К Р Ж, Ш П М нарын нэхэмжлэлтэй

иргэний хэргийн тухай

 

Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч Ц.Ичинхорлоо даргалж, шүүгч Ш.Оюунханд, А.Мөнхзул нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар

 

Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 11 дүгээр сарын 06-ны өдрийн 182/ШШ2019/01933 дугаар шийдвэртэй, нэхэмжлэгч КК Р Ж, Ш П М нарын хариуцагч С П ХХК-д холбогдуулан ажил гүйцэтгэх гэрээний алдангид 51 223 ам.доллар буюу 126 238 112 төгрөг гаргуулах тухай  хэргийг нэхэмжлэгч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гомдлоор шүүгч А.Мөнхзулын илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

  Шүүх хуралдаанд нэхэмжлэгч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Э.Дашдаваа, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Гантөмөр, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Сумъяа нар оролцов.

Нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлага болон тайлбарт: Стандарт Проперти ХХК нь Швейцарь улсын иргэн Кастер Ремо Жозефтай 2015 оны 05 дугаар сарын 04-ний өдөр 24 дугаартай орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ, мөн Швейцарь улсын иргэн Шьютемэйкэр Петер Майктай 2015 оны 05 дугаар сарын 04-ний өдөр 14 дугаартай орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээг байгуулсан. Дээрх гэрээний дагуу Кастер Ремо Жозефь нь нийт гэрээний үнэ болох 54 292 ам.доллар, Шьютемэйкэр Петэр Майк нь 48 174 ам.долларыг хариуцагч талд хугацаанд нь шилжүүлж гэрээнд заасан үүргээ бүрэн биелүүлсэн. Хариуцагч гэрээнд зааснаар орон сууцыг 2015 оны 2 дугаар улиралд нэхэмжлэгч талд хүлээлгэн өгөх үүрэгтэй байсан хэдий ч 2015 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдөр улсын комисст хүлээлгэн өгсөн гэж тайлбарласан байдаг. Тус гэрээний 6.1 дэх хэсэгт хэрэв гүйцэтгэгч тал нь гэрээнд заасан хугацааг 60 болон түүнээс дээш хоногоор сунгасан тохиолдолд гүйцэтгэгч нь хугацаа сунгасан хоног тутамд 0.1 хувийн алданги төлнө гэж заасан. Хариуцагч дээрх хугацааны алдангийг төлөхөө хүлээн зөвшөөрсөн албан бичгийг нэхэмжлэгч талд 2016 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдөр и-мэйл хаягаар илгээсэн боловч дээрх албан бичигт одоог хүртэл хариу өгөөгүй, алданги төлбөрийг төлөөгүй. 2018 оны 06 дугаар сарын 22-ны өдөр Ашид Адвокатс ХХН-ээс Стандарт Проперти Групп ХХК-д хандсан албан тоотод алданги төлөх хугацааг зааж, уг хугацаанд алданги төлөхгүй бол шүүхэд хандах тухайгаа мэдэгдсэн. Дурдсан хугацаанд төлбөрөө төлөөгүй учир бидний зүгээс эрхээ хамгаалуулахаар шүүхэд хандах гэсэн боловч Кастер Ремо Жозеф, Шьютемэйкэр Петер Майк нарт хадгалагдаж байсан худалдах, худалдан авах гэрээний эх хувь нь Бээжин-Берн хүрэх олон улсын нислэгийн үеэр гэмтэл авч шүүхийн нотлох баримтын шаардлага хангахгүй болсон. 2018 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдөр Баянзүрх дүүргийн Улсын бүртгэлийн хэлтэст Стандарт Проперти ХХК-ийн Кастер Ремо Жозеф, Шьютемэйкэр Петер Майк нартай байгуулсан орон сууц худалдах-худалдан авах гэрээ (Home Purchase Agreement)-ний хавсралтуудыг тус тус гаргаж өгөх хүсэлтийг тавьсан боловч дээрх нэр бүхий хүмүүсийн нэр дээр худалдах, худалдан авах гэрээний бүртгэл хийгдээгүй байгаа талаар дурдаад, 2018 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдөр гэрчилгээний дугаар 000588952, Улсын бүртгэлийн дугаар Ү-2204088416, Үл хөдлөх хөрөнгийн бэлэглэлийн гэрээний хуулбарыг үнэн болох талаар 2018 оны 07 дугаар сарын 18-ны өдөр гаргаж өгсөн. Уг үл хөдлөх хөрөнгийн бэлэглэлийн гэрээний хуулбараас үзвэл Стандарт Проперти ХХК нь гадаадын иргэдийн хууль эрх зүйн мэдлэггүй байдлыг ашиглаж, худалдах худалдан авах гэрээг халхавчлан бэлэглэлийн гэрээ байгуулсан нь харагдаж байна. Үл хөдлөх хөрөнгийн бэлэглэлийн гэрээ байгуулж, Улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн учраас Кастер Ремо Жозеф, Шьютемэйкэр Петер Майк нарын нэр дээр худалдах худалдан авах гэрээний бүртгэл байхгүй байх нь тодорхой. Орон сууц худалдан авах гэрээний 1.2 дахь хэсэгт зааснаар хариуцагч тал нь орон сууцыг 2015 оны 2 дугаар улиралд багтаан хүлээлгэн өгөх байсан хэдий ч хавтаст хэрэгт авагдсан Улсын бүртгэлийн газрын 2019 оны 02 дугаар сарын 26-ны өдрийн 7/1578 тоот албан бичгээр нэхэмжлэгчийн өмчлөлд 2018 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдөр шилжүүлсэн. Орон сууц худалдах худалдан авах гэрээний 6.1 дэх хэсэгт зааснаар 2015 оны 07 дугаар сарын 01-ний өдрөөс 2018 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийг хүртэл нийт 1023 өдрийн алданги буюу /гэрээний дугаар 14: 48 174 ам.доллар*50% = 24 087 ам.доллар, гэрээний дугаар 24:54 292 ам.доллар*50% =27 146 /ам.доллар/, нийт 51 233 ам.доллар болно. Иймд орон сууц худалдах худалдан авах гэрээний 6.1 дэх хэсэгт заасны дагуу гэрээний үүргээ хугацаандаа гүйцэтгээгүйн алданги 51 233 ам.доллар буюу 126 238 112 төгрөг (нэхэмжлэл гаргах өдрийн ханш 1 ам.доллар=2 464 төгрөг)-ийг хариуцагч талуудаас нэхэмжилж байна гэжээ.

Хариуцагчийн тайлбарт: Нэхэмжлэгчийн өөрийнх нь шаардах эрхийн үндэслэл болгож байгаа хэлцэл дээр яаж уг хүн оролцсоныг ойлгохгүй байна. Энэ хэлцэл ганц Англи хэл дээр хийгдсэн байдаг бөгөөд Монгол хэл дээр хийгдэж Монгол хэлнээс Англи хэл рүү орчуулагдаж гарын үсэг зурсан хэлцэл биш. Хэлцэлд оролцож байгаа субьект нь Стандарт проперти групп компани юм. Тамга дарах нь төгсгөлийн асуудал. Стандарт проперти групп ХХК-тай хэлцэл хийсэн гэж ойлгож байна. Шүүхэд өөрийнх нь хууль ёсны эрх ашиг сонирхлыг зөрчсөн, гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй гэж үзэж Стандарт проперти групп ХХК гэж тодорхойлсон. Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хариуцагчаа хэрхэн солих нь нэхэмжлэгчийн эрхийн асуудал. Гэхдээ өөрийн дотоод итгэл үнэмшилдээ групптэй гэрээ байгуулсан гэж үзэж байсан боловч Улсын бүртгэлийн газраас бичиг баримтууд гарсны дараа 2019 оны 10 дугаар сард Стандарт проперти ХХК гэж тодорхойлсон. Хэлцлийн дагуу нэхэмжлэгч нар өмчлөх эрхийг олж авсан. Аливаа хэлцэл араасаа үр дагавар дагуулах ёстой бөгөөд үр дагавар дагуулахгүй бол хүчин төгөлдөр бус хэлцлийн хэлбэр рүү орно. Стандарт проперти групп ХХК, Стандарт проперти ХХК-ийн хувьд эргэлзээгүй, ойлгомжтой хэлцэл байгуулсан гэж үзэх хууль зүйн үндэслэл харагдахгүй байна. Хэлцэл хүчин төгөлдөр бус учраас хүчин төгөлдөр бус хэлцлийн үндсэн дээрээс гэрээний үүрэг, хариуцлага шаардах хууль зүйн үндэслэлгүй. Хууль мэдэхгүй байх нь тухайн хүний эрх зүй, эдийн засгийн байдлыг дээрдүүлэх үндэслэл болохгүй. Хэлцэл нь ямар нэгэн үр дагавар дагуулаагүй. Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.2-т энэ талаар заасан. Нэхэмжлэгч нарын хүсэлтээр гэрээ боловсруулж явуулсан гэдэг. Байрны хууль ёсны өмчлөгч нь Даниэл Мансер юм. Тухайн хүн ямар компанийн хувьцааг эзэмших нь өмчлөх эрх олж авахад нь хамаагүй. Хувьцаанд ногдох хэмжээний ашигаа авсан, эсхүл худалдаж авсан, хөрөнгө оруулагч нар бие биендээ бэлэглэсэн ч байж болно. Түүнчлэн бэлэглэсэн зүйлээ өөр хэн нэгэнд худалдаж, мөнгийг нь өөрөө авсан байж болно. Хэрэв энэ хэлцлийн үндсэн дээрээс алданги шаардаж байгаа бол өмчлөх эрхийг нэхэмжлэгч нарт шилжүүлж өгсөн тодорхой үйлдэл хийсэн байх ёстой. Нэгэнт талуудын хооронд гэрээний харилцаа үүсээгүй, үр дагавар дагуулаагүй учраас алданги төлөх үндэслэлгүй. Иргэний хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1.1 дэх хэсэг буюу хуульд заасан болон заагаагүй боловч агуулгын хувьд үл харшлах хэлцэл. Ямар нэгэн харилцаа үүссэн, харилцаа нь үндэслэлтэй байсан тохиолдолд бид хариуцлага хүлээх байх. Хэлцэлд оролцсон, худалдаж авсан буюу хохирсон гэж үзэж байгаа нэр бүхий гадны иргэдийн хувийн ашиг сонирхлоо гүйцэлдүүлэхэд зориулж бэлтгэсэн гэрээ юм. Хөрөнгө худалдан авч байж яагаад гэрээн дээрх зүйлээ анзаардаггүй, хөрөнгөнд гэрчилгээ олгодог, олгодоггүй талаар мэддэггүй юм бэ. Хөрөнгөтний нийгэмд он удаан жил хөрөнгөтний тогтолцоогоор амьдарсан, капитал гэдгийн үнэ цэнийг маш сайн мэддэг хүмүүс хэлцэлд хайхрамжгүй хандаж, хөнгөмсгөөр найдна гэж байхгүй. Швейцар улсын 3 иргэдийн хоорондын маргааныг барилгын ажил гүйцэтгэсэн компаниас нэхэмжлэх хууль зүйн үндэслэл Монгол Улсын Иргэний хуульд байхгүй. Иймд нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэжээ.

Шүүх: Иргэний хуулийн 343 дугаар зүйлийн 343.1, 232 дугаар зүйлийн 232.4, 232.6-д зааснаар нэхэмжлэгч Кастер Ремо Жозеф /Kuster Remo Josef/-ын 27 146 ам.доллар, Шьютемэйкэр Петэр Майк /Schuitemaker Peter Mike/-ын 24 087 ам.долларын бүгд 51 233 ам.доллар буюу 126 238 112 төгрөгийн алданги гаргуулах тухай нэхэмжлэлтэй хариуцагч Стандарт проперти ХХК-д холбогдох нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 60 дугаар зүйлийн 60.1-д зааснаар нэхэмжлэгч нараас улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 789 140 төгрөгийг улсын төсөвт үлдээж шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Э.Дашдаваагийн давж заалдах журмаар гаргасан гомдолд: Шүүхийн шийдвэрийг бүхэлд нь эс зөвшөөрч байна. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 118 дугаар зүйлийн 118.1-д тодорхойлох хэсэгт нэхэмжлэлийн шаардлага, нэхэмжлэгчийн тайлбар, хариуцагчийн татгалзал, тайлбар, зохигчийн ... төлөөлөгчийн тайлбарын агуулгыг заана гэж заасан ба энэхүү зохицуулалтын агуулгаас үзвэл хэргийн оролцогчдоос тухайн хэргийн талаархи гаргаж буй бүхий л тайлбарыг агуулгын хувьд шийдвэрийн тодорхойлох хэсэгт тусгах шаардлагатай гэж үзэж байна. Гэтэл дээрх шийдвэрийн тодорхойлох хэсэгт нэхэмжлэгчийн төлөөлөгчийн шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийг тэр чигээр нь хуулан бичсэн бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцсон нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч нарын тайлбарыг тусгаагүй атлаа хариуцагчийн төлөөлөгчийн шүүх хуралдааны хэлэлцүүлгийн явцад мэтгэлцсэн тайлбар түүний хууль зүйн үндэслэлийг бүхэлд нь тусгаж, маш сайн, дэлгэрэнгүй заажээ. Өөрөөр хэлбэл нэхэмжлэгчийн шүүх хуралдааны хэлэлцүүлгийн явцад мэтгэлцэх байдлаар гаргасан үндэслэл бүхий тайлбар, түүний хууль зүйн үндэслэлийн агуулгыг тусгаагүй, нэхэмжлэлийн шаардлага, тайлбарын агуулгыг нэгтгэн бичээгүй. Үүнээс үзвэл нэг талын буюу хариуцагчийн ашиг сонирхолд нийцсэн шийдвэр гаргах урьдчилсан нөхцлийг шүүхийн шийдвэрийн тодорхойлох хэсэгт зааж өгсөн гэж ойлгогдохоор байна.

Анхан шатны шүүх нэхэмжлэгчийн гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэхдээ зохигчдын тайлбар, хэрэгт авагдсан бичмэл нотлох баримт зэргийг тухайн хэрэгт, тухайлбал алданги гаргуулах тухай шаардлагад хамааралтай, ач холбогдолтой, үнэн зөв, эргэлзээгүй талаас нь бүрэн дүүрэн үнэлээгүй, алданги гаргуулах болсон нөхцөл байдал юунаас үүссэн, уг шаардлагад зөв дүгнэлт хийгээгүйгээс үүдэн нэхэмжлэгч нарын эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хөндөгдөж байх тул дор дурдсан үндэслэл, шалтгааны улмаас шийдвэрийг бухэлд нь зөвшөөрөх боломжгүй. Нэхэмжлэлийн үндэслэл, шаардлагыг бодит байдалд нийцсэн бсшолсшр үнэлж, дүгнээгүй. Бидний алданги шаардаж буй нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэл нь талуудын хооронд байгуулагдсан худалдах, худалдан авах гэрээнд заасан биет байдлын доголдолгүй, эрхийн зөрчилгүй хөрөнгө болох орон сууцыг хариуцагч нь худалдан авагч нарын өмчлөлд шилжүүлэх үүргээ зохих ёсоор биелүүлээгүй буюу хугацаандаа хүлээлгэн өгөөгүй бодит нөхцөл байдал юм. Гэрээний нэг тал болох худалдан авагч нар нь гэрээгээр хүлээсэн үүргээ зохих ёсоор биелүүлж, төлбөрийг бүрэн шилжүүлсэн ба үүнтэй хариуцагч тал маргаагүй, мөн талууд худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулсан болох, гэрээний үнийг бүрэн төлсөн болохыг шүүх тогтоосон байдаг. Хариуцагч нь орон сууцыг 2015 оны 2 дугаар улиралд хүлээлгэн өгөх үүргээ зөрчсөн байх тул талуудын хооронд байгуулагдсан гэрээний 6.1, Иргэний хуудийн 232 дугаар зуйлийн 232.6-т заасны дагуу алданги шаардах эрхтэй гэж нэхэмжлэгчийн төлөөлөгчид үзэж, хэрэгт авагдсан нотлох баримт, холбогдох хууль тогтоомжийг үндэслэн шүүх хуралдаан дээр мэтгэлцэж, тайлбар хийсэн. Гэтэл шүүх ... нэхэмжлэгч нар нь 2018 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн бэлэглэлийи гэрээний дагуу өмчлөгч болсон байх тул 2015 оны 05 дугаар сарын 04-ний өдөр 14 болон 24 дугаартай гэрээнүүдийн дагуу алданги шаардах эрхгүй гэж үзлээ хэмээн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн нь хууль зүйн үндэслэлгүй. Учир нь нэхэмжлэгч нар юу хүсэж, ямар шалтгааны улмаас шүүхэд хандах болсон үндэслэл, шаардлагыг хэрэгт авагдсан болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдэж, хэргийг хянан шийдвэрлэхэд үндэс болсон нотлох баримтын хууль зүйн болон бодит нөхцөл байдал зэргийг шүүхээс хуульд нийцсэн байдлаар үнэлж, дүгнэж чадаагүй гэж үзэж байна. Тухайн маргааны зүйл буюу төрөл нь орон сууц худалдах, худалдан авах буюу худалдах, худалдан авах гэрээтэй холбоотой маргаан юм. Гэтэл шүүгч энэхүү худалдах, худалдан авах гэрээнээс үүдэлтэй маргааныг бэлэглэлийн гэрээтэй холбон үзэж, бэлэглэлийн гэрээнээс үүдэлтэй маргааны төрөлд хамааруулан үзэж, алданги шаардах эрхгүй гэж дүгнэсэн нь шүүхийн шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх шаардлагыг хангаагүй.

Xэдийгээр хэрэгт Орон сууц худалдах худалдан авах гэрээ, орон сууц захиалан бариулах тухай гэрээ, бэлэглэлийн гэрээнүүд авагдсан боловч эдгээр гэрээнүүдэд болон нэхэмжлэлд дурдагсан Баянзүрх дүүрэг, 25 дугаар хороо, Сэлбэ голын баруун тал, Натур худалдааны төвийн баруун талд байрлах Сувдан харш барилга, түүний 6 дугаар давхарын 44,87 м2 талбай бүхий 2 өрөө 24 тоот байр, мөн дээрх хаягт байрлах Сувдан харш барилга, түүний 4 дүгээр давхарын 41,53 м.кв талбай бүхий 2 өрөө 14 тоот байрыг хугацаандаа хүлээлгэн өгөөгүйтэй холбоотой алданги шаардсан асуудал байдаг. Нэхэмжлэгч талаас талуудын хооронд орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулагдсан гэж түүнээс үүдэлтэй алдангийг шаарддаг бол хариуцагч тал орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээг нэхэмжлэгчтэй байгуулаагүй хэмээн маргаж, хэргийг төөрөгдүүлэх, будилуулах зорилгоор орон сууц захиалан бариулах тухай гэрээг өөрийн хамаарал бүхий, ашиг сонирхол нэгдмэл этгээдтэй байгуулж, хэрэгт хавсаргасан байдаг. Энэхүү орон сууц захиалан бариулах тухай гэрээг бидний нэхэмжлэлийн үндэслэл шаардлагаа болгож буй орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээтэй цаг хугацаа, дугаар, гэрээний зүйл орон сууцны хаяг, байршил, метр квадрат талбай зэргийг яг адилхан байдлаар сүүлд нөхөн хийсэн гэж бид үзэж байгаа ба ингэх ч мөн боломжтой. Мөн талууд худалдах худалдан авах гэрээ байгуулагдсан эсэх дээр маргадаг хэдий ч орон сууцны өмчлөл хэнээс хэнд, ямар журмаар шилжсэн эсэх дээр маргадаггүй. Учир нь хариуцагч хугацаа хэтрүүлсэн ч гэсэн тухайн орон сууц нэгэнт нэхэмжлэгч нарын өмчлөлд очсон байх тул худалдах, худалдан авах гэрээний зорилгод талууд хүрсэн гэж үзэж байгаа. Иймээс шүүх маргааны зүйлийг хэрэгт хамааралгүй, ач холбогдолгүй зүйлд хамаатуулж, өмчлөх эрх олж авсан эсэхэд дүгнэлт хийж, бэлэглэлийн гэрээний дагуу өмчлөгч болсон тул алданги шаардах эрхгүй хэмээн дүгнэсэн шүүхийн шийдвэр илт үндэслэл муутай болсон.

Шүүх хэргийг хянан шийдвэрлэж, шийдвэр гаргахдаа хэрэглэх ёстой хуулийг зөв хэрэглээгүй, хуулийг буруу хэрэглэж тайлбарласан. Нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож буй үндэслэл нь хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудаар тогтоогдож буй хэргийн бодит нөхцөл байдал хуулийн ямар зүйл заалтанд хэрхэн тодорхойлогдож, зохицуулагдаж байгаад хууль зүйн зөв дүгнэлт хийгээгүй гэж үзэж байна. Учир нь шүүхийн шийдвэрийг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа дээр дурдсан үндэслэлүүд болон шүүх нэхэмжлэгч нарыг бэлэглэлийн гэрээний дагуу өмчлөгч болсон байх тул алданги шаардах эрхгүй хэмээн үзсэн атлаа Иргэний хуулийн 183 дугаар зүилиин 183.1, 343 дугаар зүйлийн 343.1, 232 дугаар зүйлийн 232.4, 232.6 дах заалтуудыг хууль зүйн үндэслэл болгож нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн нь хуулийг буруу тайлбарлаж, хэрэглэсэн гэж үзэх үндэслэлтэй. Үүнээс үзвэл дээрх шүүхийн шиидвэр нь хэргийн байдлын талаархи хууль зүйн болон бодит үндэслэлд нийцээгүй болно.

Иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны нэг онцлог нь зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч нь өөрийн шаардлага ба татгалзлын үндэс болж байгаа байдлын талаархи нотлох баримтаа өөрөө гаргаж өгөх, цуглуулах үүрэгтэй байдаг. 2019 оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдрийн шүүх хуралдаанаар хэлэлцүүлэг бүтэн явж, шүүгч зөвлөлдөх тасалгаанд орсон боловч нэлээдгүй хугацааны дараа талуудыг хуралдааны танхимд оруулж, хурлыг түр завсарлах болсоныг мэдэгдэж шүүх өөрийн санаачилгаар нотлох баримт бүрдүүлэхээр болж, шүүх хуралдааныг хойшлуулсан зэрэг нь хэргийн оролцогчийн эрх зүйн байдлыг дордуулсан гэж үзэх боломжтой. Иймд Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 11 дүгээр сарын 06-ны өдрийн 182/ШШ2019/01933 дугаар шийдвэрийг хүчингүй болгож, нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хангаж өгнө үү гэжээ.

 

ХЯНАВАЛ:

Шүүхийн шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх хуулийн шаардлагад нийцээгүй байна.

Нэхэмжлэгч Швейцарь улсын иргэн Кастер Ремо Жозеф, Шьютемэйкэр Петер Майк нар хариуцагч Стандарт проперти ХХК-д холбогдуулан ажил гүйцэтгэх гэрээний алдангид 51 223 ам.доллар буюу 126 238 112 төгрөг нэхэмжилж, шаардлагын үндэслэлээ гэрээнд заасан хугацаанд төлбөрийг хариуцагчид шилжүүлсэн байтал орон сууцыг хугацаандаа хүлээлгэж өгөөгүй тул алданги шаардах эрхтэй гэж тайлбарладаг.

Хариуцагч Стандарт проперти ХХК Баянзүрх дүүргийн 25 дугаар хороо, Сэлбэ голын баруун тал, Натур худалдааны төвийн баруун талд байрлах Сувдан харш барилгын 24, 14 тоотын 44.87 м.кв болон 41.53 м.кв 2 өрөө орон сууцыг худалдан борлуулахаар 2015 оны 05 дугаар сарын 04-ний өдөр орон сууц худалдан авах гэрээг нэхэмжлэгч Швейцарь улсын иргэн Кастер Ремо Жозеф, Шьютемэйкэр Петер Майк нартай, 2015 оны 05 дугаар сарын 04-ний өдөр орон сууц захиалан бариулах гэрээг Швейцарь улсын иргэн Данэйл Мэйнсэртэй тус тус байгуулсан байна.

Нэхэмжлэгч нар орон сууцны үнийг орон сууц худалдан авах гэрээний 2.1-д заасан Post finance AG-ын CH3909000000604667180 тоот IBAN бүхий Mongolia Capital AG6030 Ebikon тоот дансанд шилжүүлсэн байх боловч гэрээний зүйлийн өмчлөгчөөр Швейцарь улсын иргэн Данэйл Мэйнсэртэй байгуулсан 2018 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн бэлэглэлийн гэрээний үндсэн дээр бүртгэгджээ.

Орон сууц үүний өмнө хариуцагч Стандарт проперти ХХК-тай байгуулсан орон сууц захиалан бариулах гэрээ, тус компанийн 2017 оны 04 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 30 тоот албан бичгийн үндсэн дээр Швейцарь улсын иргэн Данэйл Мэйнсэрийн өмчлөлд байсан байна.

Дээрх үйл баримтуудыг нотолсон орон сууц худалдан авах гэрээ, орон сууц захиалан бариулах гэрээ, улсын бүртгэлийн гэрчилгээ гаргуулах тухай албан бичиг, үл хөдлөх эд хөрөнгө бэлэглэлийн гэрээ, өмчлөх эрхийн гэрчилгээ зэрэгт үндэслэн зохигчдын хооронд байгуулсан гэрээний үүргийн биелэлтэд хариуцагч гэм буруутай эсэхийг эргэлзээгүй дүгнэх боломжгүй байна. Шүүх хэргийг тал бүрээс нь бодитойгоор нягтлан үзэлгүй нэхэмжлэгч талыг бэлэглэлийн гэрээний үндсэн дээр орон сууцны өмчлөгч болсон гэж үзсэн нь үндэслэл муутай болжээ.

Орон сууц худалдах, худалдан авах гэрээ талуудын хооронд бодитоор хийгдсэн эсэх, гэрээн дэх мөнгөн төлбөр шилжүүлсэн дансны эзэмшигч нь хэн болох, хэрэв гэрээ бодитоор хийгдсэн бол бэлэглэлийн гэрээ ямар учир шалтгааны үндсэн дээр байгуулагдсан нь тодорхойгүй байна.

Мөн нэхэмжлэгч Монголд үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлийн гэрчилгээ гаргуулахын тулд гарын үсэг зурах хэрэгтэй гэж тайлбарлаад бэлэглэлийн гэрээнд гарын үсэг зуруулсан, орон сууц бэлэглэх гэрээ байгуулж байна гэдгийг ойлгоогүй гэж тайлбарладаг тул уг гэрээний талуудаас гэрээ байгуулах болсон нөхцөл шалтгааныг тодруулах шаардлагатай.

Давж заалдах шатны шүүх дээрх ажиллагааг нөхөн гүйцэтгэх, хэрэгт авагдсан баримтын хүрээнд дүгнэлт хийх боломжгүй тул анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож, дахин хэлэлцүүлэхээр буцаах нь зүйтэй гэж дүгнэв.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 167 дугаар зүйлийн 167.1.5, 168 дугаар зүйлийн 168.1.7-д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ НЬ:

 

1. Чингэлтэй дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн 2019 оны 11 дүгээр сарын 06-ны өдрийн 182/ШШ2019/01933 дугаар шийдвэрийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин шийдвэрлүүлэхээр анхан шатны шүүхэд буцаасугай.

 

2. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.3 дахь хэсэгт зааснаар нэхэмжлэгчийн нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 789 240 төгрөгийг шүүгчийн захирамжаар буцаан олгосугай.

 

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4, 119.7 дахь хэсэгт зааснаар магадлалыг танилцуулан сонсгож, 7 хоног өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж, магадлалыг өөрөө гардан авах үүргээ биелүүлээгүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүй бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцоогүй талд магадлалыг гардуулснаар гомдол гаргах хугацааг тоолохыг дурдсугай.

 

 

 

ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ Ц.ИЧИНХОРЛОО

 

ШҮҮГЧИД Ш.ОЮУНХАНД

 

А.МӨНХЗУЛ