2021         07         28

182/ШШ2021/01661

 

 

                                   МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

 

Чингэлтэй дүүргийн Èðãýíèé õýðãèéí àíõàí øàòíû шүүхийн шүүгч ×.Äàâààñ¿ðýí даргалж, тус шүүхийн хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн иргэний шүүх хуралдаанаар:

 

Нэхэмжлэгч: . дүүрэг, òîîòîä оршин суух, эмэгтэй, дугаар регистртэй, Ц.Гн нэхэмжлэлтэй,

  

Хариуцагч: ×èíãýëòýé ä¿¿ðýã, байранд байрлах, “Т” ХХК-д холбогдох 

 

“Т” ХХК-ийн . дүүрэг салбарын харьяа “Б” тооцооны төвийн ахлах теллерийн àæèë, àëáàí òóøààëä ýã¿¿ëýí òîãòîîëãîõ, àæèëã¿é áàéñàí õóãàöààíû öàëèí ãàðãóóëàõ, ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîí íèéãìèéí äààòãàëûí äýâòýðò áè÷èëò õèéëãýõийг õ¿ññýí иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

 

Шүүх хуралдаанд: Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Б, õàðèóöàã÷èéí итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч А.Э, гэрч Ж.Т, нарийн бичгийн дарга Б.А нар оролцов.

         ТОДОРХОЙЛОХ НЬ:

 

Нэхэмжлэгч шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл болон шүүх хуралдаанд өгсөн тайлбартаа:

Ц.Г нь 2006 оноос хойш Т ХХК-д ажиллаж байсан ба тухайн ажиллаж байх хугацаандаа зөрчил дутагдал нэг ч удаа гаргаж байгаагүй. Хавтаст хэрэгт авагдсан баримтаас харах юм бол харин ч үр дүнтэй ажиллаж, шагнал урамшуулал авч байсан. Ц.Г нь холбогдох эрх зүйн актуудаар хүлээсэн үүргээ 100 хувь биелүүлж, Т ХХК-ийг ямар нэгэн алдагдалд оруулах үйлдэл, эс үйлдэхүйг гаргаж байгаагүй. Гэтэл 2020 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдөр, Ц.Г 3 нас хүрээгүй хүүхэдтэй тухайн хүүхдээ эмнэлэгт асарч байхад Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 100 дугаар зүйлд заасныг зөрчин ажлаас нь халж, Ц.Гтэй байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээгээ өөрийн санаачилгаар цуцалсан. Нэхэмжлэлийн шаардлагын хувьд “Т” ХХК-ийн . дүүрэг салбарын харьяа “Б” тооцооны төвийн ахлах теллерийн àæèë àëáàí òóøààëä ýã¿¿ëýí òîãòîîëãîõ, ажилгүй байсан хугацааны цалин гаргуулах, нийгмийн даатгалын дэвтэр болон эрүүл мэндийн даатгалын дэвтэрт нөхөн бичилт хийлгүүлэхээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг гаргасан. Нэхэмжлэлийн шаардлагаа дэмжиж байна гэв.

Хариуцагч нэхэмжлэлд бичгээр өгсөн хариу тайлбар áîëîí ø¿¿õ õóðàëäààíä ºãñºí òàéëáàðòàà:

Тны гүйцэтгэх захирлын 2020 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдрийн тоот тушаалаар Ц.Гтэй байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээ дуусгавар болсон. Тухайн тушаал нь Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.4 болон 40.1.5 гэх заалтуудыг баримталсан. Ц.Г мөн өмнө нь ажил үүргээ гүйцэтгэж байхдаа сануулах сахилгын шийтгэл авсан байсан. Улмаар Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.4 зүйлд заасан ноцтой зөрчил гаргасны дээр Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.5 дугаар зүйлд зааснаар ажил олгогчийн итгэлийг алдсан гэх 3 үндэслэлээр хөдөлмөрийн гэрээг дуусгавар болгох тухай тушаал гарсан. Мөн Ц.Г нь Бүтээгдэхүүн үйлчилгээний журмын 3.5.4 дугаар зүйлд заасныг зөрчиж, 127 харилцагчийн дансны төлөв өөрчлөх гүйлгээг хийсэн ажлын бус цагаар 214.500.000 төгрөгийн зээл олголтыг хийсэн. Т ХХК-ийн ажилтны ёс зүйн дүрмийн 5.4.2, хөдөлмөрийн дотоод журмын 12.3 дах заалтыг зөрчин өөрийн ажлын байрны давуу байдлыг ашиглан түрээсийн орон сууцад зуучилж өгнө гэх залилангийн шинжтэй үйлдэл хийж 5 харилцагчид 23.600.000 төгрөгийн хохирол учруулах үйлдэл хийсэн. Энэ нь Т ХХК-ийн хөдөлмөрийн дотоод журам болон Ц.Гтэй байгуулсан Хөдөлмөрийн гэрээний 7.4.5, 7.4.17, 7.4.21, 7.4.35 дах заалтуудыг зөрчсөн. Мөн теллерийн үйлчилгээнд гүйлгээ хийх дараалал алдагдсан байхад түүнд хяналт тавьж ажиллаагүй, зөрүү үүсгэсэн. Теллерийн системийн дагах журмын 3.5.15.4, 3.6.23-т заасныг тус тус зөрчсөн. Иймд нэхэмжлэгчийн гаргасан шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна гэв.

 

Шүүх хуралдаанаар çîõèã÷äûí òàéëáàð, õýðýãò öóãëàðñàí áè÷ìýë нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад

ҮНДЭСЛЭХ НЬ:

 

Нэхэмжлэгч Ц.Г нь хариуцагч “Т” ХХК-д холбогдуулан “Т” ХХК-ийн . дүүрэг салбарын харьяа “Б” тооцооны төвийн ахлах теллерийн àæèë àëáàí òóøààëä ýã¿¿ëýí òîãòîîëãîõ, àæèëã¿é áàéñàí õóãàöààíû öàëèí ãàðãóóëàõ, ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîí íèéãìèéí äààòãàëûí äýâòýðò áè÷èëò õèéëãýõийг õ¿ññýí нэхэмжлэлийí шаардлаãà ãàðãàжээ.

 

Хариуцагч нь Ц.Г нь “Б” тооцооны төвийн ахлах теллерээр ажиллаж байхдаа албан тушаалаа урвуулан ашигласан, холбогдох журмуудыг зөрчсөн болох нь Дотоод хяналт шалгалтын газрын шалгалтаар тогтоогдсон, ноцтой зөрчил гаргасан тул ажил олгогчийн гаргасан тушаал нь хуульд харшилсан зүйлгүй байх тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй ãýæ ìàðãàæýý.

 

Шүүх нэхэмжлэлийг хангаж шийдвэрлэх үндэслэлтэй гэж үзэв.

 

Íýõýìæëýã÷ Ц.Г íü “. дүүрэг” салбарын харьяа “Б” тооцооны төвийн ахлах теллерээр àæèëëàæ áàéãààä òóñ банкны çàõèðëûí 2020 îíû 09 äүгээр ñàðûí 30-íû ºäðèéí äóãààð òóøààëààð Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.4, 40.1.5, 131 дүгээр зүйлийн 131.1.3, Тны “Хөдөлмөрийн дотоод журам”-ын 5 дугаар зүйлийн 5.28.3, 5.28.5, 5.28.17, 5.28.21, 5.28.35, 5.28.47, Хөдөлмөрийн гэрээний 7 дугаар зүйлийн 7.4.3, 7.4.5, 7.4.7, 7.4.21, 7.4.35, 7.4.47 äýõ çààëòûã òóñ òóñ çºð÷ñºí ãýõ ¿íäýñëýëýýð ò¿¿íèéã àæëààñ íü ÷ºëººëñºí áàéíà.

 

Нэхэмжлэгч Ц.Гийг ажлаас чөлөөлөх тушаал гаргахдаа компанийн удирдлага Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.4, 40.1.5 заалтыг үндэслэл болгожээ.

 

Ц.Гтэй байгуулсан Хөдөлмөрийн гэрээг цуцлах болсон үндэслэлээ Ц.Г нь “Бүтээгдэхүүн үйлчилгээний журам”-ын 3 дугаар зүйлийн 3.5.4 дэх заалтыг зөрчиж 127 харилцагчийн нийт 17.445.667 төгрөгийн үлдэгдэлтэй дансны төлөв өөрчлөх гүйлгээг хийсэн, ажлын бус цагаар 6 зээлдэгчид нийт 214.500.000 төгрөгийн зээл олголтын гүйлгээг хийсэн, “Тны ажилтны ёс зүйн дүрэм”-ийн 5 дугаар зүйлийн 5.4.2, Хөдөлмөрийн дотоод журам”-ын 12 дугаар зүйлийн 12.3 дахь заалтыг тус тус зөрчиж өөрийн ажлын байрны давуу байдал, мэдээлэл зэргийг ашиглан “Түрээсийн орон сууцны хөтөлбөр”-т хамруулж өгнө гэсэн залилангийн шинжтэй үйлдэлд 5 харилцагчийг зуучилж, харилцагчид нийт 23.600.000 төгрөгийн хохирол учруулсан залилангийн шинжтэй үйлдэл гаргасан, шууд удирдлагад нь ажиллаж буй теллерүүд нь засварын гүйлгээ хийхдээ гүйлгээ хийх дараалал алдагдуулсан буюу засварын гүйлгээг хийхдээ урт хугацааны дараа залруулсан, касст зөрүү байхад хяналт тавьж ажиллаагүй нь “Теллерийн системийн багц журам”-ын 3 дугаар зүйлийн 3.5.17.4, 3.6.25 дахь заалтыг тус тус зөрчсөн, мөн “Сахилгын шийтгэл ногдуулах” тухай 2019 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдрийн дугаар тушаалаар сануулах сахилгын шийтгэлтэй байх хугацаандаа ноцтой зөрчил гаргасан гэж ¿çæýý.

 

Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40.1.4-т “ажилтан хөдөлмөрийн сахилгын зөрчлийг давтан гаргасан, эсхүл хөдөлмөрийн харилцааг шууд зогсоохоор хөдөлмөрийн гэрээнд тухайлан заасан ноцтой зөрчил гаргасан бол” хөдөлмөрийн гэрээг ажил олгогчийн санаачилгаар цуцалж болохоор заажээ.

          

Íýõýìæëýã÷ Ц.Г íü “Бүтээгдэхүүн үйлчилгээний журам”-ын 3 дугаар зүйлийн 3.5.4 дэх заалтыг зөрчиж 127 харилцагчийн нийт 17.445.667 төгрөгийн үлдэгдэлтэй дансны төлөв өөрчлөх гүйлгээг хийсэн, ажлын бус цагаар 6 зээлдэгчид нийт 214.500.000 төгрөгийн зээл олголтын гүйлгээг хийсэн, “Тны ажилтны ёс зүйн дүрэм”-ийн 5 дугаар зүйлийн 5.4.2, Хөдөлмөрийн дотоод журам”-ын 12 дугаар зүйлийн 12.3 дахь заалтыг тус тус зөрчиж өөрийн ажлын байрны давуу байдал, мэдээлэл зэргийг ашиглан “Түрээсийн орон сууцны хөтөлбөр”-т хамруулж өгнө гэсэн залилангийн шинжтэй үйлдэлд 5 харилцагчийг зуучилж, харилцагчид нийт 23.600.000 төгрөгийн хохирол учруулсан залилангийн шинжтэй үйлдэл гаргасан, шууд удирдлагад нь ажиллаж буй теллерүүд нь засварын гүйлгээ хийхдээ гүйлгээ хийх дараалал алдагдуулсан буюу засварын гүйлгээг хийхдээ урт хугацааны дараа залруулсан, касст зөрүү байхад хяналт тавьж ажиллаагүй зэрэг íîöòîé çºð÷èë ãàðãàñàí ãýæ àæèë îëãîã÷ òàйëáàрëàñàí,

íýõýìæëýã÷ òàë 127 харилцагчийн нийт 17.467.000 төгрөгийн үлдэгдэлтэй дансны төлөвийг өөрчилсөн гэх боловч тус төлөвийн хэрхэн яаж өөрчилсөн нь тодорхойгүй. Т ХХК нь дотооддоо тодорхой дүрэм журмуудыг гаргаж болно. Гэхдээ Хөдөлмөрийн тухай хуульд нийцүүлэн хэм хэмжээний акт гаргахаас биш хуулиас илүү нарийн зохицуулалттай дүрэм, журам гаргаж түүнийгээ тушаалын үндэслэл хэсэгт дурдсан байдаг. Ц.Гийн хувьд дансны төлөв өөрчилсөн гэх зүйл байхгүй. 5 харилцагчийг түрээсийн орон сууцанд зуучлан 23.600.000 төгрөгийн хохирол учруулсан гэх боловч тэр тухай ямар нэгэн баримт байхгүй. Т ХХК-ийн зүгээс шалгалт хийсэн гэх боловч тухайн шалгалтын тайланг Ц.Гт огт танилцуулаагүй. Тайлан дээрээ шалгалт хийсэн этгээд нь гарын үсгээ зураагүй. Тийм учир тус шалгалтын тайлан нь үндэслэлгүй байна. Хариуцлага тооцон сануулах саналын хуудас өгсөн гэж байгаа боловч тухайн саналын хуудсыг Ц.Гт огт танилцуулаагүй байсан. Гэтэл Ц.Гийг эрүүгийн хариуцлага хүлээсэн мэт байдлаар тушаал дээрээ дурдаж ажлаас нь халсан. Үнэхээр энэ хүн 5 харилцагчийг 23.600.000 төгрөгөөр хохироосон юм бол тэр хүмүүс нь гомдол гаргасан л байх ёстой. Гэтэл гомдол гаргасан зүйл байхгүй, энэ асуудлаар ямар нэгэн шүүхийн шийдвэр гарсан зүйл байхгүй байна. Тиймээс ажлаас халсан тушаалд дурдагдаж байгаа зүйл нь үндэслэлгүй юм. Мөн 2019 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдрийн дугаартай сахилгын шийтгэл оногдуулсан тушаал гарсан байсан. Ц.Г ч өөрөө энэ тухай мэдээгүй байдаг. Улмаар манай зүгээс уг тушаалыг гардуулсан баримтыг гаргуулахаар болсон боловч хариуцагчийн зүгээс тэр тухай баримтыг гаргаж өгөөгүй байдаг. Мөн Ц.Гийг ажлын бус цагаар зээл олгосон гэж байгаа боловч ахлах теллер нь зээл олгодоггүй. Ц.Гийг залилангийн шинжтэй үйлдэл хийсэн гэх боловч аливаа хүнийг гэмт хэрэг хийсэн, залилан хийсэн эсэхийг шүүхээс л эцэслэн тогтооно. Ц.Гийн хувьд бол ямар нэгэн хэрэгт гэм буруутай гэдэг нь тогтоогдоогүй. Ц.Г нь мөн 3 хүртэлх насны хүүхэдтэй байсан. Ц.Гийг ноцтой зөрчил гаргасан гэх боловч ямар ноцтой зөрчил гаргаж, ямар хохирол учруулсан талаар ямар нэгэн баримт бол хэрэгт авагдаагүй ãýæ òóñ òóñ òàéëáàðëàæ áàéãààãààñ ¿çýõýä òóõàéí ¿éë áàðèìò áîëñîí ãýäýã íü òîãòîîãäîæ áàéãàà áîëîâ÷ Ц.Гийг àæëààñ ÷ºëººëºõ íîöòîé øàëòãààí ìºí ýñýõ íü òîãòîîãäîõã¿é áàéíà.

 

Ò¿¿í÷ëýí Хºäºëìºðèéí ãýðýýíä íîöòîé çºð÷ëèéí òàëààð çààñàí õýäèé ÷ Ц.Гийг ãàðãàñàí ãýõ çºð÷èë íü óã õºäºëìºðèéí ãýðýýíä íýðëýí çààãäààã¿é áàéõ òóë ò¿¿íèéã íîöòîé çºð÷èë ãàðãàñàí ãýæ ¿çýõ ¿íäýñëýëã¿é áàéíà.

 

Èéìä хариуцагч “Т” ХХК-ийг ажилтныг захиргааны санаачилгаар ажлаас халах хуулиар тогтоосон үндэслэл, журам зөрчиж, нэхэмжлэгч Ц.Гийг ажлаас нь буруу халсан гэж шүүх дүгнэн íýõýìæëýã÷ Ц.Гийг Тны “. дүүрэг” салбарын харьяа “Барс” тооцооны төвийн ахлах теллерийн àæèëä ýã¿¿ëýí òîãòîîëãîæ, àæèëã¿é áàéñàí õóãàöààíû äóíäàæ öàëèí õºëñòýé òýíöýõ îëãîâîð ãàðãóóëàõ, íèéãìèéí äààòãàëûí áîëîí ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëûí äýâòýðò íºõºí áè÷èëò õèéëãýõ òóõàé íýõýìæëýëèéí øààðäëàãûã õàíãàõ íü ç¿éòýé ãýæ ¿çýâ.

 

Íèéãìèéí õàìãààëàë, õºäºëìºðèéí ñàéäûí 2005 îíû 55 äóãààð òóøààëààð áàòëàãäñàí “Äóíäàæ öàëèí õºëñ òîäîðõîéëîõ æóðàì”-ûí äàãóó òîîöîõîä Ц.Гийн 2020 îíû ñ¿¿ëèéí 3 ñàðûí öàëèíãèéí íèéëáýð 4.007.769 òºãðºãèéã 3 ñàðä òîîöîîä /4.007.769 òºãðºã : 3 ñàð/ äóíäàæ öàëèí 1.335.923 òºãðºã, ºäðèéí äóíäàæ öàëèí íü ñàðûí äóíäàæ öàëèí 1.335.923 òºãðºãèéã àæëûí 21.5 õîíîãò òîîöîîä /1.335.923 òºãðºã : 21.5 õîíîã/ 62.135 òºãðºã áîëæ áàéíà.

 

Èéìä 2020 îíû 09 äүгээр ñàðûí 30-íаас 2021 îíû 07 äóãààð ñàðûí 28-нûã õ¿ðòýëõ õóãàöààíû öàëèí 12.364.865 òºãðºãèéã õàðèóöàã÷ “Т” ХХК-иас ãàðãóóëàí íýõýìæëýã÷ Ц.Гт îëãîæ øèéäâýðëýâ. 

      

Улсын Тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1.5 дэх хэсэгт зааснаар гомдлоор авч хэлэлцэх хэргийн нэхэмжлэл нь улсын тэмдэгтийн хураамж төлөхөөс чөлөөлөгдөх тул нэхэмжлэгч улсын тэмдэгтийн хураамж төлөөгүйг дурдах нь зүйтэй.     

 

Монгол Улсын Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2.1, 116, 118 дугаар зүйлд заасныг удирдлага болгон

                                                                                         

ТОГТООХ НЬ:

1.Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëèéí 128 äóãààð ç¿éëèéí 128.1.2, 69 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 69.1-ò çààñíààð íýõýìæëýã÷ Ц.Гийг “Т” ХХК-ийн “. дүүрэг” салбарын харьяа “Б” тооцооны төвийн ахлах теллерийн àæèëä ýã¿¿ëýí òîãòîîæ, àæèëã¿é áàéñàí õóãàöààíû äóíäàæ öàëèí õºëñòýé òýíöýõ îëãîâîðò 12.364.865 /арван хоёр сая гурван зуун жаран дөрвөн мянга найман зуун жаран таван/ òºãðºãèéã õàðèóöàã÷ààñ ãàðãóóëæ íýõýìæëýã÷ Ц.Гт îëãîñóãàé.

  

2.Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëèéí 46 äóãààð ç¿éëèéí 46.1-ä çààñíààð íýõýìæëýã÷ Ц.Гийн ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîí íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë øèìòãýëèéã çîõèõ æóðìûí äàãóó ñóóòãàí òºëæ, äýâòýðò òýìäýãëýë õèéëãýõèéã õàðèóöàã÷ “Т” ХХК-д äààëãàñóãàé.

 

3.Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 57 äóãààð ç¿éëèéí 57.1, Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí òóõàé õóóëèéí 41 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 41.1.5-ä çààñíààð íýõýìæëýã÷ íü óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæààñ ÷ºëººëºãääºã áîëîõûã äóðäàæ, õàðèóöàã÷ “Т” ХХК-иас óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä 212.787 òºãðºãèéã ãàðãóóëàí òºñâèéí îðëîãîä îðóóëñóãàé.

 

4.Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 120 äóãààð ç¿éëèéí 120.2 äàõü õýñýãò çààñíààð çîõèã÷, òýäãýýðèéí òºëººëºã÷, ºì㺺ëºã÷ íàð øèéäâýðèéã ýñ çºâøººðâºë, øèéäâýðèéí õóâèéã ãàðäàí àâñàí ºäðººñ õîéø äàâæ çààëäàõ æóðìààð 14 õîíîãèéí äîòîð Íèéñëýëèéí Èðãýíèé õýðãèéí äàâæ çààëäàõ øàòíû ø¿¿õýä ãîìäîë ãàðãàõ ýðõòýéã òàéëáàðëàñóãàé.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, د¯Ã×                                ×.ÄÀÂÀÀѯÐÝÍ