2023        05         08

182/ШШ2023/01402

 

 

                                ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ªÌͪªÑ

 

 

Чингэлтэй дүүргийн Èðãýíèé õýðãèéí àíõàí øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷ ×.Äàâààñ¿ðýí äàðãàëæ, òóñ ø¿¿õèéí õóðàëäààíû òàíõèìä õèéñýí èðãýíèé ø¿¿õ õóðàëäààíààð:

 

Íýõýìæëýã÷: Ж.Аын íýõýìæëýëòýé

 

Õàðèóöàã÷: “Т” ХХК-д õîëáîãäîõ

 

Нэхэмжлэлийн шаардлага: 2019 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 101 дугаартай “Орон сууц захиалан бариулах гэрээ”-ний дагуу орон сууцыг хүлээлгэн өгөхийг хариуцагчид даалгах, хугацаа хэтрүүлсний алданги 50.830.000 төгрөг гаргуулахыг õ¿ññýí èðãýíèé õýðãèéã õýëýëöýâ.

 

Ø¿¿õ õóðàëäààíä:

Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Н,

Хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Б,

Хариуцагчийн өмгөөлөгч Б.Д,

Нàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Б.А íàð îðîëöîв.          

                                                                          

ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ нь:

 

1.Íýõýìæëýã÷ Ж.А нь хариуцагч “Т” ХХК-д холбогдуулан 2019 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 101 дугаартай “Орон сууц захиалан бариулах гэрээ”-ний дагуу орон сууцыг хүлээлгэн өгөхийг хариуцагчид даалгах, хугацаа хэтрүүлсний алданги 50.830.000 төгрөг гаргуулахыг õ¿ññýí íýõýìæëýëèéí øààðäëàãàà дараах байдлаар тодорхойлж байна. Үүнд:

1.1. Ж.А миний бие нь 2019 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдөр “Т” ХХК-тай 101 дугаартай “Орон сууц захиалан бариулах гэрээ”-г байгуулж, тус компанийн барихаар төлөвлөсөн Улаанбаатар хот, 88.40 м.кв 4 өрөө орон сууцыг гэрээнд заасан нөхцлийн дагуу 101.600.000 төгрөгийг төлж хүлээн авах, гүйцэтгэгч тал “Т” ХХК нь уг байрыг 2020 оны 3 дугаар улиралд багтаан барьж, улсын комисст хүлээлгэн өгч, ашиглалтанд оруулахаар тохиролцон байгуулсан билээ. Захиалагч Ж.А миний бие нь тус гэрээний 2.1 дэх хэсэгт заасан дагуу орон сууцны төлбөрийг дараах байдлаар гэрээнд заасан хугацаанд төлсөн. Үүнд: Гэрээ байгуулснаар нийт төлбөрийн 30 хувийн төлбөр болох 30.498.000 төгрөгийг, Карказ, дүүргэлт хийгдсэнээр удаах 30 хувийн төлбөр болох 30.498.000 төгрөгийг төлж, орон сууц ашиглалтанд орохоос өмнө байрны нийт төлбөрийн 60 хувийг бэлэн болон гүйцэтгэгч талын Худалдаа хөгжлийн банкан дахь  тоот дансанд шилжүүлж, гэрээнд заасан үүргээ зохих ёсоор биелүүлсэн. Гэтэл гүйцэтгэгч тал “Т” ХХК нь уг байрыг гэрээний 3.1 дэх хэсэгт заасан хугацаанд ашиглалтанд оруулж, хүлээлгэн өгөөгүй харин 2022 оны 06 дугаар сарын 25-ны өдөр ашиглалтанд орсон, нээлтэнд хүрэлцэн ирэх тухай мэдэгдлийг илгээсэн байсан. Захиалагч тал гэрээний 2.1 дэх хэсэгт заасан “Байр ашиглалтад орон түлхүүр гардуулснаар” гэх нөхцлийн дагуу төлбөрийг төлөх, орон сууцыг хугацаандаа хүлээн авах, хүлээлгэн өгөх талаар удаа дараа биечлэн уулзах болон утсаар холбогдоход гүйцэтгэгчээс орон сууцыг захиалагч талд гэрээнд заасны дагуу хүлээлгэн өгөхийн оронд 2022 оны 07 дугаар сарын 07-ны өдрийн 07-07/07 тоот албан бичгээр орон сууцны 1 метр квадратын үнийг 932.000 төгрөгөөр нэмэгдүүлэх, уг шаардлагыг хүлээн аваагүй тохиолдолд гэрээг нэг талын санаачилгаар цуцлах тухай үндэслэлгүй албан бичгийг ирүүлсэн. Гэтэл талуудын хооронд байгуулагдсан “Орон сууц захиалан бариулах гэрээ”-ний 6.7-д “Гүйцэтгэгч тал гэрээний үнэд өөрчлөлт оруулахгүй” гэж заасан болно. Захиалагч миний бие нь гэрээний 5.1-д “Захиалагч нь орон сууц захиалах гэрээ хийсэн тохиолдолд төлбөрийг хуваарийн дагуу хугацаанд нь саадгүй шилжүүлэх үүрэгтэй.” гэх заалтын дагуу төлбөрийг хуваарийн дагуу хугацаанд нь саадгүй шилжүүлэх үүргээ биелүүлсээр байхад гүйцэтгэгч нь захиалагчтай харилцан тохиролцоогүйгээр, үндэслэлгүй албан бичгийнхээ хүрээнд гэрээг нэг талын санаачлагаар цуцласан тухай /амаар/ хэлж, орон сууцыг хүлээлгэн өгөх үүргээ биелүүлэхгүй, гэрээний дагуу орон сууцыг хүлээн авах эрхийг минь ноцтойгоор зөрчиж байна. Гэрээний үүргийн хугацаа хэтрүүлсний алданги болох 50.830.000 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжпэлийн шаардлагын хүрээнд Талуудын хамтран байгуулсан “Орон сууц захиалан бариулах гэрээ”-ний 3.1-д “Гүйцэтгэгч нь гэрээ байгуулсан өдрөөс тооцож орон сууцыг батлагдсан зураг, төслийн дагуу Монгол Улсын “Барилгын тухай хууль” болон холбогдох бусад хууль тогтоомж, барилгын норм ба дүрэм, чанар стандартад нийцүүлэн, 2020 оны 3-р улиралд багтаан барьж, Улсын комисст хүлээлгэн өгч, ашиглалтанд оруулна.” гэж заасан хугацаандаа гүйцэтгэгч “Т” ХХК нь орон сууцыг ашиглалтанд оруулж, улсын комисст хүлээлгэн өгөөгүй нь тус гэрээний 7.3 дахь хэсэгт заасан “Гүйцэтгэгч гэрээнд заасан хугацаанд нь барилгыг ашиглалтад оруулаагүй тохиолдолд хугацаа хэтэрсэн хоног тутамд гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0.1 хувьтай тэнцэх хэмжээний алдангийг Захиалагчид төлнө” гэх нөхцөл байдал үүсч, өнөөдрийн байдлаар орон сууцыг хүлээлгэн өгөх үүргээ 804 хоногоор хэтрүүлсэн байгаа болно. Түүнчлэн дээрх хугацаанд тооцсон алданги нь /2020 оны 10 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн 2022 оны 12 дугаар сарын 13-ны өдрийг хүртэл/ ногдох 101.660.000 төгрөг, 0.1 хувь нь 101.600 төгрөг х 804 хоног=81.686.400 төгрөг боловч Иргэний хуулийн 232 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасны дагуу 50 хувиар тооцоход 50.830.000 төгрөг болж байна. Иймд 2019 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 101 дугаартай “Орон сууц захиалан бариулах гэрээ”-ний дагуу орон сууцыг хүлээлгэн өгөхийг хариуцагчид даалгах, хугацаа хэтрүүлсний алданги 50.830.000 төгрөгийг гаргуулж өгнө үү гэв.

 

2.Õàðèóöàã÷ ø¿¿õýä áîëîí ø¿¿õ õóðàëäààí äýýð ãàðãàñàí òàéëáàðòàà:

2.1. Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь эс хүлээн зөвшөөрч дараах хариу тайлбарыг гаргаж байна. Нэхэмжлэгч нь нэхэмжлэлийн шаардлагадаа “Орон сууц захиалан бариулах гэрээ”-ний дагуу орон сууцыг хүлээлгэн өгөх буюу ажлын үр дүнг хүлээлгэн өгөхийг даалгах гэжээ. Гэтэл талуудын хооронд байгуулагдсан 101 дугаартай “Орон сууц захиалан бариулах гэрээ” нь Иргэний хуулийн 243 зүйлд заасан худалдах, худалдан авах гэрээ тул ажлын үр дүнг хүлээлгэн өгөх боломжгүй юм. Мөн Иргэний хуулийн 220 дугаар зүйлд зааснаар гэрээ байгуулсан нөхцөл байдал өөрчлөгдснөөс үүрэг гүйцэтгэх боломжгүй буюу орон сууцны үнийг нэмэхээс өөр аргагүй байгаа тухайгаа дурдаж, гэрээгээ шинэчилэн байгуулах талаар хүсэлт гаргаж байсан. Гэвч Ж.А нь нөхцөл байдлыг хүлээн зөвшөөрөөгүй учир манай байгууллага “Орон сууц захиалан бариулах гэрээ”-с татгалзсан бөгөөд татгалзсан тухайгаа мэдэгдэж байсан. Нэгэнт гэрээнээс татгалзсан тул гэрээнд заасан алданги төлөх, орон сууцыг хүлээлгэн өгөхийг хариуцагчид даалгах шаардлага биелүүлэх боломжгүй юм. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож өгнө үү ãэжээ.

                                                                             

3.Нэхэмжлэгчээс 2019 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 101 дугаартай УБ хотын орон сууц захиалан бариулах гэрээ, 2020 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдрийн Худалдах, худалдан авах гэрээ, Гаалийн хилээр нэвтрүүлэх барааны мэдүүлэг, Хаан банкны депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга, 2020 оны 05 дугаар сарын 16-ны өдрийн Бэлэн мөнгөний орлогын баримт,

хариуцагчаас 2019 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдрийн 2019/01 дугаартай Барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх, гүйцэтгүүлэх тухай хамтран ажиллах гэрээ, 1 хуудас хариу тайлбар, 2022 оны 02 дугаар сарын 11-ний өдрийн 02/11-75 дугаартай “Мэдэгдэл хүргүүлэх тухай” албан бичиг, 2022 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдрийн “Мэдэгдэл хүргүүлэх тухай” албан бичиг, 2022 оны 07 дугаар сарын 07-ны өдрийн 07-07/12 дугаартай “Мэдэгдэл хүргүүлэх тухай” албан бичиг, Буянт-Ухаа Олон Улсын Нисэх Буудал 2020 оны 08 дугаар сарын 14-ний өдрийн 10-8/160 дугаартай албан бичиг, 2020 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдрийн 01 дугаартай Барилгын Цэвэр бохир, дулааны шугамын өргөтгөлийн ажил гүйцэтгэх талаар хамтран ажиллах гэрээ, 2022 оны 05 дугаар сарын 12-ны өдрийн 233 дугаартай хөрөнгийн үнэлгээний тайлан, Барилгын Хөгжлийн төв Барилгад хэрэглэгдэх гол нэр төрлийн барилгын материалын үнийн мэдээлэл зэрэг баримтуудыг шүүхэд гаргаж өгсөн.

 

¯ÍÄÝÑËÝÕ нь:

 

1.Ø¿¿õ íýõýìæëýëèéн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.

 

2.Нэхэмжлэгч Ж.А нь хариуцагч “Т” ХÕÊ-д холбогдуулан 2019 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 101 дугаартай “Орон сууц захиалан бариулах гэрээ”-ний дагуу орон сууцыг хүлээлгэн өгөхийг хариуцагчид даалгах, хугацаа хэтрүүлсний алданги 50.830.000 төгрөг гаргуулах тухай нэхэмжлэлийн шаардлагыг ãàðãàæýý.

 

3.Хариуцагч нь манай компани Нийслэлийн газрын албатай “Барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх, гүйцэтгүүлэх тухай хамтран ажиллах” гэрээ байгуулсан. Уг гэрээнийхээ дагуу Нийслэлийн газрын албан хаагчид хөнгөлттэй нөхцлөөр гэрээ байгуулсан. Нийслэлийн газрын алба гэрээнд заасан үүргээ биелүүлээгүй, мөн нэхэмжлэгч Ж.А нь гэрээнд заасан төлбөрийг бүрэн төлөөгүй, 48.098.000 төгрөгийг төлсөн, өөр төлсөн төлбөргүй, Ж.Ад гэрээ цуцлах мэдэгдэлийг удаа дараа хүргүүлж байсан тул нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж маргана.

 

4.Хариуцагч “Т” ХХК нь Нийслэлийн газрын албатай 2019 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдөр 2019/01 дугаартай “Барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх, гүйцэтгүүлэх тухай хамтран ажиллах” гэрээг байгуулжээ. /хавтаст хэргийн 41-43 дугаар тал/

 

Óã ãýðýýãýýð “Т” ÕÕÊ áóþó ã¿éöýòãýã÷ íü захиалагчийн эзэмшлийн газар дээр баригдах барилгын 1, 2-р блокоос бусад барилгын хөрөнгө оруулалтыг бүрэн хариуцаж, А талд тус бүр нь 60 айлын барилга бүхий 3 блок барилгын 1, 2-р блокийн 2-16 давхрын нийт 9060 м.кв талбай бүхий орон сууцыг барилгын дотор болон гадна талбайн тохижилтын хамтаар түлхүүр гардуулах нөхцөлтэйгээр хүлээлгэн өгөх, Нийслэлийн газрын алба áóþó çàõèàëàã÷ íü газар эзэмших эрхийн улсын бүртгэлийн дугаар, нэгж талбарын 1781301047 дугаар бүхий 4.060 м.кв талбай бүхий газарт баригдах барилгын зураг төсөл, бусад зөвшөөрлийг батлуулан 180 айлын орон сууцны барилгыг барих боломжийг Б талд олгох õýìýýí òîõèð÷ýý.

 

Òàëóóäûí õîîðîíä áàéãóóëàãäñàí óã ãýðýýãýýð Нийслэлийн газрын алба íü захиалсан 9.060 м.кв талбайн нийт үнэ 10.419.000.000 төгрөг болох бөгөөд орон сууцны 1 м.кв талбайн үнийг 1.150.000 төгрөгөөр тооцож 1, 2-р блокийн нийт талбайтай 120 айлын төлбөрийг гүйцэтгэгч тал гэрээ байгуулах замаар шийдвэрлэнэ. Захиалагч тал албан хаагчдыг гүйцэтгэх талтай байгуулсан гэрээний үүргээ биелүүлэх, гэрээнд заасан хугацаанд төлбөр төлөх, гэрээгээр тохирсон хугацааг хэтрүүлэхгүй байх талаар хүчин чармайлт гаргана. Гүйцэтгэгч нь 3-р блокийн барилгыг 1, 2-р блокийн барилгын үйлчилгээний төв болон дулаан зогсоолын хамт өөрийн хөрөнгөөр барьж гүйцэтгэн өөрийн эзэмшилд авахаар талууд тохиролцсон байна.

 

Дээрх “Барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх, гүйцэтгүүлэх тухай хамтран ажиллах” гэрээ нь талуудын хүсэл зоригийн илэрхийлэл болсон, гэрээний гол нөхцөл болох үнэ, ажлын хэмжээ, ажлын хөлс, ажлын үр дүнг тодорхойлсон, мөн эрх бүхий этгээд гарын үсгээ зурж, хуулийн этгээдийн тамга тэмдгийг дарж баталгаажуулсан байх бөгөөд Иргэний хуулийн 43 дугаар зүйлийн 43.2.1-д “талууд хүсэл зоригоо илэрхийлсэн баримт бичиг үйлдэж, гарын үсэг зурсан байвал” бичгээр хийх хэлцлийг хийсэн гэж үзнэ гэж заасны дагуу зохигчийн хооронд хуульд нийцсэн хамтран ажиллах гэрээ байгуулагдсан гэж үзэх үндэслэлтэй байна.

 

2019 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдөр 2019/01 дугаартай “Барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх, гүйцэтгүүлэх тухай хамтран ажиллах” гэрээний 5 дугаар зүйлийн 5.1-д “...Захиалагч нь барилга барихтай холбогдох эрх бүхий байгууллагаас олгох зөвшөөрөл, холбогдох хууль тогтоомжид заасны дагуу дулаан, техникийн нөхцөл, барилгын зураг төслийг батлуулах ажлыг хариуцна...” гэж заажээ.

 

Гүйцэтгэгч буюу хариуцагч “Т” ХХК нь биелүүлээгүй улмаар Иргэний нисэхийн ерөнхий газрын 2020 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдөр “Барилгын цэвэр бохир, дулааны шугамын өргөтгөлийн ажлыг гүйцэтгэх талаар хамтран ажиллах гэрээ” байгуулсан. Тус хамтран ажиллах гэрээний 2 дугаар бүлэгт заасан ажлыг хийж гүйцэтгэхийн тулд манай байгууллага 300.000.000 төгрөгийг зардал гаргасан гэж маргасан.

 

Гэрээний дээрх үүргээ биелүүлээгүй  болох нь алба, “Т” ХХК нарын хооронд байгуулагдсан 2020 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдрийн 01 дугаартай “Барилгын цэвэр бохир, дулааны шугамын өргөтгөлийн ажил гүйцэтгэх талаар хамтран ажиллах” гэрээ, 2020 оны 08 дугаар сарын 14-ний өдрийн 10-8/160 дугаартай албан бичиг, зохигчын тайлбар зэргээр тогтоогдож байна.

 

Нэхэмжлэгч Ж.А íü õàðèóöàã÷ “Т” ÕÕÊ-òàé 2019 îíû 04 äүгээр ñàðûí 23-íы ºäºð 101 äóãààðòàé “орон сууцны хотхонд орон сууц захиалан бариулах” ãýðýýã áàéãóóëæýý. /хавтаст хэргийн 6-9 дүгээр тал/

 

Óã ãýðýýãýýð “Т” ÕÕÊ áóþó ã¿éöýòãýã÷ íü өрөө орон сууцыг барьж гүйцэтгэн захиалагчид øèëæ¿¿ëýõ, Ж.А áóþó çàõèàëàã÷ íü орон сууцны нийт дүн болох 101.660.000  төгрөгийг гэрээнд заасан графикийн дагуу хугацаанд төлөх, гэрээг байгуулснаар нийт төлбөрийн 30 хувийн төлбөр болох 30.498.000 төгрөг, карказ дүүргэлт хийгдсэнээр удаах 30 хувийн төлбөр болох 30.498.000 төгрөг, байр ашиглалтад орон түлхүүр гардуулснаар үлдэгдэл 40 хувь болох 40.664.000 төгрөгийг тус тус төлнө õýìýýí òîõèð÷ýý.

 

Дээрх тàëóóäûí õîîðîíä áàéãóóëàãäñàí äýýðõ ãýðýý íü õóóëèàð òîãòîîñîí õýëáýðèéã çºð÷ººã¿é, òýäíèé õ¿ñýë çîðèãèéí èëýðõèéëýë áîëñîí õ¿÷èí òºãºëäºð õýëöýë áàéõ áà ãýðýýíèé àãóóëãààñ ¿çýõýä çîõèã÷дын хооронд õóäàëäàõ, õóäàëäàí àâàõ ãýðýý áàéãóóëагдñàí ãýæ ¿çýõýýð áàéíà.

 

Гэрээний үнийн дүнгийн 60 хувь буюу 60.996.000 төгрөгийг нэхэмжлэгч Ж.А нь төлсөн гэж, хариуцагч “Т” ХХК нь гэрээний үнийн дүнгийн 60 хувь буюу 60.996.000 төгрөгийг Ж.А нь төлөөгүй, 48.098.000 төгрөгийг төлсөн гэж òàëóóä ìàðгасан.

 

Нэхэмжлэгч Ж.А нь гэрээний үнийн дүнгийн 60 хувь буюу 60.996.000 төгрөгийг, 2019 оны 04 дүгээр сарын 24-ний өдөр 30.498.000 төгрөгийг дансаар, 2020 оны 06 дугаар сарын 13-ны өдөр 6.500.000 төгрөгийг дансаар, 11.000.000 төгрөгийг бэлнээр, 12.000.000 төгрөгт “Toyota Prius” маркийн автомашиныг өгсөн гэж хаан банкны депозит дансны дэлгэрэнгүй хуулга, бэлэн мөнгөийн орлогын баримт, 2020 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдрийн О.Х, Ц.Б нарын хооронд байгуулагдсан “Тээврийн хэрэгсэл худалдах, худалдан авах” гэрээг нотлох баримтаар гаргажээ.  

 

Хариуцагч “Т” ХХК нь 2019 оны 04 дүгээр сарын 24-ний өдөр 30.498.000 төгрөгийг дансаар, 2020 оны 06 дугаар сарын 13-ны өдөр 6.500.000 төгрөгийг дансаар шилжүүлсэн. 2020 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдөр 11.100.000 төгрөгийг бэлнээр, нийт 48.098.000 төгрөгийг өгсөн. “Toyota Prius” маркийн автомашиныг манай компани аваагүй гэх тайлбарыг гаргасан.

 

Нэхэмжлэгч Ж.А нь 12.000.000 төгрөгт “Toyota Prius” маркийн автомашиныг шилжүүлэн өгсөн гэж нотлох баримтаар 2020 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдрийн О.Х, Ц.Б нарын хооронд байгуулагдсан “Тээврийн хэрэгсэл худалдах, худалдан авах” гэрээг өгсөн хэдий ч Ж.А, “Т” ХХК нарын хооронд байгуулагдсан гэрээ биш, мөн хариуцагч “Т” ХХК нь Ж.Ааас Toyota Prius” маркийн автомашиныг аваагүй гэж тайлбарласан, О.Х, Ц.Б нарын хооронд байгуулагдсан “Тээврийн хэрэгсэл худалдах, худалдан авах” гэрээ байх тул Ж.Аыг 12.000.000 төгрөгт “Toyota Prius” маркийн автомашиныг хариуцагчид шилжүүлэн өгсөн байна гэж үзэх үндэслэлгүй юм.

 

Тиймээс нэхэмжлэгч Ж.Аыг гэрээний дагуу 60 хувь болох 60.996.000 төгрөгийг хариуцагч “Т” ХХК-д бүрэн төлж барагдуулсан гэж үзэх боломжгүй байна.

 

Õариуцагч “Т” ХХК нь Нийслэлийн газрын албыг Барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх, гүйцэтгүүлэх тухай хамтран ажиллах 2019 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдрийн 2019/01 дугаар гэрээний үүргээ биелүүлээгүй тул нэхэмжлэгч Ж.Ад 2022 оны 02 дугаар сарын 11-ний өдөр 02/11-75 дугаартай “...улс орныг хамарсан Ковид цар тахлын улмаас 2020 оны 1 дүгээр сараас эхлэн хил гааль хаагдаж, ачаа тээвэрлэлт зогсож, барилгын бараа материалын хомсдол үүсэж, үнэ өссөн үүний зэрэгцээ НГЗБА нь гэрээгээр хүлээсэн зарим үүргээ цаг тухай бүрт нь биелүүлж ирээгүй зэрэг нь гэрээний хугацааг сунгах хүндэтгэн үзэх шалтгаан болж байгаа тул Захиалагч талаас хүлээцтэй хандаж, хамтран ажиллахыг хүсэж байна...” гэх агуулга бүхий “Мэдэгдэл хүргүүлэх тухай” албан бичиг,

2022 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдрийн “...таны захиалсан орон сууцны заслын ажил бүрэн хийгдэж дууссан байгаа тул та үлдэгдэл 40 хувийн төлбөр болон байрны м.кв-ын үнийн нэмэгдсэн өртөг болох 300.000 төгрөгийг орон сууцны м.кв-ын үнээр тооцож нийт төлбөрийг 2022 оны 04 дүгээр сарын 29-ний өдрийн дотор бүрэн төлж, байраа хүлээлцэж авахыг мэдэгдэж байна...” гэх “Мэдэгдэл хүргүүлэх тухай” албан бичиг,

2022 оны 07 дугаар сарын 07-ны өдрийн 07-07/42 дугаартай “...үлдэгдэл төлбөрөө төлж орон сууцны түлхүүрээ гардан авах тухай зөр хүргүүлж байна. Орон сууцны түлхүүр гардуулах нээлтийн үйл ажиллааг 2022 оны 06 дугаар сарын 25-ны өдөр Төгс орчин-1 хотхоны үйлчилгээний талбайд зохион байгуулсан боловч та энэ үйл ажиллагаанд хүрэлцэн ирээгүй ба 2022 оны 04 дүгээр сарын 25-ны өдөр болон үүнээс компаниас явуулсан албан бичгүүдэд хариу ирүүлээгүй байна...” гэх “Мэдэгдэл хүргүүлэх тухай” албан бичгүүдийг хүргүүлсэн гэж тайлбарласан,

нэхэмжлэгч Ж.А нь хариуцагч “Т ХХК-иас мэдэгдэл ирүүлж байгаагүй гэх тайлбарыг гаргаж буй хэдий ч тэрээр нэхэмжлэлийн шаардлагадаа “...2022 оны 06 дугаар сарын 25-ны өдөр ашиглалтанд орсон, нээлтэнд хүрэлцэн ирэх тухай мэдэгдлийг илгээсэн байсан. Гүйцэтгэгчээс орон сууцыг захиалагч талд гэрээнд заасны дагуу хүлээлгэн өгөхийн оронд 2022 оны 07 дугаар сарын 07-ны өдрийн 07-07/07 тоот албан бичгээр орон сууцны 1 метр квадратын үнийг 932.000 төгрөгөөр нэмэгдүүлэх, уг шаардлагы хүлээн аваагүй тохиолдолд гэрээг нэг талын санаачилгаар цуцлах тухай үндэслэлгүй албан бичгийг ирүүлсэн...” гэж дурдсан  байх тул нэхэмжлэгчийг мэдэгдэл аваагүй, огт мэдээгүй гэж үзэх үндэслэлгүй байна.    

 

Иргэний хуулийн 220 дугаар зүйлийн 220.1-д “...гэрээ байгуулах үндэслэл болсон нөхцөл байдал гэрээ байгуулсны дараа илтэд өөрчлөгдсөн, ийнхүү өөрчлөгдөхийг талууд урьдчилан мэдэж байсан бөгөөд гэрээг байгуулахгүй байх буюу өөр агуулгаар байгуулах боломжтой байсан бол гэрээг өөрчлөгдсөн нөхцөл байдалд нийцүүлэхийг талууд харилцан шаардах эрхтэй...”,

 

Иргэний хуулийн 220 дугаар зүйлийн 220.4-д “...гэрээг өөрчлөгдсөн нөхцөл байдалд зохицуулах боломжгүй, эсхүл нөгөө тал нь  зөвшөөрөөгүй бол эрх ашиг нь хөндөгдсөн тал гэрээнээс татгалзах эрхтэй...” гэж тус тус заажээ.

 

Мөн Нэхэмжлэгч Ж.А íü õàðèóöàã÷ “Т” ÕÕÊ нарын хооронд байгуулагдсан 2019 îíû 04 äүгээр ñàðûí 23-íы өдрийн 101 äóãààðòàé “орон сууцны хотхонд орон сууц захиалан бариулах” гэрээний 9 дүгээр зүйлийн 9.1-д аль нэг тал нь гэрээнд заасан үүргээ гүйцэтгээгүй тохиолдолд гэрээг цуцлах эрхтэй гэжээ.

 

нь Барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх, гүйцэтгүүлэх тухай 2019 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдрийн 2019/01 дугаар хамтран ажиллах гэрээ, Барилгын цэвэр бохир, дулааны шугамын өргөтгөлийн ажил гүйцэтгэх талаар хамтран ажиллах 2020 оны 08 дугаар сарын 11-ний өдрийн 01 тоот гэрээний үүргээ биелүүлээгүй байх ба Ж.Аын гүйцэтгэгч “Т” ХХК-тай 2019 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн ажилчдын орон сууцны хотхонд орон сууц захиалан бариулах гэрээтэй салшгүй холбоотой гэж үзэхээр байна.

 

Өөрөөр хэлбэл нь барилга барихтай холбогдох эрх бүхий байгууллагаас олгох зөвшөөрөл холбогдох хууль тогтоомжид заасны дагуу дулаан, техникийн нөхцөл, барилгын зураг төслийг батлуулах ажлыг хариуцахаар тохиролцож, “Т” ХХК нь ажилчдад хөнгөлөлттэй үнээр 120 айлын орон сууцыг 1 м.кв төлбайн үнийг 1.150.000 төгрөгөөр тохиролцсон байжээ.

 

нь дээрх гэрээний үүргээ биелүүлээгүй, хугацаа алдсанаас барилгын материалын үнэ өсч зардал нэмэгдсэн гэх хариуцагчийн тайлбар нь Барилгын хөгжлийн төвийн 1/1635 тоот албан бичиг, Барилгын материалын үнийн мэдээлэл, “Х” ХК-ийн үнийн өсөлтийн тодорхойлолт зэрэг бичгийн баримтаар тогтоогдож байна.

 

Нэхэмжлэгч Ж.А нь 2019 îíû 04 äүгээр ñàðûí 23-íы ºäºð 101 äóãààðòàé “УБ хотын ажилчдын орон сууцны хотхонд орон сууц захиалан бариулах” ãýðýýний үнийн дүнг гэрээнд заасан хугацаанд төлбөрийг бүрэн төлөөгүй, нь Барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх, гүйцэтгүүлэх тухай хамтран ажиллах 2019 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдрийн 2019/01 дугаар гэрээний үүргээ биелүүлээгүй тул 2019 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 101 дугаартай “Орон сууц захиалан бариулах гэрээ”-ний дагуу орон сууцыг хүлээлгэн өгөхийг хариуцагчид даалгах нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэх боломжгүй юм.

 

Гэрээний үүргийн хугацаа хэтрүүлсний алданги болох 50.830.000 төгрөг гаргуулах нэхэмжлэлийн шаардлагын тухайд:

2019 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 101 дугаартай “ХУД-ийн 10-р хороонд баригдах орон сууцны хотхонд орон сууц захиалан бариулах гэрээ”-ний 7.3-д “...Гүйцэтгэгч гэрээнд заасан хугацаанд нь барилгыг ашиглалтад оруулаагүй тохиолдолд хугацаа хэтэрсэн хоног тутамд гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүнгийн 0.1 хувьтай тэнцэх хэмжээний алдангийг захиалагчид төлнө...” гэж заажээ.

 

Нэхэмжлэгч Ж.А нь хариуцагчийг гэрээнд заасан хугацаанд орон сууцыг хүлээлгэн өгөөгүй тул алданги 50.830.000 төгрөгийг гаргуулан гэж тайлбарласан.

 

Талуудын хооронд байгуулагдсан гэрээнд алдангийн талаар тохиролцсон хэдий ч гүйцэтгэгч талын гүйцэтгээгүй үүргийн үнийн дүн гэж тодорхойлсон ойлгомжгүй бөгөөд тодорхойгүй учраас учир алдангийг тооцож гаргуулах боломжгүй тул алданги 50.830.000 төгрөгийг гаргуулах нь үндэслэлгүй байна.

 

Èéìä íýõýìæëýëèéí øààðäëàãûã á¿õýëä íü õýðýãñýõã¿é áîëãîж шийдвэрлэв.

 

5.Нэхэмжлэгч Ж.Аын óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä óðüä÷èëàí òºëñºí 552.500 òºãðºãèéã òºñâèéí îðëîãîä õýâýýð ¿ëäýýæ шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

 

Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 115 äóãààð  ç¿éëèéí 115.2.3 äóãààð ç¿éë¿¿äýä çààñíûã óäèðäëàãà áîëãîí

 

ТОГТООХ нь:

 

1.Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлийн 243.1, 232 дугаар зүйлийн 232.6-д заасныг баримтлан хариуцагч “Т” ХХК-д холбогдуулан 2019 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 101 дугаартай “Орон сууц захиалан бариулах гэрээ”-ний дагуу орон сууцыг хүлээлгэн өгөхийг хариуцагчид даалгах, хугацаа хэтрүүлсний алданги 50.830.000 төгрөг гаргуулахыг хүссэн нэхэмжлэгч Ж.Аын нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосугай.

 

2.Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 56 äóãààð ç¿éëèéí 56.1, Óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèéí õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëèéí 7.1 äýõ õýñýãò çààñíààð íýõýìæëýã÷ийн óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæèä óðüä÷èëàí òºëñºí 552.500 òºãðºãèéã óëñûí îðëîãîä õýâýýð ¿ëäýýñ¿ãýé. 

 

3.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4, 119.5, 119.7-д зааснаар шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох ба уг өдрөөс 14 хоног өнгөрснөөс хойш шүүх хуралдааны оролцогч талууд 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь давж заалдах гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй, шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд шийдвэрийг гардуулсан эсхүл хүргүүлснээр гомдол гаргах хугацааг тоолох бөгөөд Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2 дахь хэсэгт зааснаар зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч энэхүү шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд давж заалдах гомдол гаргах эрхтэй болохыг тайлбарласугай.

 

 

 

 

ÄÀÐÃÀËÀÃ×, د¯Ã×                                  ×.ÄÀÂÀÀѯÐÝÍ