

        6.  Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.8 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.5-т зааснаар цагаатгах тогтоол хуулийн хүчин төгөлдөр болмогц шүүгдэгч Б.Мөнхсүлдэд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хүчингүй болгосугай.

         7. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.10 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт зааснаар шүүхийн шийдвэр уншиж сонсгосноор хүчинтэй болохыг дурдсугай.

          8. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 36.9 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаар цагаатгах тогтоолыг улсын яллагч, шүүгдэгч, хохирогч, тэдгээрийн хууль ёсны төлөөлөгч, өмгөөлөгч өөрөө гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор давж заалдах гомдол гаргах, эсэргүүцэл бичих эрхтэй болохыг дурдсугай. 

 

 

           ДАРГАЛАГЧ, ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ, ШҮҮГЧ             Х.ОТГОНЖАРГАЛ