******* ******* ХХК-ийн Сэлэнгэ салбарын

нэхэмжлэлтэй иргэний хэргийн тухай

  

Сэлэнгэ аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг ерөнхий шүүгч Д.Буянжаргал даргалж, шүүгч Б.Эрдэнэхишиг, Г.Давааренчин нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүхийн А танхимд хийсэн давж заалдах шатны иргэний хэргийн шүүх хуралдаанаар

 Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******0************** оны 0******* дугаар сарын *******0-ны өдрийн 48/ШШ*******0**************/0075 дугаар шийдвэртэй

Нэхэмжлэгч ******* ******* ХХК-ийн Сэлэнгэ салбар,

 Хариуцагч Д.*******, ******* нарт холбогдох

 Нэхэмжлэлийн шаардлага: Зээлийн гэрээний үүргийн биелэлт **************,760,*******9.4******* төгрөг гаргуулах, зээлийн гэрээний үүргээ биелүүлээгүй тохиолдолд үүргийн гүйцэтгэлийг барьцаа хөрөнгөөр хангуулах тухай

 Хэргийг хариуцагч нарын өмгөөлөгчийн гаргасан давж заалдах гомдлыг үндэслэн, *******0************** оны 04 дүгээр сарын *******4-ний өдөр хүлээн авч, шүүгч Г.Давааренчингийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Соёлцэцэг, Х.Тэмүүжин /цахим/, хариуцагч Д.*******, *******, хариуцагч нарын өмгөөлөгч Ж.Ундармаа, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Мөнхзул нар оролцов.

 

ТОДОРХОЙЛОХ ХЭСЭГ:

 Нэхэмжлэгч нэхэмжлэлдээ:

 . -Иргэний хуулийн **************5 дугаар зүйлийн **************5.******* дахь т заасны дагуу 000**************6 дугаартай Зээлийн гэрээг хугацаанаас нь өмнө цуцлах;

-Иргэний хуулийн 45 дүгээр зүйлийн 45. дэх , 45******* дугаар зүйлийн 45*******. дэх , Банк, эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, мөнгөн хөрөнгийн шилжүүлэг, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хуулийн *******6 дугаар зүйлийн *******6. дэх т тус тус заасны дагуу 000**************6 дугаартай Зээлийн гэрээний дагуу үндсэн зээлийн төлбөрт *******6,**************8,750 төгрөг, хүүгийн төлбөр 7,*******5,65.0 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүүгийн төлбөр *******5,98.4******* төгрөг, нийт **************,760,*******9.4******* төгрөгийг хариуцагч Д.*******, ******* нараас гаргуулах;

 ...Банк *******0************** оны 0******* дугаар сарын 08-ны өдөр Сэлэнгэ аймгийн Сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн эвлэрүүлэн зуучлалд нэхэмжлэл гаргасан боловч хариуцагч нар нь эвлэрэхгүй татгалзсан болно. Хариуцагч нар нь *******0******* оны 04 дүгээр сарын *******6-ны өдрөөс хойш үндсэн зээл, хүүгийн төлбөрийг 000**************6 дугаартай Зээлийн гэрээний эргэн төлөлтийн хуваарийн дагуу төлөх үүргээ зөрчиж нэхэмжлэл гаргах өдрийн байдлаар 409 хоног хугацаа хэтрүүлж зээл муу ангилалтай болсон. Нэхэмжлэгч нь 000**************6 дугаартай Зээлийн гэрээний эргэн төлөлтийн хуваарийн дагуу төлөөгүй үндсэн зээл *******6,**************8,750 төгрөг, хүүгийн төлбөр 7,*******5,65.0 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүүгийн төлбөр *******5,98.4******* төгрөгийг төлөх нэмэлт хугацаа тогтоосон шаардах, мэдэгдэх хуудсыг хариуцагч нарт гардуулж заасан хугацаанд үүргийн зөрчлийг арилгаагүй тохиолдолд 000**************6 дугаартай Зээлийн гэрээг нэг талын санаачилгаар хугацаанаас нь өмнө цуцалж Барьцаа хөрөнгөөр үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулахаар шүүхэд нэхэмжлэл гаргах талаар удаа дараа сануулсан боловч зөрчлийг арилгаагүй нэхэмжлэл гаргах өдрийн байдлаар 000**************6 дугаартай Зээлийн гэрээний дагуу хариуцагч нарын төлбөл зохих үндсэн зээлийн төлбөр *******6,**************8,750 төгрөг, хүүгийн төлбөр 7,*******5,65.0 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүүгийн төлбөр *******5,98.4******* төгрөг, нийт төлбөр **************,760,*******9.4******* төгрөг болно... гэжээ.

 Хариуцагч шүүхэд гаргасан тайлбартаа:

 . ...Үндсэн зээл *******6,**************8,750.00 төгрөгийг төлнө. Хүү болон нэмэгдүүлсэн хүүг төлөхгүй.

...Нэг. Иргэний эрх зүйн гэрээний талуудын тэгш эрхийн зарчим алдагдсан тухайд:

Иргэний эрх зүйн харилцаанд оролцогчдын хооронд үүссэн гэрээний эрх, үүрэг тэгш байх зарчим дээр үндэслэгдсэн байхыг хууль тогтоогч шаарддаг. ******* *******тай байгуулсан зээлийн болон барьцааны гэрээний зохицуулалтуудаас үзвэл дээрх зарчим алдагдсан гэж үзэж байна. ...Иргэний хэргийн дүгээр зүйлийн .******* дах хэсгийн агуулгаас үзвэл иргэний эрх зүйн харилцаанд оролцогчдын эрх тэгш, бие даасан байдал өмчийн халдашгүй байдлыг хангасан зээлийн болон барьцааны гэрээ байгуулагдсан эсэхэд хоёр шатны шүүх дүгнэлт өгөөгүй алдаа гаргалаа. Энэ нь зээлийн гэрээнд зээлдүүлэгчийн эрх 8 байхад зээлдэгчийн эрх хоёр байгаагаар тодорхойлогдоно. Мөн зээлийн гэрээнээс харахад ******* гэрээг дангаар цуцлах санал гаргаад л цуцалж болдог харин зээлдэгч энэ талаар ямар нэг санал гаргах эрх тусгагдаагүй байгаа нь гэрээний тэгш эрхийн зарчим алдагдсан гэж үзэхээр байна. ******* ******* ХХК анх *******09 оны 05 дугаар сарын 09-ний өдрийн №000*******8960 дугаартай зээлийн гэрээг зээлдэгч Д.*******тэй байгуулж ,500,500.00 төгрөгийг *******6 сарын хугацаатайгаар зээлэхээр байгуулсан. Гэтэл зээлийн гэрээний хугацаа дуусаагүй байхад буюу 5 сарын дараа зээлийн үүргээ биелүүлж чадахгүй байна гэж *******наас ярьж №000*******974 дугаартай зээлийн гэрээ байгуулж *******0,000,000.00 төгрөгийг *******6 сарын хугацаатай *******0,000,000.00 төгрөгийг шилжүүлж *******,000,000.00 төгрөгийг буцаан ******* татаж авсан. /энэ нь нотлох баримтаар хавсаргаж өгнө/ яг бодит байдал дээр ******* надад 9,500,000.00 төгрөгийг л зээлсэн болно.

 Иргэний хуулийн 45 дүгээр зүйлийн 45.-д заасан Банк зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий хуулийн этгээдээс зээл олгох гэрээгээр *******, зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий хуулийн этгээд нь мөнгөн хөрөнгийг хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу тодорхой хугацаатайгаар зээлдэгчид шилжүүлэх зээлдэгч нь гэрээнд заасан хугацаанд уг мөнгөн хөрөнгө, гэрээнд заасан бол түүний хүүг буцаан төлөх үүргийг тус тус хүлээнэ гэж зааснаас үзэхэд зээлдэгч зээлийн гэрээнд заасан хугацаанд авсан зээлийн хүү төлөх үүрэг хүлээжээ. Гэтэл *******09 оны 0 дугаар сарын 0-ны өдөр гэрээний хугацаа дуусаагүй байхад дахин нэмж зээлийн гэрээ байгуулаад буцаан *******,000,000 төгрөгийг төлүүлсэн нь хүчин төгөлдөр бус хэлцэл юм. Хоёр дахь зээлийн гэрээгээр нэг дэх зээлийн гэрээний үүргийг хангуулж байгаа нь хууль бус. Зээлийн гэрээний зарчим бол зээлдэгчийн дансанд мөнгө орж түүнийгээ захиран зарцуулах эрх эдлээгүй. Тухайн мөнгө Д.*******гийн дансанд ороод л гарсан. Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56..8-д заасан хуулиар тогтоосон хэлцлийг зөрчиж хийсэн хэлцэл гэж үзэж байна.

 Хоёр. *******0******* оны 0 дүгээр сарын *******6-ны өдрийн зээлийн эргэн төлөлтийн хуваарийг хүлээн зөвшөөрөхгүй талаар тайлбарлаж байна.

Хариуцагч Д.******* надад *******0******* оны 0 дүгээр сарын *******6-ны өдрийн №000**************6 дугаартай зээлийн гэрээгээр эргэн төлөлтийн хуваарь гэх график өгсөн. Энэ гэрээг би хэзээ байгуулж гарын үсэг зурсан, ямар гэрээ талаар огт мэдэхгүй. Төлбөрөө төлөөд явж байтал дахин төлөх хуваарь өгөхөд гайхсан. Гэтэл нэхэмжлэгч шүүхэд энэ гэрээний талаар нэхэмжлэлдээ тайлбарлаж дурдаагүй байгаад гайхаж байна.

Иргэний хуулийн 45 дүгээр зүйлийн 45. дэх т Банк, зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий этгээдээс зээл олгох гэрээгээр *******, зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий хуулийн этгээд /цаашид зээлдүүлэгч/ гэх нь мөнгөн хөрөнгийг хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу тодорхой хугацаатайгаар зээлдэгчид шилжүүлэх, зээлдэгч нь гэрээнд заасан хугацаанд уг мөнгөн хөрөнгө, гэрээнд заасан бол түүний хүүг буцаан төлөх үүргийг тус тус хүлээнэ хэмээн заасан мөн Банк эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, мөнгөн хөрөнгийн шилжүүлэг зээлийн үйл ажиллагааны тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9. дэх т Зээлийн ашигласан хугацаа нь зээлдүүлэгчээс зээлдэгчид гэрээнд тохиролцсон хэлбэрээр зээл олгосноор эхэлж зээлдэгч зээлдүүлэгчид буцаан төлснөөр дуусгавар болно хэмээн тус тус заасны дагуу №000*******8960 дугаартай гэрээний нөхцөлийн дагуу зээлийн гэрээний харилцаа *******0************** оны 05 дугаар сарын 0-ны өдөр дуусгавар болох ёстой байсан. Өнөөдрийн байдлаар нийт *******,57,55.8 төгрөг өгсөн байна. Мөн *******0******* оны 0 дүгээр сарын *******6-ны өдөр 500.000 төгрөг, *******0******* оны 05 дугаар сарын *******4-ний өдөр 00,000 төгрөг төлсөн байна гэжээ.

 Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******0************** оны 0******* дугаар сарын *******0-ны өдрийн 48/ШШ*******0**************/0075 дугаартай шийдвэрээр:

 Монгол улсын Иргэний хуулийн 45 дүгээр зүйлийн 45., 45.******* дахь т зааснаар *******0******* оны 0 дүгээр сарын *******6-ны өдөр байгуулсан ******* ******* Сэлэнгэ салбар болон Д.*******,******* нарын хооронд байгуулсан 000**************6 тоот зээлийн гэрээг цуцалж, хариуцагч Д.*******, ******* нараас *******0,5*******,49******* 9*******5 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч ******* *******ны Сэлэнгэ салбарт олгож,

 Иргэний хуулийн 75 дугаар зүйлийн 75. дэх т зааснаар хариуцагч Д.*******, ******* нар *******0,5*******,49*******9*******5 төгрөгийг төлж барагдуулаагүй тохиолдолд үүргийн гүйцэтгэлийг барьцаа хөрөнгө болох Сэлэнгэ аймаг, Сүхбаатар сум, ******* дугаар *******, ******* тоот хаягт байрлалтай, эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн ******* дугаартай, *******8м^******* талбайтай хувийн сууцны зориулалттай үл хөдлөх эд хөрөнгө, Сэлэнгэ аймаг, Сүхбаатар сум, ******* дугаар *******, ******* тоот хаягт байрлалтай, гэрчилгээний дугаартай, **************7м^******* талбайтай гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалттай эзэмшлийн газар, Сэлэнгэ аймаг, Шаамар сум, дугаар *******, Бор байрлалтай, эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн Г-*******600*******069 дугаартай, м^******* талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалттай өмчлөлийн газар, Сэлэнгэ аймаг, Шаамар сум, дүгээр ******* Бор байрлалтай, эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн Г-*******600*******068 дугаартай, м^******* талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалттай өмчлөлийн газар, Сэлэнгэ аймаг, Шаамар сум, дугаар *******, Бор байрлалтай, эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн Г-*******600*******070 дугаартай, м^******* талбайтай, гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалттай өмчлөлийн газар зэргийг дуудлага худалдаагаар худалдан луулж, зээлийн гэрээний үүргийг гүйцэтгүүлж,

 Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.-д зааснаар нэхэмжлэгчээс улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн 467.5******* төгрөгийг орон нутгийн төсвийн орлогод хэвээр үлдээж, хариуцагч нараас 467.5******* төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч ******* ******* Сэлэнгэ салбарт олгохоор шийдвэрлэжээ.

 Хариуцагч нарын өмгөөлөгч давж заалдах гомдол болон давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

Анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрч дараах үндэслэлээр гомдол гаргаж байна.

.Шүүх хууль буруу хэрэглэсэн

 Зохигчид *******09 оны 05 сарын 09-ний өдрийн 000*******8960 дугаартай Зээлийн гэрээ-ээр ,500,000 төгрөгийг *******6 сарын **************,8 хувийн хүүтэй, *******09 оны 0 сарын 0-ны өдрийн 000*******974 дугаартай Зээлийн гэрээ-ээр *******0,000,000 төгрөгийг *******6 сарын хугацаатай жилийн **************,8 хувийн хүүтэй, гэрээ байгуулж, *******0*******0 оны 05 сарын -ний өдөр 000*******8960 дугаартай Зээлийн гэрээний нөхцөлийг өөрчилж нэмэлт гэрээ байгуулсан. *******0*******0 оны 0******* сарын 6-ны өдөр 000*******974 дугаартай Зээлийн гэрээ-ний нөхцөлийг өөрчилж нэмэлт гэрээг тус тус байгуулсан.

Нэхэмжлэгч нь 000**************6 дугаартай Зээлийн гэрээний эргэн төлөлтийн хуваарийн дагуу үндсэн зээл *******6,**************8,750 төгрөг, хүүгийн төлбөрт 7,*******5,65.0 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүүгийн төлбөрт *******5,98.4******* төгрөгийг нэхэмжилсэн.

Хариуцагч бид зээлийн гэрээ байгуулснаас хойш *******09 оны 06 сарын 0-ны өдрөөс *******0******* оны 0 сарын *******6-ны өдрийг хүртэлх хугацаанд үндсэн зээлийн төлбөрт *******,867,008.9 төгрөг, хүүгийн төлбөрт *******,65*******,*******0*******.77 төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүүгийн төлбөрт *******,*******64.75 төгрөг,

*******09 оны сарын *******0-ны өдрөөс *******0******* оны 0 сарын *******6-ны өдрийг хүртэлх хугацаанд үндсэн зээлийн төлбөрт *******,*******95,*******4.09 төгрөг, хүүгийн төлбөрт 5,*******64,*******77.4******* төгрөг, нэмэгдүүлсэн хүүгийн төлбөрт *******,98.86 төгрөг тус тус төлсөн.

 ..Иргэний эрх зүйн гэрээний талуудын тэгш эрхийн зарчим алдагдсан тухайд:

 Иргэний хуулийн дүгээр зүйлийн .******* дахь хэсгийн агуулгаас үзвэл, иргэний эрх зүйн харилцаанд оролцогчдын эрх тэгш, бие даасан байдал, өмчийн халдашгүй байдлыг хангасан зээлийн болон барьцааны гэрээ байгуулагдсан эсэхэд хоёр шатны шүүх дүгнэлт өгөөгүй алдаа гаргалаа. Энэ нь зээлийн гэрээнд зээлдүүлэгчийн эрх 0 гаруй байхад зээлдэгчийн эрх гурав л байгаагаар тодорхойлогдоно.

Мөн зээлийн гэрээнээс харахад ******* гэрээг дангаар цуцлах санал гаргаад л цуцалж болдог, харин Зээлдэгч энэ талаар ямар нэг санал гаргах эрх тусгагдаагүй нь гэрээний тэгш эрхийн зарчим алдагдсан гэж үзэхээр байна.

Иргэний хуулийн 45 дүгээр зүйлийн 45. .Банк, зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий хуулийн этгээдээс зээл олгох гэрээгээр *******, зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий хуулийн этгээд /цаашид "зээлдүүлэгч" гэх/ нь мөнгөн хөрөнгийг хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу тодорхой хугацаатайгаар, зээлдэгчид шилжүүлэх, зээлдэгч нь гэрээнд заасан хугацаанд уг мөнгөн хөрөнгө, гэрээнд заасан бол түүний хүүг буцаан төлөх үүргийг тус тус хүлээнэ, 96.. Дараахь үндэслэлээр гэрээг байгуулсанд тооцно: 96.. эд хөрөнгө шилжүүлснээр гэрээ байгуулахаар хуульд заасан бол гэрээний гол нөхцөлийн талаар талууд тохиролцож, тухайн эд хөрөнгийг шилжүүлснээр, мөн хуулийн *******8******* дугаар зүйлийн *******8*******.4.Мөнгө буюу эд хөрөнгийг зээлдэгчид шилжүүлэн өгснөөр зээлийн гэрээг байгуулсанд тооцно гэж заасан. Өөрөөр хэлбэл зээлийн гэрээний дагуу зээлийг шилжүүлсний дараа өмнөх зээлийг суутгаж авч буй үйлдэл нь Иргэний хууль, Банк эрх бүхий хуулийн этгээдээс зээл олгох тухай хууль тогтоомжийг зөрчиж байна.

 .*******.Зээлийн гэрээ, төлбөрийн харилцааны тухайд:

 Иргэний хуулийн *******6 дугаар зүйлийн *******6.4-т зааснаар үүргийн гүйцэтгэлийг хангах арга нь зээлийн гэрээнд эхлээд үндсэн төлбөрөөс тооцож, эцэст нь хүүг төлүүлэх дарааллыг хуульчлан тогтоосон. Энэ шаардлагыг нэхэмжлэгч ******* ******* зөрчиж, үндсэн зээлийн хүү 7,*******5,65 төгрөг төлөхөөр шийдсэнийг хүлээн зөвшөөрөхгүй төдийгүй, Зээлийн төлөлтийн графикаас үзэхэд зээлдэгчийн зээлийн буцаан төлөлтийг зээлийн үндсэн төлбөрөөс бус, зээлийн үндсэн хүүгээс хасалтыг хийсэн нь хариуцагч нарын эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг илтэд зөрчсөн гэж үзэж байна.

Нөгөөтэйгүүр Монгол Улсын Дээд шүүхийн *******006 оны ******* дугаар сарын *******-ний өдрийн 5******* дугаар тогтоолын *******.4-т: Төлөх хугацаа болсон зээлийн өрийг Иргэний хуулийн *******6 дугаар зүйлийн *******6.4-т заасан дарааллын дагуу буюу эхний ээлжинд үндсэн зээл, дараа нь хүүг төлүүлнэ гэж зааж, хууль тайлбарлан хэрэглэх нэгдсэн практик тогтсоныг Анхан шатны шүүх анхаараагүй байна.

 .*******.Хамтран үүрэг гүйцэтгэгчийн талаар эрх зүйн зохицуулалтын тухайд:

 Анхан шатны шүүх Үүрэг гүйцэтгэгч Д.*******, ******* нар нь *******ны зээлийг бүхэлд нь төлөх үүргийг гэрээгээр хүлээсэн болох нь нотлогдож байх ба тэдний тус тус хүлээх үүргийг тодорхойлох боломжгүй байх тул тэнцүү байхаар тогтоох нь зөв гээд Д.*******гээс 5,076,*******4 төгрөг, *******гаас 5,076,*******46 төгрөг гаргуулах нь зүйтэй гэж тэнцүү хариуцуулахаар шийдвэрлэснийг эрх зүйн талаас хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй юм. Учир нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн *******6 дугаар зүйлийн *******6.******* дахь т зааснаар Хариуцагч гэж нэхэмжлэгчийн эрх, эрх чөлөө, хуулиар хамгаалагдсан ашиг сонирхолд хохирол учруулсан буюу үүргээ биелүүлээгүй, эсхүл зохих ёсоор биелүүлээгүй гэж нэхэмжлэлд дурдсан этгээдийг хэлнэ гэсэн агуулгаас үзэхэд ******* хэргийн хариуцагч биш байна.

Хоёр. Нотлох баримтгүйгээр хэргийг шийдвэрлэсэн

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 8.4-т "Үндэслэх т хэрэгт байгаа болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдэж, хэргийг хянан шийдвэрлэхэд үндэс болсон нотлох баримтын хууль зүйн болон бодит үндэслэл, түүнийг шүүхээс хэрхэн үнэлж байгаа тухай заана" гэснийг шүүх хангасангүй.

 Тус хуулийн 6******* дугаар зүйлийн 6*******.4-т заасан нэхэмжлэлийн үндэслэл, шаардлага тодорхой байх, түүнийг нотолсон баримтыг хавсаргасан байх хуулийн шаардлагыг хангаагүй. Тухайлбал: Шүүхийн шийдвэрийн Тогтоох т: ... ******* Банк Сэлэнгэ салбар болон Д.*******, ******* нарын хооронд байгуулсан 000**************6 тоот гэрээг цуцалж, хариуцагч нараас *******0,5*******,49*******.9*******5 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгчид олгосугай гэж ямар ч нотлох баримтгүйгээр дүгнэлт хийсэн шүүхийн шийдвэр болжээ.

Нөгөөтэйгүүр, Ипотекийн зээлийн үйл ажиллагааны журам-ын 4..4-т: Зээлдэгч гэж зээлийн гэрээний дагуу үүрэг хүлээж зээлийн дүнг хүлээж авсан этгээд , Банк, эрх бүхий хуулийн этгээдийн мөнгөн хадгаламж, төлбөр тооцоо, зээлийн үйл ажиллагааны тухай хууль -ийн ******* дүгээр зүйлийн *******-т: Зээлдүүлэгч нь хүү, хугацаа болон бусад нөхцөлийн талаар зээлдэгчтэй харилцан тохиролцож байгуулсан зээлийн гэрээний үндсэн дээр түүнд зээлийн данс нээж, зээл олгох, мөн зүйлийн 4-т Зээлдэгчийн зээлийн дансанд гүйлгээ хийгдсэнээр зээлийг олгосонд тооцох хуулийн зохицуулалтыг ******* ******* зөрчиж, дээрх шаардлагын алийг нь ч хангаагүй, дансанд зээлийн мөнгө оруулаад буцаан татаж өмнөх зээлийг төлүүлж, цааш захиран зарцуулах эрхийг эдлүүлээгүй байна. Тиймээс хэргийг анхан шатны шүүх рүү буцаан хавтаст хэрэгт байхгүй нэхэмжлэгчийн нэхэмжлээд буй нэхэмжлэлийн үндэслэл болсон 000**************6 тоот гэрээг хавсаргаж, нотлох баримтуудыг үндэслэж шүүх шийдэх нь зүйтэй гэж үзэж байна

Маргааны зүйл болох дээрх 000**************6 тоот гэрээ хэрэгт авагдаагүй тохиолдолд уг гэрээний нэг тал гэрээнээс татгалзсан үндэслэл, түүний үр дагаврыг шийдвэрлэх боломжгүй.

Иймд дээрх үндэслэлээр Сэлэнгэ аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******0************** оны 0******* сарын *******0-ны өдрийн 48/ШШ*******0**************/0075 дугаар шийдвэрийг хүчингүй болгож Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд дахин хэлэлцүүлэхээр буцааж өгнө үү гэв.

 Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.Тэмүүжин шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явагдаж байхад эвлэрэх асуудал яригдсан. ...Шаардлагатай нотлох баримтуудыг аль аль тал нь хангалттай гаргаж өгсөн. Шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх хуулийн шаардлага гаргасан. ...Шүүх хэргийг үндэслэлтэй шийдвэрлэсэн. Хүсэлт хангаагүй асуудалд давж заалдах шатны шүүх дүгнэлт хийж өгнө үү гэв.

 Нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Х.Тэмүүжин шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа:

... *******0************** оны 6 сард нэхэмжлэл гаргасан. *******0************** оны ******* сар хүртэл 9 сарын хугацаанд боломж олгосон. Хариуцагч нарын өмнөх шүүх хуралдаанд хэлснээр хүүний хөнгөлөлт үзүүлье гэж хүүнээс нь *******.000.000 төгрөг чөлөөлж, бууруулсан. Хүү, үндсэн төлбөрт гэрээг шалгуулахад бэлэн байна. Анхан шатны шүүхийн шийдвэр хууль зүйн үндэслэлтэй гэж үзэж байна. Шийдвэрийг хэвээр үлдээж өгнө үү гэв.

 ХЯНАВАЛ:

 .Давж заалдах шатны шүүх Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 66 дугаар зүйлийн 66.4 дэх т заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд иргэний хэргийг зөвхөн гомдолд дурдсан үндэслэлээр хязгаарлалгүй бүхэлд нь хянан үзээд анхан шатны шүүхийн шийдвэр Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.*******-д заасан хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байх хуулийн шаардлагыг хангаагүй, хуулийг буруу тайлбарлаж хэрэглэсэн, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн үндэслэлээр анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож дахин хэлэлцүүлэхээр буцаах нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн үзлээ.

 *******.Нэхэмжлэгч ******* *******ны Сэлэнгэ аймаг дахь салбар нь хариуцагч Д.*******, ******* нарт холбогдуулан талуудын хооронд байгуулсан зээлийн гэрээг хугацаанаас өмнө цуцлах, зээлийн гэрээний үүргийн биелэлт **************,760,*******9.4******* төгрөг гаргуулах, зээлийн гэрээний үүргээ биелүүлээгүй тохиолдолд үүргийн гүйцэтгэлийг барьцаа хөрөнгөөр хангуулах тухай нэхэмжлэл гаргасныг хариуцагч нар ... гэрээг нэг тал хугацаанаас өмнө цуцлах эрхгүй, цар тахалтай холбоотой бизнесийн үйл ажиллагаа доголдсоны улмаас *******инд зээлийн гэрээнд өөрчлөлт оруулах тухай хүсэлтийг удаа дараа гаргаж байхад шийдвэрлэж өгөөгүй, зөвхөн үндсэн зээлийг төлнө, зээлийн хүү, нэмэгдүүлсэн хүүг зөвшөөрөхгүй, ******* хамтран үүрэг гүйцэтгэгч биш ... гэж тус тус маргасан байх ба анхан шатны шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж шийдвэрлэжээ.

 *******.Хариуцагч нар болон түүний өмгөөлөгч анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрч шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн, хууль буруу тайлбарлан хэрэглэсэн гэсэн үндэслэлээр давж заалдах гомдол гаргасныг давж заалдах шатны шүүх хүлээн авах үндэслэлтэй гэж үзлээ. Учир нь:

а.Нэхэмжлэлийн шаардлагаас үзэхэд нэхэмжлэгчээс талуудын хооронд байгуулсан гэрээг цуцалсан гэж үзээд үр дагаврыг нь шаардаж байгаа эсвэл гэрээг цуцлах, түүний үр дагаврыг шийдвэрлүүлэх хоёр шаардлага гаргасан эсэх нь ойлгомжгүй байхад шүүх нэхэмжлэлийн шаардлагыг тодруулахгүй улмаар нэхэмжлэгчийг гэрээнээс татгалзсан гэж нэхэмжлэлийн агуулгаас өөрөөр хуулийн гэрээ цуцлах, гэрээнээс татгалзах гэсэн эрх зүйн хоёр өөр ойлголтыг хооронд нь ялгахгүйгээр хольж тайлбарлан хэрэглэсэн,

б.Хэрэгт авагдсан баримтаар талуудын хооронд *******09 оны 05 сарын 09-ны өдөр байгуулсан 000*******8960 дугаартай .500.000 төгрөгийн, *******09 оны 0 сарын 0-ны өдөр байгуулсан 000*******974 дугаартай *******0.000.000 төгрөгийн зээлийн гэрээ тус тус хэрэгт авагдсан байх ба нэхэмжлэгч нь аль гэрээг хугацаанаас нь өмнө цуцлуулах эсвэл цуцалсан гэрээний үр дагаврыг арилгуулахаар шаардлага гаргаж байгаа нь тодорхойгүй энэ талаар шүүх тодорхой дүгнэлт хийгээгүй, нэхэмжлэлийн шаардлагыг тодруулаагүй хэргийг шийдвэрлэсэн,

в.Нэхэмжлэгчийн гаргасан нэхэмжлэл тодорхой бус гэрээний дагуу хариуцагчаас нэхэмжилж буй үндсэн зээл, зээлийн хүү, нэмэгдүүлсэн хүүг ямар хугацаагаар хэрхэн тооцсон, нэхэмжлэлийн тооцооллыг шүүхэд ирүүлээгүй байхад нэхэмжлэлийн шаардлагыг тодруулаагүй,

г.Нэхэмжлэгчээс хариуцагч нарын хүсэлтээр хоёр зээлийг гэрээг нэгтгэсэн өөрчилсөн гэсэн тайлбарыг үндэслэн хэрэгт авагдаагүй *******0******* оны 0 сарын *******6-ны өдөр талуудын хооронд байгуулсан 000**************6 дугаартай гэрээг нотлох баримтаар үнэлж улмаар шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болгосон нь Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 40 дүгээр зүйлийн 40., 40.*******-т заасан нотлох баримтыг хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, үнэн зөв, эргэлзээгүй талаас нь үнэлнэ гэснийг тус тус зөрчсөн нь шүүх хуулийг буруу тайлбарлан хэрэглэсэн гэх үндэслэл болно.

Мөн нэхэмжлэгч нь хамтран үүрэг гүйцэтгэгч *******г оролцуулахаар хариуцагчаар татсан байх ба хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад хамтран үүрэг гүйцэтгэгч мөн эсэх талаар хариуцагч маргасан байхад энэ талаар эрх зүйн дүгнэлт хийхгүй орхигдуулжээ.

 5.Иймд давж заалдах шатны шүүхээс анхан шатны шүүх нь нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлага бүрд зохих дүгнэлт хийгээгүй, хэргийн үйл баримтад эрх зүйн дүгнэлт хийлгүй орхигдуулсан, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцогч нарын эрх зүйн байдлыг тодорхойлоогүй хэргийг хянан шийдвэрлэсэн нь хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааг ноцтой зөрчсөн, шүүх хэргийг шийдвэрлэхдээ хуулийг буруу тайлбарлан хэрэглэсэн гэж анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгон хэргийг дахин шийдвэрлүүлэхээр буцааж хариуцагч түүний өмгөөлөгчийн гомдлыг хангах нь зүйтэй гэж үзлээ.

 Давж заалдах шатны шүүхээс шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгож дахин шийдвэрлүүлэхээр буцааж байгаа тул Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.*******-т зааснаар давж заалдах гомдол гаргахдаа хариуцагчаас улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн *******08.7******* төгрөгийг шүүгчийн захирамжаар буцаан олгох нь зүйтэй байна.

 

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 67 дугаар зүйлийн

67. .5 -д заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 68 дугаар зүйлийн 68.. -д зааснаар Сэлэнгэ аймаг дахь сум дундын Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн *******0************** оны 0******* дугаар сарын *******0-ны өдрийн 48/ШШ*******0**************/0075 дугаартай шийдвэрийг хүчингүй болгож, дахин шийдвэрлүүлэхээр анхан шатны шүүхэд буцаасугай.

 *******.Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 59 дүгээр зүйлийн 59.*******-т зааснаар давж заалдах гомдол гаргахдаа хариуцагчаас улсын тэмдэгтийн хураамжид урьдчилан төлсөн *******08.7******* төгрөгийг шүүгчийн захирамжаар буцаан олгосугай.

 *******. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 67 дугаар зүйлийн 67.5, 7******* дугаар зүйлийн 7*******.*******-т зааснаар анхан болон давж заалдах шатны шүүх хуулийг зөрүүтэй хэрэглэсэн, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны ноцтой зөрчил гаргасан нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, шүүх хуулийг Улсын дээд шүүхийн албан ёсны тайлбараас өөрөөр тайлбарлаж хэрэглэсэн гэж үзвэл зохигч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч, гуравдагч этгээд магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 4 хоногийн дотор Монгол Улсын Дээд шүүхэд хяналтын журмаар гомдол гаргах эрхтэй болохыг дурдсугай.

 4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.4, 9.7 дахь т зааснаар талуудад магадлалыг танилцуулан сонсгож, 4 хоног өнгөрснөөс хойш 4 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж магадлалыг өөрөө гардан авах үүрэгтэй бөгөөд гардаж аваагүй нь хяналтын журмаар гомдол гаргах хугацааг тоолоход саад болохгүйг мэдэгдсүгэй.

 

 

 

ДАРГ ДАРГАЛАГЧ Д.БУЯНЖАРГАЛ

 ШҮҮГЧИД Б.ЭРДЭНЭХИШИГ

Г.ДАВААРЕНЧИН

АЛАГЧ Д.БУЯНЖАРГАЛ