МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

 

Дундговь аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч З.Ганчимэг даргалж, тус шүүхийн А танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар;

Нэхэмжлэгч: Дундговь аймгийн ******* сумын ******* дугаар багт байрлах, ******* ХХК /РД:*********************/

Хариуцагч: Дундговь аймгийн ******* сумын ******* дүгээр баг, ******* ******* дүгээр гудамжны тоотод оршин суух, овогт /РД:/

Нэхэмжлэлийн шаардлага: гийн ширхэг контейнер байрлуулсан м*.*******м хэмжээ бүхий компанийн эзэмшлийн газрыг чөлөөлүүлэх, ширхэг хавтангийн тус бүрийн үнэ *******.******* төгрөг, нийт .**************.******* төгрөгийг гаргуулах, *******..-..-ний өдрийг хүртэл нийт сарын газрын түрээсийн төлбөрт .. төгрөгийг гаргуулах,

Сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага: Бодит хохиролд .. төгрөгийг гаргуулах тухай иргэний хэргийг хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд:

Нэхэмжлэгч ******* ХХК-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч , түүний өмгөөлөгч ,

Хариуцагч гийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч , ,

Шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

. Нэхэмжлэгч ******* ХХК нь д холбогдуулан ширхэг контейнер байрлуулсан м*.*******м хэмжээ бүхий ******* ХХК-ийн эзэмшлийн газрыг чөлөөлүүлэх, ширхэг хавтангийн тус бүрийн үнэ *******.******* төгрөг, нийт .**************.******* төгрөгийг гаргуулах, *******..-..-ний өдрийг хүртэл нийт сарын газрын түрээсийн төлбөрт .. төгрөгийг гаргуулахаар нэхэмжлэл гаргасан. Нэхэмжлэгч ******* ХХК нь анх буюу ..*******-ний өдөр нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ дараах байдлаар тодорхойлсон байна. Үүнд: ******* ХХК нь оны дугаар сарын -ны өдөр Мандал хүрээ ХХК-аас Мандал Хүрээ захыг худалдан авахдаа зүйлийн эд хөрөнгийг актаар хүлээн авсан. ******* онд Буянт Чандмань ХХК-ийн захирал н. бараагаа агуулдаг контейнероо манай компанийн хашаанд түр тавьсан. Дараа нь газар чөлөөлж өгөх шаардлага тавихад үл хэрэгсэн улмаар манай газар гэж маргах боллоо. ...Гадаа талбай агуулахаа сард .-*******. төгрөгийн түрээсийн гэрээтэй ажиллуулдаг. ******* оны дугаар сарын -ний өдрөөс өдрөөс оны дугаар сарын *******-ний өдрийг хүртэл ******* сарын *******.. төгрөгийн талбайн төлбөр, мөн хашааны .м*.м ширхэг . төгрөгийн хавтанг өөрийн дэлгүүрийн хананд зөвшөөрөлгүй оруулж барьсан зэрэг хохирол учруулсан тул манай компанийн эзэмшил газрыг чөлөөлүүлж, ******* оны дугаар сарын -ний өдрөөс оны дугаар сарын *******-ний өдрийг хүртэл ******* сарын *******.. төгрөгийн талбайн төлбөрийг, хашааны .м*.м ширхэг хавтангийн үнэ . төгрөгийг гаргуулахаар тодорхойлсон ба хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нийт удаа нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлсэн бөгөөд оны дүгээр сарын -ний өдрийн байдлаар нэхэмжлэлийн шаардлагаа дараах байдлаар нэмэгдүүлэн тодорхойлсон байна. Үүнд: гийн ширхэг контейнер байрлуулсан м*.*******м хэмжээ бүхий Тогтох мандал ХХК-ийн эзэмшлийн газрыг чөлөөлүүлэх, ширхэг хавтангийн үнэ *******.******* төгрөгийг гаргуулах, *******..-..-ний өдрийг хүртэл нийт сарын газрын түрээсийн төлбөрт .. төгрөгийг гаргуулахаар нэхэмжлэлийн шаардлага гаргаж байна гэжээ.

. Нэхэмжлэгч ******* ХХК-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: нь ******* ХХК-ийн эзэмшлийн газарт анх зөвшөөрөлтэй контейнер тавьсан. ******* ХХК-ийн эзэмшлийн газрыг хашсан бетон ширхэг хавтанг өөрийнхөө барилгынхаа хананд оруулан барьсан. Тийм учраас ширхэг хавтангийн үнийг нэхэмжилсэн. Газар чөлөөлүүлэх, түрээсийн төлбөр гаргуулахаар нэхэмжлэл гаргасан. Хэрэг ******* оноос хойш одоог хүртэл шийдэгдэхгүй явж байна. Бид газрын эзэмшлийг тогтоолгохоор нэхэмжлэл гаргасан хэдий ч уг хэргийг анхан болон давж заалдах шатны шүүхээс ******* ХХК-ийн талд шийдвэрлэсэн боловч Улсын Дээд шүүх нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгосон. Энэ хэрэг буруу шийдвэрлэгдсэн гэдэг утгаар шүүгчийг шүүхийн сахилгын хороонд гомдол гаргасан. Одоо хурал нь оны дүгээр сарын -ны өдөр болно. Шүүх байгууллагыг ард түмнийхээ төлөө байх ёстой гэж боддог. Би хэнд итгэх ёстой юм бэ. Өөрийнхөө юмыг би авчихмаар байна. Хүнд луйвардуулчхаад одоо хүнийг хохироосон болоод явж байна. Би эцсийг нь хүртэл явна. Энэ хүмүүст жудагтай амьдраач ээ гэж хэлмээр байна. Контейнерыг манай газар дээр гуйж тавьчихаад эзгүй хойгуур газрын кадастрын зураг хийлгээд эзэмшээд авчихсан. Энэ олон жилийн турш явсны эцэст шүүхэд итгэх итгэл алдагдаж байна. Эхлээд хариуцагч ширхэг хавтангийн мөнгийг гаргаж өгнө гэж байсан. Одоо болохоор өгөхгүй гэх юм ойлгохгүй байна гэв.

. Нэхэмжлэгч ******* ХХК-ийн өмгөөлөгч шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: Бид газар чөлөөлүүлэх, газрын түрээстэй холбоотой нэхэмжлэлийн шаардлагатай холбоотой хэсэгт хууль зүйн хувьд маргах шаардлагагүй. Хариуцагч тал ******* ХХК-ийн ширхэг хавтанг оруулаад барилгынхаа нэг ханыг барьсан асуудлаар л мэтгэлцье. Тэр хэсэгтэй холбоотой нотлох баримтаа шинжлэн судлаад явъя. Нэхэмжлэгч хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нэхэмжлэл гаргасны дараа хэд хэдэн удаа нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлсэн. Энэ нэхэмжлэлдээ хавтангийн үнэ .. төгрөгийг нэхэмжилсэн байдаг. Одоо ч үүнийгээ нэхэмжилж байна. Тухайн үед шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээж авсан, хууль зөрчсөн асуудал байхгүй. Хариуцагч анх хариу тайлбар өгөхдөө ширхэг хавтангийн үнэ төлөхийг зөвшөөрсөн. Одоо болохоор эргэлзээтэй байна гэж байх юм. ******* ХХК-ийн оны дүгээр сарын -ний өдрийн нэхэмжлэлийн нэмэгдүүлсэн шаардлагаар ширхэг хавтангийн үнэ *******.******* төгрөгийг гаргуулна гэж нэхэмжлэлд бичсэн нь алдаатай гарсан. Хавтангийн үнийг хавтан тус бүрийн үнэ нь *******.******* төгрөгөөр нэхэмжилж байгаа. Хариуцагч талаас хавтанг нэхэмжлэгчийн өмч гэдгийг зөвшөөрсөн байдаг. Хөрөнгийн үнэлгээний төвөөс шинжээч томилоод дүгнэлт гаргуулсан. Хавтангийн үнийг гаргуулах байр суурьтай байна. Шүүхэд хэргийн оролцогч тал үнэн зөв мэдүүлэг, тайлбар өгөх үүрэгтэй. Хуульд заасан үүргээ биелүүлэхгүй байна. Шинжээчийн дүгнэлтийн тухайд шүүхийн журмаар үнэлгээ гарсан. Хавтанг мэргэжлийн хүмүүс үнэлсэн. Үүнд маргаад байх шаардлага байхгүй. Хэрвээ энэ шинжээчийн дүгнэлтийг эс зөвшөөрсөн бол дахин шинжээч томилох эрх нь нээлттэй байсан. Хавтанг хариуцагч тал газрын салшгүй хэсэг гэж ярьж байна. Хавтан газрын салшгүй хэсэг биш. Газрын бүрдэл хэсэг гэдэг нь газраас салгамагц зориулалтын дагуу ашиглаж боломжгүй зүйлийг газрын салшгүй хэсэг гэж үздэг. Энэ нөхцөл байдлаа өөрсдөө сайн мэдэхгүй байна. Үндсэн нэхэмжлэл болоод нэмэгдүүлсэн шаардлагатай холбоотой газрын түрээс, газар чөлөөлүүлэхтэй холбоотой нэхэмжлэлээсээ татгалзаагүй мэтгэлцээд байх шаардлага байхгүй гэж хэлсэн. Хэрэгт авагдсан баримтаас харахад хавтан хэний өмч гэдгийг тодорхойлсон. Хариуцагчийн анхны тайлбарыг хэрэгт ач холбогдолтой гэж үзэж байна гэв.

. Хариуцагч ******* оны дүгээр сарын *******-ний өдөр шүүхэд ирүүлсэн хариу тайлбартаа: ...нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй. Учир нь нэхэмжлэгчийн чөлөөлүүлэх гээд байгаа газар нь миний эзэмшлийн газар юм. Би энэ газрыг онд иргэн Бямбасүрэнгээс худалдан авч барилгын материалын худалдаа үйлчилгээг жил явуулж байна. ******* ХХК-ийн захирал д уг газар огт хамааралгүй. Би үйл ажиллагаагаа явуулж байх хугацаанд оны Аймгийн Засаг даргын тоот захирамжийн дагуу өөрийн эзэмшилд авч ******* тоот гэрчилгээтэй болж онд иргэн Уранчимэгээс Өндөр довжоот дэлгүүрийн баруун талын дэлгүүрүүдийг худалдан авч дахин кадастр хийлгэн Аймгийн Засаг даргын оны А/ тоот захирамжаар ******* тоот гэрчилгээтэй болсон. Иймд уг газар нь миний хууль ёсны эзэмшлийн газар учир нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй. Өөрийн газартаа үйл ажиллагаа явуулж байгаа учир талбайн төлбөр нэхээд байгаа *******.. төгрөгийг төлөхгүй. Харин ширхэг хавтангийн үнэ . төгрөг төлөхийг зөвшөөрч байна. Уг хавтанг барилгаас салгах боломжгүй юм гэжээ.

. Хариуцагч гийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: Газар чөлөөлүүлэх талаар маргахгүй гэж ойлголоо. Анх ширхэг хавтангийн үнэ . төгрөгийг шаардаж нэхэмжлэл гаргасан. Одоо бол ширхэг хавтангийн үнийг нь . төгрөгөөр шаардаж байна. Хөрөнгийн үнэлгээний төвийн ******* дугаартай үнэлгээний тайлан дээр ширхэг хавтангийн үнийг .*******. төгрөг гэж тайлангийн эхэн дээрээ байгаа боловч дотор нь байгаа үнэлгээ нь зөрүүтэй байгаа юм. Уг үнэлгээний дэх заалтад х,см бетон хавтан . төгрөгийн үнэ ханштай байна гэж бичсэн. Үнэлгээний доторх зүйл алдаатай байв уу гэдгийг сайн ойлгохгүй байна. Газар бол гийн эзэмшлийн газар учраас газартай холбоотой газар дээрх ямар нэг байгууламж, хөрөнгө энэ нь газрын салшгүй хэсэг. Газрын тухай хуульд энэ талаар маш тодорхой заасан. ******* ХХК нь ******* оны дүгээр сарын -ны өдрийн тоот албан бичгээр Аймгийн засаг дарга О.Бат-Эрдэнэд албан ёсны бичиг өгсөн байгаа юм. Үүнээс үүдэж газрын тухай маргаан үүссэн. Хавтанг үл хөдлөх хөрөнгийн гадна талаар тойруулж бариагүй. Зөвхөн ******* см доошоо суусан юм билээ нэхэмжлэгч, хариуцагчийн хэн нь ч авсан болохгүй зүйл байхгүй. Тэр хавтанг сугалаад авсан байхад цаад байшин нурж унахгүй, хөндий зайтай байсан. Би үзлэг хийхэд байлцсан учраас харж байсан. Гэхдээ хавтан бол хуулиар газрын бүрдэл хэсэг болж байгаа. Хэрэгт Тогтох мандал ХХК-ийн хөрөнгийн жагсаалт ирсэн боловч хавтангийн талаар баримт байхгүй. Яг Тогтох мандал ХХК-ийнх хавтан уу гэдэг нь харагдахгүй байна. Ч:гийн өмч гээд гийн хөрөнгийн жагсаалтад мөн байдаггүй. Хавтангууд яг хэний өмч гэдэг нь тогтоогдоогүй. Хавтангийн үнийг төлөх ёсгүй. Ямар ч утгаараа ширхэг хавтангийн үнэ нэхэмжилсэн нэхэмжлэл хэрэгсэхгүй болохоор байна гэв.

. Хариуцагч гийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: оны дугаар сард Тогтох мандал ХХК нэхэмжлэл гаргасан. Энэ хэрэг шийдэгдэхгүй явсаар өдийг хүрч байна. Хавтангийн боломжит үнийг төлье гэсэн. Ингэж төлөхийн тулд хүний хэлсэн зоргоор нь төлөх үү гээд үнэлгээний компаниар хавтангийн үнэлгээ гаргуулсан. Газартай холбоотой асуудал захиргаа болон иргэний хэргийн шат шатны шүүхээр шийдвэрлэгдсэн учраас энэ нэхэмжлэлийн шаардлагаас татгалзаж байна гэж ойлголоо. Хавтангийн үнийн тухайд гомдолтой байна. Хөрөнгийн үнэлгээний төвийн үнэлгээ зөрүүтэй, ойлгомжгүй гарсан. Тээврийн зардал, газар суулгах зардал, ухах зардлууд манайд огт хамаагүй. Ингэж нэхэмжилж байгаа нь учир дутагдалтай байна. Хавтангийн үнийг гаргуулах нэхэмжлэл нь нэхэмжлэлийн шаардлага хангахгүй байна. Энэ нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэв.

*******. Хариуцагч гээс нэхэмжлэгчид холбогдуулан бодит хохиролд .. төгрөгийг гаргуулах тухай сөрөг нэхэмжлэлийг гаргасан. Хариуцагч сөрөг нэхэмжлэлийн үндэслэлээ Тогтох мандал ХХК-аас ******* оны дүгээр сарын -ны өдрийн тоотоор Дундговь аймгийн Засаг дарга О.Бат-Эрдэнэд Гомдол гаргах тухай албан бичгийг хүргүүлсэн. Энэ бичигт манай компанийн эзэмшлийн газрын хэмжээнд *******м/кв газар нь одоо багтаж байгаа болно гэх хуурамч бичиг үйлдэж энэ албан бичгийг үндэслэн Дундговь аймгийн Газрын харилцаа барилга хот байгуулалтын газраас Аймгийн Засаг даргын ******* оны ******* дугаар сарын -ний өдрийн А/ тоот Газар эзэмших эрх дуусгавар болгох тухай, ******* оны дүгээр сарын -ний өдрийн А/ тоот Газар эзэмших эрхийг зарим хэсгийг хүчингүй болгох тухай захирамжийг тус тус гаргуулж, энэхүү албан бичгээр бусадтай эвсэх байдлаар жилийн хугацаанд бидэнд бодит болон сэтгэл санааны ихээхэн хохирол учруулсан. Бидэнд .. төгрөгийн бодит хохирол учирсан тул уг хохирлыг ******* ХХК-аас гаргуулахаар тодорхойлсон байна.

. Хариуцагч гийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаа тайлбарлахдаа: Газар эзэмшлийн асуудал захиргаа болон иргэний хэргийн шүүхээр жил явсан. Шүүхэд хэд хэдэн удаагийн нэхэмжлэл гаргаж бидэнд сэтгэл санаа, эрүүл мэндийн бодит хохирол учруулсан. Манай тал энэ хэрэгт өмгөөлөгч авч байсан. Бид нарт ийм хохирол учирлаа гэж нэхэмжилж байна. Иймд ..******* төгрөгийг ******* ХХК-аас гаргуулах сөрөг нэхэмжлэл гаргасан гэв.

*******. Хариуцагч гийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаа тайлбарлахдаа: Захиргааны хэрэг, Иргэний хэрэг дээр гарсан зардлыг тооцож бичээгүй. Захиргааны байгууллагаас нэхэмжлэх үү ******* ХХК-аас нэхэмжлэх үү гэдэг асуудал бидэнд байсан. Захиргааны хэргийн шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгуулах ямар нэг дүгнэлт байгаагүй учраас Улсын дээд шүүх хүлээж авсан байх гэж бодож байна. Захиргааны хэргийн шийдвэрийг үгүйсгэх ямар нэг нотлох баримт байхгүй учраас хүлээж авч шийдвэрлэсэн. Энэ хэрэг анхнаасаа гийн гарын үсэгтэй, Засаг дарга О.Бат-Эрдэнэд очсон баримт материалаас үүдэлтэй байсан учраас Тогтох мандал ХХК-аас сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг гаргуулахаар байна. Бид зөвхөн өөрсдөөс гарсан зардлаа нэхэмжилсэн. Сөрөг нэхэмжлэлийг дэмжиж байна гэв.

. Нэхэмжлэгч ******* ХХК-ийн төлөөлөгч нь сөрөг нэхэмжлэлийн талаар шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: Сөрөг нэхэмжлэлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй. Би өөрийнхөө төлөө явсан зүйлд хариуцагч нараар мөнгө төлүүлээгүй. Би төлөхгүй гэв.

. Нэхэмжлэгч ******* ХХК-ийн өмгөөлөгч сөрөг нэхэмжлэлийн талаар шүүх хуралдаанд тайлбарлахдаа: Тогтох мандал ХХК газар чөлөөлүүлэх, газрын түрээстэй холбоотой, ширхэг хавтангийн үнэ гаргуулахтай холбоотой нэхэмжлэл гаргасан. Энэ сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагатай хамт тооцогдохгүй. өөрөө Дундговь аймгийн Засаг даргад холбогдуулж ******* оны ******* дүгээр сарын *******-ны өдөр захиргааны актыг хүчингүй болгуулах нэхэмжлэл гаргасан. Уг хэрэг шатны шүүхээр хэлэлцэгдээд захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн оны дугаар сарын -ны өдрийн ******* тоот захирамжаар ******* ХХК-ийг гуравдагч этгээдээр татаж оролцуулсан. Өнөөдөр шүүхэд гаргасан сөрөг нэхэмжлэл нь захиргааны байгууллагаас хохирлыг гаргуулах ёстой гэж харж байна. Энэ хэрэгт хамааралгүй үйлчилгээний хөлс, өмгөөллийн зардал байдаг. Энэ хэрэгт хариуцагч өмгөөлөгч аваагүй. Нотариатын үйлчилгээний хөлс, шүүхийн лавлагааны үнэ, унааны зардал,өмгөөллийн хөлс, улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн нийт .. төгрөг гаргуулах сөрөг нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй байна. Үнсэн нэхэмжлэлийн шаардлагад хамааралгүй байна. Шаардаж байгаа зардал нь захиргааны хэрэгт гаргасан зардал юм билээ. Захиргааны хэрэгтэй холбоотой гэдгээ өөрсдөө ч хэлчихлээ. Энэ иргэний хэрэгтэй ямар ч холбоогүй. Нэхэмжлэгч хэнээс ч хамааралгүй шаардах эрхтэй ч нэхэмжлэл нь хууль зүйн үндэслэлтэй байх ёстой. Хамааралгүй этгээдээс шаардаж байгаа сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг үгүйсгэж байна гэв.

. Хавтаст хэрэгт авагдсан баримтын тухайд: Нэхэмжлэгч талаас ..-ны өдрийн Мандал хүрээ ХХК-ийн хөрөнгө хүлээлцсэн акт, ..-ны өдрийн Мандал хүрээ захыг худалдах, худалдан авах гэрээ, ..-ны өдрийн үл хөдлөх эд хөрөнгө бэлэглэх бэлэглэлийн гэрээ, ******* ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ, Дундговь аймгийн Засаг даргын захирамж ..-ны өдрийн газар эзэмших гэрээг шинэчилж гэрчилгээ олгох тухай, Газрын нэгж талбарын хувийн хэрэг, Т.Дорж, нарын гэрлэлтийн гэрчилгээний хуулбар, Т.Доржийн нас барсны лавлагаа, Дундговь аймгийн газрын харилцаа, барилга хот байгуулалтын газрын .*******.-ны өдрийн тоот мэдэгдэл, Дундговь аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн ..-ний өдрийн дугаар иргэний хэрэг үүсгэх тухай захирамж, ..*******-ны өдрийн дугаартай ******* ХХК-ийн , Дундговь аймгийн Засаг дарга нар холбогдуулж газрын хууль ёсны эзэмшигч болохыг тогтоолгох тухай нэхэмжлэл зэргийг ирүүлсэн ба нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр Дундговь аймгийн Газрын харилцаа, барилга хот байгуулалтын газарт хадгалагдаж байгаа ******* ХХК болон нарын газар эзэмшихтэй холбоотой хувийн хэрэгт *******..-ний өдрийн үзлэг хийсэн үзлэгийн тэмдэглэл, Дундговь аймгийн Засаг даргын *******..-ний өдрийн дугаар газар эзэмших гэрчилгээг шилжүүлэх, шинэчлэх тухай захирамж, Засаг даргын ..-ны өдрийн дугаар газар эзэмших гэрээг шинэчилж, гэрчилгээ олгох захирамж, .*******.*******-ны өдрийн А/ дугаар газар эзэмших эрхийг шилжүүлэх тухай захирамж, ******* ХХК-ийн ..-ний өдрийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ, *******..-ний өдрийн ******* ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ, .*******.-ны өдрийн аж ахуйн нэгж байгууллагын газар эзэмших эрхийг гэрчилгээ, ..-ний өдрийн иргэн аж ахуйн нэгж байгууллагын эзэмшил, ашиглалтад газрыг хүлээлгэж өгсөн акт, ..-ны өдрийн Дундговь аймгийн Засаг даргын А/ дугаар Эзэмшил газрын хэмжээг тогтоож баталгаажуулах тухай захирамж, Дундговь аймгийн газрын харилцаа, барилга хот байгуулалтын газрын шинжээчээр томилогдсон *******..-ны өдрийн шинжээчийн дүгнэлт, хавсралтын хамт, ******* ХХК-ийн хүнсний захын хашаанд байрлах гийн эзэмшлийн ширхэг контейнер байрлуулсан газарт *******.*******.-ний өдрийн үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрч Рэнцэндорж, Бямбасүрэн, Д.Санжмятав, Д.Ганзориг нарын мэдүүлэг, Тогтох мандал ХХК-ийн *******..-ны өдөр Дундговь аймгийн Засаг даргад гаргасан гомдол, .*******.-ны өдрийн Хөрөнгийн үнэлгээний төвийн ******* дугаар шинжээчийн дүгнэлт зэргийг шүүх бүрдүүлсэн байна.

. Хариуцагчаас гийн гэр бүлийн хамтын хэрэгцээний зориулалтаар газар эзэмших эрхийн ******* тоот гэрчилгээ, *******..*******-ний өдрийн иргэн, хуулийн этгээдэд газар эзэмшүүлэх гэрээ, газрын байршлын кадастрын зураг, *******..-ний өдрийн иргэн, хуулийн этгээдэд газар эзэмшүүлэх гэрээ, *******..-ны өдрийн ******* сумын ******* дугаар багийн нутагт байрлах гийн эзэмшлийн газрын кадастрын зураглал, Дундговь аймгийн Засаг даргын ..-ны өдрийн А/ тоот захирамж, ..*******-ны өдрийн үл хөдлөх хөрөнгө худалдах, худалдан авах гэрээ, барилгын материалын дэлгүүрийн эзэмшил газрын тодорхойлолт, Уваа Уул Аудит ХХК-ийн ******* оны дүгээр сарын -ний өдрийн үнэлгээний тайлан, Дундговь аймгийн ******* сумын ******* дугаар баг, Худалдааны гудамж а тоотод байрлах үйлчилгээний зориулалттай м/кв талбай үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээ, ..-ны өдрийн иргэн гийн эзэмшиж байгаа газрын байршлын кадастрын зураг, Дундговь аймаг дахь захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн *******..-ны өдрийн дугаар Нэхэмжлэгчийн татгалзлалыг баталж, хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай шүүгчийн захирамж, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн ..*******-ны өдрийн ******* дугаар магадлал, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн *******..-ны өдрийн ******* дугаар магадлал, *******..*******-ний өдрийн А/******* тоот Газар зохион байгуулалт, геодизи зураг зүйн газрын шинжээчийн дүгнэлт, Иргэн гийн газрын байршлын план, *******..*******-ний өдрөөс ..-ны өдрийг хүртэлх нотариатын үйлчилгээний хөлс төлсөн баримт, *******..-ны өдрийн хөрөнгө үнэлгээний хөлс . төгрөг төлсөн баримт, Дундговь аймгийн шүүх лавлагааны үнэ төгрөг төлсөн баримт, *******..*******-ны өдөр, *******..-ны өдөр, *******..-ны өдрийн Монгол шуудан ТӨХК-ийн үйлчилгээний хөлс төлсөн баримт, Х.Отгонжаргал өмгөөлөгчийн өмгөөлөгчийн хөлсөнд .. төгрөг авсан талаарх тодорхойлолт, өмгөөлөгч Минжүүрдоржийн өмгөөлөгчийн хөлсөнд .. төгрөгийг хүлээн авсан талаарх тодорхойлолт, өмгөөлөгч Р.Пүрэвлхамын өмгөөлөгчийн хөлсөнд *******. төгрөг хүлээн авсан талаарх тодорхойлолт, *******.*******.-ний өдрийн *******. төгрөгийн улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт, *******.*******.-ний өдрийн *******. төгрөгийн улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт, ..-ны өдрийн *******. төгрөгийн улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт, ..-ны өдрийн АИ-******* шатахууны *******. төгрөгийн зарлагын баримт, ..*******-ны өдрийн Гор Газ ХХК-ийн АИ-******* шатахууны **************. төгрөгийн зарлагын баримт, ..-ны өдрийн бэлэн мөнгөний зарлагын баримт, *******..-ны өдрийн бэлэн мөнгөний зарлагын баримт, *******..-ны өдрийн АИ-******* шатахууны **************. төгрөгийн зарлагын баримт, *******..-ний өдрийн АИ-******* шатахууны *******. төгрөгийн шатахуун авсан баримт, *******..-ны өдрийн бэлэн мөнгөний зарлагын баримт, ..*******-ны өдрийн бэлэн мөнгөний зарлагын баримт, ..*******-ны өдрийн АИ-******* шатахууны .******* төгрөгийн зарлагын баримт, Петро-Стар ХХК-ийн ..-ны өдрийн АИ-******* шатахууны зарлагын падаан, Дундговь аймгийн шүүх лавлагааны үнэ төгрөг төлсөн баримт, Монгол Улсын Дээд шүүхийн Хяналтын шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдааны оны дугаар сарын -ний өдрийн /ХТ/************** дугаар тогтоол зэргийг баримтаар гаргасан ба хариуцагчийн хүсэлтээр асуусан гэрч Ш.Төрбат, Бямбасүрэн нарын мэдүүлэг, Газар зохион байгуулалт, геодези, зураг зүйн газрын *******..*******-ны өдрийн А/ дугаартай шинжээчийн дүгнэлт, Дундговь аймгийн Захиргааны хэрийн анхан шатны шүүхийн *******.*******.-ны өдрийн ******* дугаар нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзах тухай шүүгчийн захирамж зэрэг баримтуудыг шүүх бүрдүүлсэн байна.

ҮНДЭСЛЭХ нь:

. Шүүх үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангаж, сөрөг нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй гэж үзэв.

. Нэхэмжлэгч ******* ХХК нь ..*******-ний өдөр нэхэмжлэлийн шаардлагаа компанийн эзэмшил газрыг чөлөөлүүлэх, ******* оны дугаар сарын -ний өдрөөс оны дугаар сарын *******-ний өдрийг хүртэл ******* сарын талбайн түрээсийн төлбөрт *******.. төгрөг, хашааны .м*.м хэмжээ бүхий ширхэг хавтангийн үнэ . төгрөгийг гээс гаргуулахаар тодорхойлсон ба хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нийт удаа нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлсэн бөгөөд хамгийн сүүлд буюу оны дүгээр сарын -ний өдрийн байдлаар нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ ******* ХХК нь оны дугаар сарын -ны өдөр Мандал хүрээ ХХК-аас Мандал Хүрээ захыг худалдан авахдаа зүйлийн эд хөрөнгийг актаар хүлээн авсан. ******* онд Буянт Чандмань ХХК-ийн захирал н. бараагаа агуулдаг контейнероо манай компанийн хашаанд түр тавьсан. Дараа нь газар чөлөөлж өгөх шаардлага тавихад үл хэрэгсэн улмаар манай газар гэж маргах болсон. Манай компани оны ******* дугаар сард Газрын харилцаа барилга хот байгуулалтын газарт газар чөлөөлүүлэх хүсэлтээ гаргасан ба үүний дагуу Буянт Чандмань ХХК-д хүргүүлсэн боловч шаардлагыг биелүүлээгүй тул гадаа талбай агуулахаа сард .-*******. төгрөгөөр түрээсэлдэг энэ газар дээрээ сар бүр хамгийн багадаа . төгрөгийн түрээстэй гэж үзвэл ******* оны дугаар сарын -ний өдрөөс оны дугаар сарын -ний өдрийг хүртэл нийт сар .. төгрөгийн орлого олох ёстой байсан ба хашааны ширхэг хавтангийн үнэ *******.******* төгрөг гаргуулах, мөн ******* ХХК-ийн хашаанд байрлах д холбогдуулан ширхэг контейнер байрлуулсан м*.*******м хэмжээ бүхий ******* ХХК-ийн эзэмшлийн газрыг чөлөөлүүлэх талаар тодорхойлсон бөгөөд шүүх хуралдааны явцад нэхэмжлэгч тал ширхэг хавтангийн тус бүрийн үнэ *******.******* төгрөг, нийт .**************.******* төгрөгийг хариуцагчаас гаргуулахаар нэхэмжлэлийн шаардлагаа тодруулан тайлбарлаж, нэхэмжлэлийн шаардлагаа нотлох үүднээс ..-ны өдрийн Мандал хүрээ ХХК-ийн хөрөнгө хүлээлцсэн акт, ..-ны өдрийн Мандал хүрээ захыг худалдах, худалдан авах гэрээ, ..-ны өдрийн үл хөдлөх эд хөрөнгө бэлэглэх бэлэглэлийн гэрээ, ******* ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ, Дундговь аймгийн Засаг даргын захирамж ..-ны өдрийн газар эзэмших гэрээг шинэчилж гэрчилгээ олгох тухай, Газрын нэгж талбарын хувийн хэрэг, Т.Дорж, нарын гэрлэлтийн гэрчилгээний хуулбар, Дундговь аймгийн газрын харилцаа, барилга хот байгуулалтын газрын .*******.-ны өдрийн тоот мэдэгдэл, Дундговь аймгийн Газрын харилцаа, барилга хот байгуулалтын газарт хадгалагдаж байгаа ******* ХХК болон нарын газар эзэмшихтэй холбоотой хувийн хэрэгт *******..-ний өдрийн үзлэг хийсэн үзлэгийн тэмдэглэл, Дундговь аймгийн Засаг даргын *******..-ний өдрийн дугаар газар эзэмших гэрчилгээг шилжүүлэх, шинэчлэх тухай захирамж, Засаг даргын ..-ны өдрийн дугаар газар эзэмших гэрээг шинэчилж, гэрчилгээ олгох захирамж, .*******.*******-ны өдрийн А/ дугаар газар эзэмших эрхийг шилжүүлэх тухай захирамж, ******* ХХК-ийн ..-ний өдрийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ, *******..-ний өдрийн ******* ХХК-ийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ, .*******.-ны өдрийн аж ахуйн нэгж байгууллагын газар эзэмших эрхийг гэрчилгээ, ..-ний өдрийн иргэн аж ахуйн нэгж байгууллагын эзэмшил, ашиглалтад газрыг хүлээлгэж өгсөн акт, ..-ны өдрийн Дундговь аймгийн Засаг даргын А/ дугаар Эзэмшил газрын хэмжээг тогтоож баталгаажуулах тухай захирамж, Дундговь аймгийн газрын харилцаа, барилга хот байгуулалтын газрын шинжээчээр томилогдсон *******..-ны өдрийн шинжээчийн дүгнэлт, хавсралтын хамт, ******* ХХК-ийн хүнсний захын хашаанд байрлах гийн эзэмшлийн ширхэг контейнер байрлуулсан газарт *******.*******.-ний өдрийн үзлэг хийсэн тэмдэглэл, гэрч Рэнцэндорж, Бямбасүрэн, Д.Санжмятав, Д.Ганзориг нарын мэдүүлэг, ******* ХХК-ийн *******..-ны өдөр Дундговь аймгийн Засаг даргад гаргасан гомдол, .*******.-ны өдрийн Хөрөнгийн үнэлгээний төвийн ******* дугаар шинжээчийн дүгнэлт зэргийг үндэслэн гээс түүний ширхэг контейнер байрлуулсан м*.*******м хэмжээ бүхий компанийн эзэмшлийн газрыг чөлөөлүүлэх, ширхэг хавтангийн тус бүрийн үнэ *******.******* төгрөг, нийт .**************.******* төгрөгийг гаргуулах, *******..-..-ний өдрийг хүртэл нийт сарын газрын түрээсийн төлбөрт .. төгрөгийг гаргуулах үндэслэлтэй гэж тодорхойлж байна.

. Хариуцагч ...нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй. Учир нь нэхэмжлэгчийн чөлөөлүүлэх гээд байгаа газар нь миний эзэмшлийн газар юм. Би энэ газрыг онд иргэн Бямбасүрэнгээс худалдан авч барилгын материалын худалдаа үйлчилгээг жил явуулж байна. ******* ХХК-ийн захирал д уг газар огт хамааралгүй. Би үйл ажиллагаагаа явуулж байх хугацаанд оны Аймгийн Засаг даргын тоот захирамжийн дагуу өөрийн эзэмшилд авч ******* тоот гэрчилгээтэй болж онд иргэн Уранчимэгээс Өндөр довжоот дэлгүүрийн баруун талын дэлгүүрүүдийг худалдан авч дахин кадастр хийлгэн Аймгийн Засаг даргын оны А/ тоот захирамжаар ******* тоот гэрчилгээтэй болсон. Иймд уг газар нь миний хууль ёсны эзэмшлийн газар учир нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй. Өөрийн газартаа үйл ажиллагаа явуулж байгаа учир талбайн төлбөр нэхэмжлээд байгааг төлөхгүй. Харин ширхэг хавтангийн үнэ . төгрөг төлөхийг зөвшөөрч байна. Уг хавтанг барилгаас салгах боломжгүй гэж ... ширхэг хавтангийн үнэ болох .. төгрөг нэхэмжилсэн байна. Энэ хавтан нь дээр үеийн хавтан ба одоогийн ханшаар элэгдэл хорогдлыг хасаж тооцох ёстой. Би анх нэхэмжилсэн . төгрөг төлөхийг зөвшөөрсөн гэтэл ямар үндэслэлээр хавтангаа тус бүрийг . төгрөгөөр үнэлж байгааг ойлгохгүй байна. Би эд хөрөнгийн үнэлгээний газраар үнэлүүлж нийт *******. төгрөгийн үнэтэй болохыг тогтоосон, үнэлгээгээр тогтоогдсон *******. төгрөг төлөхийг зөвшөөрч байна, үлдэх ..******* төгрөг төлөхийг зөвшөөрөхгүй тайлбарладаг ба хариуцагч гийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч ...Анх ширхэг хавтангийн үнэ . төгрөгийг шаардсан. Одоо ширхэг хавтангийн үнийг . төгрөгөөр шаардаж байна. Хөрөнгийн үнэлгээний төвийн ******* дугаартай үнэлгээний тайлан эргэлзээтэй алдаатай гарсан. Газар гийн эзэмшлийн газар учраас газартай холбоотой газар дээрх ямар нэг байгууламж, хөрөнгө энэ нь газрын салшгүй хэсэг. Хавтан хуулиар газрын бүрдэл хэсэг болж байгаа. Хэрэгт Тогтох мандал ХХК-ийн хөрөнгийн жагсаалт ирсэн боловч хавтангийн талаар баримт байхгүй. Яг Тогтох мандал ХХК-ийнх хавтан уу гэдэг нь харагдахгүй байна. гийн өмч гээд гийн хөрөнгийн жагсаалтад мөн байдаггүй. Хавтангууд яг хэний өмч гэдэг нь тогтоогдоогүй. Хавтангийн үнийг төлөх ёсгүй гэж хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Хавтангийн боломжит үнийг төлье гэсэн. Ингэж төлөхийн тулд хүний хэлсэн зоргоор нь төлөх үү гээд үнэлгээний компаниар хавтангийн үнэлгээ гаргуулсан. Газартай холбоотой асуудал захиргаа болон иргэний хэргийн шат шатны шүүхээр шийдвэрлэгдсэн учраас энэ нэхэмжлэлийн шаардлагатай маргахгүй байна гэж ойлголоо. Хавтангийн үнийн тухайд Хөрөнгийн үнэлгээний төвийн үнэлгээ зөрүүтэй, ойлгомжгүй гарсан. Хавтангийн үнийг гаргуулах нэхэмжлэл нь нэхэмжлэлийн шаардлага хангахгүй байх учир нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү гэж тус тус нэхэмжлэлийн шаардлагыг үгүйсгэн маргаж байна.

. Хариуцагч сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага, үндэслэлээ Тогтох мандал ХХК-аас ******* оны дүгээр сарын -ны өдрийн тоотоор Дундговь аймгийн Засаг дарга О.Бат-Эрдэнэд Гомдол гаргах тухай албан бичгийг хүргүүлсэн. Энэ бичигт манай компанийн эзэмшлийн газрын хэмжээнд ******* м.кв газар нь одоо багтаж байгаа болно гэх хуурамч бичиг үйлдсэн ба энэ албан бичгийг үндэслэн Дундговь аймгийн Газрын харилцаа барилга хот байгуулалтын газраас Аймгийн Засаг даргын ******* оны ******* дугаар сарын -ний өдрийн А/ тоот Газар эзэмших эрх дуусгавар болгох тухай, ******* оны дүгээр сарын -ний өдрийн А/ тоот Газар эзэмших эрхийг зарим хэсгийг хүчингүй болгох тухай захирамжийг тус тус гаргуулж, энэхүү албан бичгээр бусадтай эвсэх байдлаар жилийн хугацаанд бидэнд бодит болон сэтгэл санааны ихээхэн хохирол учруулсан тул бидэнд учирсан .. төгрөгийн бодит хохирлыг ******* ХХК-аас гаргуулахаар тайлбарлан, сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагаа нотлох үүднээс *******..*******-ний өдрөөс ..-ны өдрийг хүртэлх нотариатын үйлчилгээний хөлс төлсөн баримт, *******..-ны өдрийн хөрөнгө үнэлгээний хөлс . төгрөг төлсөн баримт, Дундговь аймгийн шүүх лавлагааны үнэ төгрөг төлсөн баримт, *******..*******-ны өдөр, *******..-ны өдөр, *******..-ны өдрийн Монгол шуудан ТӨХК-ийн үйлчилгээний хөлс төлсөн баримт, Х.Отгонжаргал өмгөөлөгчийн өмгөөлөгчийн хөлсөнд .. төгрөг авсан талаарх тодорхойлолт, өмгөөлөгч Минжүүрдоржийн өмгөөлөгчийн хөлсөнд .. төгрөгийг хүлээн авсан талаарх тодорхойлолт, өмгөөлөгч Р.Пүрэвлхамын өмгөөлөгчийн хөлсөнд *******. төгрөг хүлээн авсан талаарх тодорхойлолт, *******.*******.-ний өдрийн *******. төгрөгийн улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт, *******.*******.-ний өдрийн *******. төгрөгийн улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт, ..-ны өдрийн *******. төгрөгийн улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт, ..-ны өдрийн АИ-******* шатахууны *******. төгрөгийн зарлагын баримт, ..*******-ны өдрийн Гор Газ ХХК-ийн АИ-******* шатахууны **************. төгрөгийн зарлагын баримт, ..-ны өдрийн бэлэн мөнгөний зарлагын баримт, *******..-ны өдрийн бэлэн мөнгөний зарлагын баримт, *******..-ны өдрийн АИ-******* шатахууны **************. төгрөгийн зарлагын баримт, *******..-ний өдрийн АИ-******* шатахууны *******. төгрөгийн шатахуун авсан баримт, *******..-ны өдрийн бэлэн мөнгөний зарлагын баримт, ..*******-ны өдрийн бэлэн мөнгөний зарлагын баримт, ..*******-ны өдрийн АИ-******* шатахууны .******* төгрөгийн зарлагын баримт, Петро-Стар ХХК-ийн ..-ны өдрийн АИ-******* шатахууны зарлагын падаан, Дундговь аймгийн шүүх лавлагааны үнэ төгрөг төлсөн баримт зэргийг үндэслэн ******* ХХК-аас бодит хохиролд .. төгрөгийг гаргуулах үндэслэлтэй гэж тодорхойлж байна.

. Нэхэмжлэгч тал сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг ...сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлага үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагатай хамт тооцогдохгүй. өөрөө Дундговь аймгийн Засаг даргад холбогдуулж ******* оны ******* дүгээр сарын *******-ны өдөр захиргааны актыг хүчингүй болгуулах нэхэмжлэл гаргасан. Уг хэрэг шатны шүүхээр хэлэлцэгдээд захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн оны дугаар сарын -ны өдрийн ******* тоот захирамжаар ******* ХХК-ийг гуравдагч этгээдээр татаж оролцуулсан. Сөрөг нэхэмжлэл нь захиргааны байгууллагаас хохирлыг гаргуулах ёстой энэ хэрэгт хамааралгүй үйлчилгээний хөлс, өмгөөллийн зардал байна. Энэ хэрэгт хариуцагч өмгөөлөгч аваагүй. Нотариатын үйлчилгээний хөлс, шүүхийн лавлагааны үнэ, унааны зардал,өмгөөллийн хөлс, улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн нийт .. төгрөг гаргуулах сөрөг нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй байна. Үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагад хамааралгүй шаардаж байгаа зардал нь захиргааны хэрэгт гаргасан зардал. Захиргааны хэрэгтэй холбоотой гэдгээ өөрсдөө ч хэлчихлээ. Нэхэмжлэгч хэнээс ч хамааралгүй шаардах эрхтэй ч нэхэмжлэл нь хууль зүйн үндэслэлтэй байх ёстой. Хамааралгүй этгээдээс шаардаж байгаа сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй талаар шүүхийн хэлэлцүүлэгт тайлбарлаж байна.

. Хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудаар дараах үйл баримт тогтоогдож байна. Үүнд:

.. ..-ны өдөр Мандал хүрээ ХХК, Т.Дорж нарын хооронд Мандал хүрээ захыг худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулагдаж уг гэрээний дагуу Мандал хүрээ ХХК-ийн хөрөнгө хүлээлцсэн акт үйлдэж, худалдагч Мандал хүрээ ХХК нь ******* сумын ******* дугаар багийн нутаг дэвсгэрт байрлалтай м.кв талбай бүхий хүнсний захын нэг давхар барилга, барилгын доорх м.кв газар, барилгын зүүн талд байрлах ******* м.кв газар, барилгын баруун талд байрлалтай аж ахуйн хашааны м.кв талбай бүхий газар, нийт м.кв газар, захын эргэн тойрны бетонон хавтан хашааг худалдан авагч Т.Дорж, нарт хүлээлгэн өгчээ. Уг актад хүнсний захын үүд, цэнхэр байшингийн баруун талын хэсэг газар нь нийтийн эзэмшлийн газар байхаар талууд дурдсан байна.

.. Дундговь аймгийн Засаг даргын оны дүгээр сарын -ны өдрийн дугаар захирамжаар ******* ХХК-д Дундговь аймгийн ******* сумын ******* дугаар багийн нутаг дэвсгэрт /хүнсний зах/ худалдаа, үйлчилгээний зориулалтаар *******. м.кв газрыг шинээр эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэж, газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ олгосон байна.

.. Маргаан бүхий газарт Дундговь аймгийн Засаг даргын оны дүгээр сарын -ны өдрийн А/ дугаар захирамжаар д Дундговь аймгийн ******* сумын ******* дугаар баг, Худалдааны гудамж -д үйлчилгээний зориулалтаар иргэн гийн эзэмшиж байсан м.кв м.кв-аар нэмж м.кв болгон хэмжээг өөрчлөн эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэж, газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ олгон газрын кадастрын зураглал үйлдсэн байна.

.. ******* ХХК нь д холбогдуулж газрын эзэмшлийн асуудлаар шүүхэд хандаж маргаан үүсгэснээр уг маргааныг Дундговь аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн оны ******* дугаар сарын -ний *******/ШШ/******* дугаар шийдвэрээр Дундговь аймгийн ******* сумын ******* дугаар багийн нутаг дэвсгэр ******* ХХК-ийн хүнсний захын хашааны баруун урд хэсэгт байрлах контейнерын доорх м.кв газрын хууль ёсны эзэмшигч болохыг тогтоосон бөгөөд хариуцагчийн гомдлоор давж заалдах шатны шүүх анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хянаж шийдвэрийг хэвээр үлдээн шийдвэрлэснийг хариуцагч магадлалыг эс зөвшөөрч хяналтын журмаар гомдол гаргасан, Монгол Улсын Дээд шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдааны оны дугаар сарын -ний өдрийн /ХТ/************** дугаар тогтоолоор анхан шатны шүүхийн шийдвэр, магадлалыг тус тус хүчингүй болгон нэхэмжлэгч, хариуцагч нарын эзэмшил давхцалгүй буюу маргаж буй газар нь нэхэмжлэгчийн эзэмшил газарт хамааралгүй болох нь тогтоогдсон, маргаан бүхий газрын хууль ёсны эзэмшигчээр тогтоолгох нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгох нь Иргэний хуулийн ******* дүгээр зүйлийн *******.-д заасанд нийцэж байна гэсэн үндэслэлээр нэхэмжлэгч ******* ХХК-ийн м.кв газрын хууль ёсны эзэмшигчээр тогтоолгохыг хүссэн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэсэн, уг шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр байна.

*******. Талуудын маргааны зүйл нь нэхэмжлэгч газрын эзэмшлийн асуудлыг нэгэнт шүүх шийдвэрлэсэн учраас газар чөлөөлүүлэх, талбайн түрээсийн төлбөр нэхэмжлэх шаардлагын тухайд хууль зүйн хувьд маргахгүй талаар шүүхийн хэлэлцүүлэгт тайлбарлах ба харин хариуцагч ******* ХХК-ийн ширхэг хавтанг оруулаад барилгынхаа нэг ханыг барьсан ширхэг хавтангийн үнийг гаргуулах шаардлагын талаар талууд маргаж байна.

*******.. Нэхэмжлэгч оны дугаар сарын *******-ний өдөр гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагадаа хашааны .м*.м ширхэг хавтангийн үнэ . төгрөгийг гаргуулна гэж тодорхойлсон ба хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад нийт удаа нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлсэн бөгөөд ийнхүү нэхэмжлэхдээ ширхэг хавтангийн үнэд .. төгрөгийг нэхэмжилдэг ба оны дүгээр сарын -ний өдрийн байдлаар хавтангийн үнэ *******.******* төгрөгийг нэхэмжилнэ гэж нэхэмжлэлдээ дурджээ.

*******.. Шүүхийн хэлэлцүүлэгт нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч урд нь хавтангийн үнэд .. төгрөгийг гаргуулахаар нэхэмжилдэг энэ шаардлага маань хэвээрээ харин оны дүгээр сарын -ний өдрийн нэхэмжлэлийн нэмэгдүүлсэн шаардлагад бичвэрийн алдаа гарсан, хавтан тус бүрийн үнийг *******.******* төгрөг, нийт .**************.******* төгрөгөөр нэхэмжилсэн гэж тодруулсныг буруутгах боломжгүй байна. Учир нь нэхэмжлэгч нь өмнөх шаардлага буюу ******* оны дүгээр сарын -ны өдрийн нэмэгдүүлсэн шаардлагадаа ширхэг хавтангийн үнэ .. төгрөгийг нэхэмжилдэг ба оны дүгээр сарын -ний өдөр нэхэмжлэгч нэхэмжлэлийн шаардлагаа багасгасан үйл баримт тогтоогдохгүй байна.

*******.. Хариуцагч ******* оны дүгээр сарын *******-ний өдөр шүүхэд ирүүлсэн хариу тайлбартаа: ... ширхэг хавтангийн үнэ . төгрөг төлөхийг зөвшөөрч байна. Уг хавтанг барилгаас салгах боломжгүй, мөн ******* оны дүгээр сарын -ны өдөр нэхэмжлэлийн нэмэгдүүлсэн шаардлагад өгсөн хариу тайлбартаа ... ширхэг хавтангийн үнэ болох .. төгрөг нэхэмжилсэн байна. Энэ хавтангийн элэгдэл хорогдлыг хасаж тооцох ёстой. ...үнэлгээгээр тогтоогдсон *******. төгрөг төлөхийг зөвшөөрч байна, үлдэх ..******* төгрөг төлөхийг зөвшөөрөхгүй хэмээн хавтангийн эзэмшлийн талаар бус түүний үнэлгээг эргэлзээтэй учир зөвшөөрөхгүй талаар тайлбарлан, харин хариуцагч гийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч хавтанг үнэлсэн Хөрөнгийн үнэлгээний төвийн ******* дугаар үнэлгээний тайлан эргэлзээтэй гарсан, газар гийн эзэмшлийнх учраас газартай холбоотой газар дээрх ямар нэг байгууламж, хөрөнгө нь газрын салшгүй хэсэг. Хавтан хуулиар газрын бүрдэл хэсэг болж байгаа. Хэрэгт хавтанг Тогтох мандал ХХК-ийн эсхүл гийн өмч гэдгийг тогтоосон баримт байдаггүй гэж тайлбарлаж нэхэмжлэлийн шаардлага, маргааны үйл баримтыг тус тус татгалзаж байна.

*******.. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дугаар зүйлийн . дэх хэсэгт Зохигчийн шүүхэд гаргасан тайлбар бодит үнэнд нийцсэн байна, мөн хуулийн дугаар зүйлийн ..-д шүүхэд хэргийн талаар үнэн зөв тайлбар гаргах үүрэгтэй, мөн хуулийн дугаар зүйлийн . дахь хэсэгт Зохигч гагцхүү бодит байдалд нийцсэн тайлбар өгөх, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд ач холбогдолтой нотлох баримт гаргаж өгөх үүрэгтэй гэж тус тус заажээ.

Хариуцагч гийн ширхэг хавтангийн үнэ . төгрөг төлөхийг зөвшөөрч байна. Уг хавтанг барилгаас салгах боломжгүй гэх тайлбар нь эсрэг талынхаа шаардлагад хүлээн зөвшөөрсөн тайлбар өгсөн гэж үзнэ.

*******.. Иргэний хуулийн дугаар зүйлийн . дэх хэсэгт Өмчлөгч хөрөнгөө бусдын хууль бус эзэмшлээс шаардах эрхтэй гэж мөн хуулийн ******* дугаар зүйлийн *******. дэх хэсэгт Хууль ёсны өмчлөгч, эзэмшигчийн зөвшөөрөлгүйгээр эд хөрөнгийг ашиглах, өөр зүйлтэй холих, нийлүүлэх, нэгтгэх, дахин боловсруулах зэргээр захиран зарцуулж бусдын эрхийг зөрчсөн этгээд үүнээс учирсан хохирлыг эрх бүхий этгээдэд нөхөн төлөх үүрэгтэй тус тус заажээ.

Хэдийгээр нэхэмжлэгчийн өмчлөлийн хавтан бусдын хууль бус эзэмшилд байгаа хэдий ч уг хавтанг биетээр буцаан гаргуулах боломжгүй, хариуцагч нэхэмжлэгчийн өмчлөлийн хавтанг оролцуулаад байшингийн хана босгосон буцаан өгөх боломжгүй талаар тайлбарладаг тул хариуцагчийн хавтанг оролцуулж байшингийн хана босгосон нь бусдын эд хөрөнгийг өөр зүйлтэй холин салгах боломжгүй нөхцөл байдал бий болсон гэж үзэх үндэслэлтэй байна.

Иймд бусдын эд хөрөнгийг хууль бусаар зарцуулснаас үүсэх үүргийн харилцааг зохицуулсан Иргэний хуулийн ******* дугаар зүйлд зааснаар нэхэмжлэгчийн шаардах эрх тодорхойлогдох бөгөөд нэхэмжлэгч уг хуулийн дагуу хариуцагчаас зөрчигдсөн эрхээ сэргээлгэхээр нөхөн төлбөрөө шаардах эрхтэй байна.

. Харин хавтангийн үнэлгээний талаар хариуцагч маргадаг ба анх нэхэмжлэгч ширхэг хавтангийн үнэ . төгрөг нэхэмжилснийг хариуцагч уг шаардлагыг хүлээн зөвшөөрсөн тайлбар өгдөг хэдий ч нэхэмжлэгч ******* оны дүгээр сарын -ны өдрийн нэхэмжлэлийн шаардлагаа нэмэгдүүлэн ширхэг хавтангийн үнэ .. төгрөг нэхэмжилснийг хариуцагч тал эс зөвшөөрч нэхэмжлэлийн шаардлага, маргааны үйл баримтыг татгалзаж буй үндэслэлээ нотлуулахаар шүүхийн оролцоогүйгээр Уваа Уул Аудит ХХК-аар маргаан бүхий ширхэг хавтанг *******. төгрөгөөр үнэлүүлсэн үнэлгээний тайланг хэрэгт нотлох баримтаар гаргасан байна.

.. Дундговь аймаг дахь сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн .*******.*******-ны өдрийн ******* дугаар шүүгчийн захирамжаар нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр ширхэг хавтангийн үнэлгээг тогтоолгохоор шинжээчээр Хөрөнгийн үнэлгээний төвийг томилсон ба уг шинжээчийн дүгнэлтээр ширхэг хавтангийн бүгд үнийг .*******. төгрөг болохыг тодорхойлсон байна.

.. Хөрөнгийн үнэлгээний тухай хуулийн ******* дугаар зүйлд зааснаар хөрөнгийн үнэлгээ тогтоох үйл ажиллагааг эрх бүхий байгууллагаас олгосон тусгай зөвшөөрөлтэйгөөр эрхлэн явуулах үйл ажиллагаанд хамаардаг бөгөөд тусгай зөвшөөрөлгүй этгээдээр үнэлгээний талаар дүгнэлт гаргуулах нь энэ хуульд нийцэхгүй юм.

Хариуцагч талын хүсэлтээр шүүхийн оролцоогүйгээр гэрээний үндсэн дээр хийгдсэн Уваа Уул Аудит ХХК-ийн үнэлгээний тайлан нь хуулийн дээрх шаардлагыг хангасан эсэх нь эргэлзээтэй тухайн байгууллагын тусгай зөвшөөрөлтэй эсэх талаар хэрэгт баримт авагдаагүйн зэрэгцээ Иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад гараагүй шинжээчийн дүгнэлт нь тухайн нөхцөл байдлыг бүрэн дүүрэн, үнэн зөв илэрхийлэх нь эргэлзээтэй тул уг үнэлгээний тайланг үнэлэх боломжгүй байна.

Иймд Хөрөнгийн үнэлгээний төв ХХК-ийн .*******.-ны өдрийн шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон ширхэг хавтангийн бүгд үнэ .*******. төгрөгийг хариуцагч гээс гаргуулж, нэхэмжлэгч ******* ХХК-д олгож, нэхэмжлэлээс үлдэх .******* төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй гэж дүгнэв.

*******. Нэхэмжлэгчийн гийн ширхэг контейнер байрлуулсан ******* ХХК-ийн эзэмшлийн газрыг чөлөөлүүлэх, талбайн түрээсийн төлбөр нийт сарын .. төгрөгийг гаргуулах шаардлагын тухайд зохигчдын хэн алин нь ******* ХХК-ийн м.кв газрын хууль ёсны эзэмшлийн асуудлыг шийдвэрлэсэн шийдвэр байгаа талаар тайлбарлах ба Монгол Улсын Дээд шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдааны оны дугаар сарын -ний өдрийн /ХТ/************** дугаар тогтоолоор нэхэмжлэгч ******* ХХК, хариуцагч нарын эзэмшил давхцалгүй буюу маргаж буй газар нь нэхэмжлэгч ******* ХХК-ийн эзэмшил газарт хамааралгүй болох нь тогтоогдсон, маргаан бүхий газрын хууль ёсны эзэмшигчээр тогтоолгох нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэсэн, нэхэмжлэгчийн энэ шаардлагын талаар хууль зүйн хувьд маргах шаардлагагүй гэх тайлбар зэргийг үндэслэн нэгэнт газрын хууль ёсны эзэмшил үүсээгүй учир маргаан бүхий газрыг бусдын хууль бус эзэмшлээс чөлөөлүүлэх үндэслэлгүй, тухайн газартай холбоотой түрээсийн төлбөрийг хариуцагчаас нэхэмжлэх хууль зүйн үндэслэлгүй учир нэхэмжлэгчийн эдгээр нэхэмжлэлийн шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэв.

Сөрөг нэхэмжлэлийн тухайд:

. Хариуцагч хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад Тогтох мандал ХХК нь хуурамч бичиг баримт гаргуулж бусадтай эвсэх байдлаар жилийн хугацаанд бидэнд бодит болон сэтгэл санааны хохирол учруулсан тул учирсан .. төгрөгийн бодит хохирлыг ******* ХХК-аас гаргуулах шаардлагыг хэрэгсэхгүй болгох үндэслэлтэй байна.

Учир нь хариуцагч сөрөг нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэлээ ******* ХХК-аас ******* оны дүгээр сарын -ны өдөр гомдол гаргах тухай хуурамч албан бичгийг хүргүүлснээс Дундговь аймгийн Засаг дарга ******* оны ******* дугаар сарын -ний өдрийн А/ тоот газар эзэмших эрх дуусгавар болох тухай, мөн ******* оны дүгээр сарын -ний өдрийн А/ тоот газар эзэмших эрхийн зарим хэсгийг хүчингүй болгох тухай захирамжуудыг тус тус гаргаснаас бидэнд бодит болон сэтгэл санааны хохирол учирсан гэж тодорхойлсон бөгөөд сөрөг нэхэмжлэлийн энэ шаардлага нь үндсэн нэхэмжлэлтэй хоорондоо тооцогдох боломжгүй, үндсэн нэхэмжлэлтэй харилцан хамааралгүй байх бөгөөд хариуцагчийн энэ үндэслэлээр гаргах шаардлагын хариуцагч нь захиргааны байгууллага байх боломжтой байна. Захиргааны байгууллагын хууль бус шийдвэрийн улмаас өөрт учирсан хохирлоо холбогдох хуулийн дагуу хууль бус захиргааны акт гаргасан тухайн албан тушаалтнаас нэхэмжилж зөрчигдсөн эрхээ сэргээлгэх боломжтой юм.

.. Сөрөг нэхэмжлэлийг хуульд зааснаар зөвхөн хоорондоо тооцогдох боломжтой шаардлагыг шүүх сөрөг нэхэмжлэлийн журмаар үндсэн нэхэмжлэлтэй хамтатган шийдвэрлэж болох тул хариуцагчийн сөрөг нэхэмжлэл нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн ******* дугаар зүйлийн *******. дахь хэсэгт заасантай нийцэхгүй байна.

. Нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид *******. төгрөг төлсөн ба нэхэмжлэгчийн газрыг чөлөөлүүлэх шаардлагад ногдох тэмдэгтийн хураамж *******. төгрөг, ширхэг хавтангийн үнэ .**************.******* төгрөг, сарын түрээсийн төлбөрт нийт .. төгрөг гаргуулах шаардлагад ногдох тэмдэгтийн хураамж .******* төгрөг, нийт төлбөл зохих тэмдэгтийн хураамж *******. төгрөг төлөх ёстой ба нэхэмжлэгчийн дутуу төлсөн *******. төгрөгийг нэхэмжлэгчийн нөхөн төлүүлж улсын орлогод оруулж, үндсэн нэхэмжлэлийн шаардлагын зарим хэсгийг хангаж шийдвэрлэсэн тул нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн *******. төгрөгийг хэвээр үлдээж, хариуцагчаас . төгрөгийг гаргуулж нэхэмжлэгчид олгож, хариуцагчийн сөрөг нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгосон учир хариуцагчаас улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн . төгрөгийг мөн улсын орлогод хэвээр үлдээв.

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дугаар зүйлийн .., , дугаар зүйлд заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

. Иргэний хуулийн ******* дугаар зүйлийн *******. дэх хэсэгт зааснаар овогт гээс ширхэг хавтангийн үнэ .*******. /нэг сая долоон зуун тавин зургаан мянган/ төгрөгийг гаргуулж, нэхэмжлэгч ******* ХХК-д олгож, нэхэмжлэлээс үлдэх .******* /гурван зуун дөчин гурван мянга долоон зуун тавин/ төгрөг, гийн ширхэг контейнер байрлуулсан м*.*******м хэмжээ бүхий компанийн эзэмшлийн газрыг чөлөөлүүлэх, *******..-..-ний өдрийг хүртэл нийт сарын газрын түрээсийн төлбөрт .. төгрөгийг гаргуулах шаардлагуудыг тус тус хэрэгсэхгүй болгож, хариуцагчийн ******* ХХК-д холбогдуулж бодит хохиролд .. төгрөг гаргуулахаар нэхэмжилсэн гийн сөрөг нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

. Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн ******* дугаар зүйлийн *******.., Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дугаар зүйлийн ., ******* дугаар зүйлийн *******., дугаар зүйлийн . дэх хэсэгт тус тус зааснаар нэхэмжлэгч ******* ХХК-ийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн *******. /хоёр зуун есөн мянга гурван зуун/ төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжид *******. /далан таван мянга найман зуун дөчин зургаан/ төгрөгийг нөхөн төлүүлж улсын орлогод оруулж, хариуцагч гээс . /дөчин гурван мянга дөчин зургаан/ төгрөгийг гаргуулж, нэхэмжлэгч ******* ХХК-д олгож, хариуцагч гийн сөрөг нэхэмжлэлийн улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн . /нэг зуун таван мянга нэг зуун арван гурван/ төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн ******* дүгээр зүйлийн *******., дугаар зүйлийн . дахь хэсэгт зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба зохигчид, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч нар нь анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл шийдвэрийг гардан авсан өдрөөс хойш хоногийн дотор Дундговь аймгийн Эрүү, иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ З.ГАНЧИМЭГ