“Б ...” ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй

захиргааны хэргийн тухай

 

 

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг Ерөнхий шүүгч Д.Батбаатар даргалж, шүүгч Э.Зоригтбаатар, С.Мөнхжаргал нарын бүрэлдэхүүнтэй, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Б.Улаанмуна, нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Г, нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Б.М, В.Э, хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.Ө, гуравдагч этгээд Д.Б, гуравдагч этгээд нарын өмгөөлөгч Б.Ц, Б.Б нарыг оролцуулан, Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 5 дугаар сарын 24-ний өдрийн 359 дүгээр шийдвэрийг эс зөвшөөрч гаргасан нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч нарын давж заалдах гомдлын дагуу “Б ...” ХХК-ийн нэхэмжлэлтэй, Нийслэлийн Засаг даргад холбогдох захиргааны хэргийг шүүгч С.Мөнхжаргалын илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 5 дугаар сарын 24-ний өдрийн 359 дүгээр шийдвэрээр: Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.2, Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.2.3, 33.1.1, 38 дугаар зүйлийн 38.4-т заасныг тус тус баримтлан нэхэмжлэгч “Б ...” ХХК-ийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Г, У.Т, Ц.М нараас гаргасан “Нийслэлийн Засаг даргын 2018 оны 9 дүгээр сарын 10-ны өдрийн А/840 дүгээр захирамжийн Д.Б-т, 2019 оны 12 дугаар сарын 19-ний өдрийн А/1337 дугаар захирамжийн Д.Б-т холбогдох хэсгийг хүчингүй болгуулах, тус захирамжид хамаарах 3539 м² газар эзэмших эрхийг “Б ...” ХХК-ийн нэр дээр буцаан шилжүүлэхийг Нийслэлийн Засаг даргад даалгуулах” нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэжээ.

Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Б.М давж заалдах гомдолдоо: “... шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрч давж заалдах журмаар гомдол гаргаж байна.

Шүүх Б.Д болон Д.Б нарын хооронд хийгдсэн газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ нь нотариатын баталгаатай байсан нь Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.2.1-д заасан шаардлагыг хангана гэж үндэслэлгүй дүгнэлт хийхдээ дараах бодит нөхцөл байдал, нотлох баримт, гэрчүүдийн мэдүүлгийг анхаарсангүй. Үүнд:

• Гэрч Б.Д 2021 оны 05 дугаар сарын 18-ны өдрийн гэрчийн мэдүүлэгтээ “хувьцаа эзэмшигч нараас зөвшөөрөл авсан уу” гэж асуухад “авсан”, “газар эзэмшүүлэх талаар хамтын журмаар шийдвэрлэх ёстой юу” гэж асуухад “тийм”, “газар эзэмшүүлэх талаар дангаараа шийдвэрлэх боломж байгаа юу” гэж асуухад “тийм боломж байхгүй” гэж тус тус хариулснаараа гүйцэтгэх захирлын хувьд газар эзэмших эрх шилжүүлэх бүрэн эрхгүй болохоо өөрөө зөвшөөрсөн.
• 2018 оны 04 дүгээр сарын 23-ны өдрийн газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээнд “Б ...” ХХК-ийн тамга дарагдаагүй.
• Шүүх компанийн дүрэмд заасан “Гүйцэтгэх удирдлага” хэсгийг дүгнэхдээ нэхэмжлэгч талаас шүүх хуралдаанд шинжлэн судлуулсан дүрмийн[1] ТУЗ-ийн бүрэн эрхийг тодорхойлсон 9.1.9. “... их хэмжээний хэлцэл хийх зөвшөөрөл олгох”, 9.1.10. “... сонирхлын зөрчилтэй хэлцэл хийх зөвшөөрөл олгох” гэж заасныг дүгнэлгүй орхигдуулжээ. Компанийн эзэмшил газрын талаас илүүг (2017 онд 1386 м.кв газрыг хүргэн, охиныхоо нэр дээрх “Гүнтулга” ХХК-д шилжүүлснийг оруулан) төрсөн хүү Д.Б, охин Д.Б нар руу шилжүүлэх их хэмжээний, сонирхлын зөрчилтэй хэлцлийг ТУЗ-ийн зөвшөөрлөөр л хийх ёстой гэдгийг компанийн дүрэмд тодорхой заасан.
• Газрын албанд нотариатчаар гэрчлүүлсэн гэрээ өгсөн нь Захиргааны ерөнхий хуулийн 24 дүгээр зүйлд заасан нөхцөл байдлыг тогтоох үүргээс хариуцагчийг чөлөөлөхгүй. Гэтэл шүүх “... газар эзэмших гэрээ байгуулагдсан, гэрээ бусад хувьцаа эзэмшигчдийн эрхийг хөндсөн эсэхийг шалгах үүргийг хариуцагч захиргааны байгууллага хүлээхгүй” хэмээн хуулийн тодорхой зохицуулалтаас давсан дүгнэлт хийсэн нь шүүхийн шийдвэр хууль ёсны байх зарчимд нийцэхгүй байна.

Хариуцагч нийслэлийн Засаг даргын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Э.Ө шүүх хуралдааны асуулт, хариултын шатанд “Газрын алба тодруулах, нягтлах үүрэг хүлээнэ, энэхүү үүргээ хангалттай хэрэгжүүлээгүй байна”[2] гэж дурдсаныг анхаарах нь зүйтэй. Өөрөөр хэлбэл хариуцагч нийслэлийн Засаг дарга өөрт нь хуулиар хүлээлгэсэн үүргийг бүрэн гүйцэд хэрэгжүүлээгүй болохоо шүүх хуралдаанд хэлсэн тайлбараараа зөвшөөрсөн байна.

Газрын тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.3-д “газар эзэмших” гэж газрыг гэрээнд заасан зориулалт, нөхцөл, болзлын дагуу хуулиар зөвшөөрсөн хүрээнд өөрийн мэдэлд байлгахыг”, 4 дүгээр зүйлийн 4.1-д “Төрөөс газрын талаар дараах зарчмыг баримтална”, 4.1.4-д “газрыг хуульд заасан нөхцөл, журмын дагуу үндсэн зориулалтаар нь үр ашигтай, зохистой эзэмших, ашиглах, хамгаалах, нөхөн сэргээх”, 27 дугаар зүйлийн 27.1-д “Газрыг энэ хуульд заасан зориулалт, хугацаа, болзолтойгоор гэрээний үндсэн дээр зөвхөн эрхийн гэрчилгээгээр эзэмшүүлнэ” гэж тус тус заасан байтал “Б ...” ХХК-д эмнэлгийн зориулалтаар ашиглуулахаар төрөөс эзэмшүүлсэн газрыг Б.Д гэгч нь өөрийн хүүхдүүдэд эдийн засгийн ашиг хонжоо харж шилжүүлсэн, орон сууц барихаар зориулалтыг өөрчилсөн болохыг нотлох баримтуудаас дүгнэж болох нь.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн 32.1-д заасны дагуу шүүх нотлох үүргийг гүйцэтгэдэг бөгөөд маргаан бүхий нийслэлийн Засаг даргын 2018 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдрийн А/840 дүгээр захирамжаар Д.Б-т 3739 м.кв газар эзэмших эрхийг шилжүүлэн олгосон боловч 2019 оны 12 дугаар сарын 19-ний өдрийн А/1337 дугаар захирамжаар 3207 м.кв газар эзэмших эрхийг Д.Б-т шилжүүлсэн асуудлыг тогтоох ёстой гэж нэхэмжлэгч талаас хүсэлт гаргаж байсан ч шүүх үүнийг мухарласангүй. Д.Б, Д.Б нар газар эзэмших эрх шилжүүлэх хүсэлт гаргахдаа 3739 м.кв хэмжээгээр хүсэл зоригоо илэрхийлж, бүх маягт, мэдүүлэгтээ энэхүү хэмжээг бичсэн ч нийслэлийн Засаг дарга 532 м.кв газар эзэмших эрхийг хэрхсэн нь ойлгомжгүй, маргаан бүхий газрын хэмжээ, байршил, эргэлтийн цэгүүд тодорхойгүй байна.

Д.Б-ийн нэр дээрх 3207 м.кв газрын кадастрын зураг байхгүй, мэдээллийн санд зураг өөрчлөгдөөгүй зэрэг нь гуравдагч этгээдийн газар эзэмших эрхийг хууль бус гэж дүгнэх хангалттай үндэслэл болно. Ийм байдлаар тодорхойгүй, эргэлзээтэй үйл баримтыг шүүх мухарлаж, нотолж чадалгүйгээр хэргийг шийдвэрлэсэн. Энэ нь хэргийг дахин хэлэлцүүлэхээр анхан шатны шүүх рүү буцаах хангалттай үндэслэл болно.

Захиргааны ерөнхий хуулийн 37 дугаар зүйлийн 37.1-д “Захиргааны акт гэж захиргааны байгууллагаас тодорхой нэг тохиолдлыг зохицуулахаар ... эрх зүйн шууд үр дагавар бий болгосон ... шийдвэр болон үйл ажиллагааг ойлгоно” гэж заасан. Гэтэл А/1337 дугаар захирамжаар хаана гэдэг нь тодорхойгүй 3207 м.кв газрыг шилжүүлэн эзэмшүүлж, цаашлаад мэдээллийн санд оруулаагүй байгаагаас дүгнэхэд энэхүү захирамж нь тодорхой нэг тохиолдлыг зохицуулж чадаагүй, эрх зүйн шууд үр дагавар бий болгох чадваргүй акт гэж үзэж байна.

Анхан шатны шүүхийн шүүгч Н.Д “... А/1337 дугаар захирамжийн улмаас нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдөөгүй байх тул” гэх илтэд үндэслэлгүй дүгнэлт хийсэн нь ойлгомжгүй байна. Энэхүү маргаан бүхий захиргааны актын улмаас “Б ...” ХХК-ийн эзэмшил газар Б.Д-ийн төрсөн охин Д.Б-ийн нэр дээр шилжсэн гэдгийг, энэ нь нэхэмжлэгчид шууд үр дагавар бий болгож, эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн гэдгийг үгүйсгэх ёсгүй. Шүүх шийдвэрийнхээ Тогтоох хэсэгт “... итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.Г, У.Т, Ц.М нараас гаргасан ... нэхэмжлэлийн шаардлагыг ...” гэж дурдаж, Иргэний хуулийн 83, 84, 86 дугаар зүйлийн тодорхой заалтуудыг хэрэглэсэн нь шүүх “Б ...” ХХК-ийн нэхэмжлэлийг шийдвэрлээгүй, хувьцаа эзэмшигчдийн нэхэмжлэлийг шийдвэрлэсэн, хувьцаа эзэмшигчдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдсөн эсэх асуудлыг дүгнэсэн, эцсийн дүндээ хувьцаа эзэмшигчдийн хоорондын маргаан байна гэх талаас нь хэргийг судалж, дүгнэсэн юм биш биз гэх эргэлзээ төрүүлж байна.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.1-д “Шүүх хэрэгт авагдсан нотлох баримтыг тал бүрээс нь бодитойгоор харьцуулан үзсэний үндсэн дээр өөрийн дотоод итгэлээр үнэлнэ”, 34.2-т “Нотлох баримтыг тухайн хэрэгт хамааралтай, ач холбогдолтой, үнэн зөв, эргэлзээгүй талаас нь үнэлнэ” гэж заасан ч шүүх нэхэмжлэгч талын үндэслэлд хамаарах нотлох баримтуудыг харьцуулан үзэж, үнэн зөв, эргэлзээгүй талаас нь үнэлж чадсангүй. Дээрх байдлаар хариуцагчийн шийдвэр хууль бус болохыг нотолсон гэрчийн мэдүүлэг, нотлох баримтууд байсаар байхад шүүхийн шийдвэртээ дүгнээгүй, няцаагаагүйгээс хэт нэг талыг барьж, гуравдагч этгээдэд ашигтай шийдвэр гаргасан. “нотариатчаар гэрчлүүлсэн” гэх ганцхан үндэслэлээр гэрээний хүчин төгөлдөр бус байдал, гуравдагч этгээдийн хууль бус үйл ажиллагаа, хариуцагчийн хууль заасан үүргээ хэрэгжүүлээгүй гэх мэт олон асуудлыг хаацайлж болохгүй. Хариуцагчийн захиргааны үйл ажиллагааг хуульд заасан шаардлагад нийцүүлэхгүй бол энэ мэтээр эмнэлэг, сургууль, цэцэрлэгийн газрыг хувааж хувьдаа завших явдал гаарах хандлагатай байгааг ч анхаарах нь зүйтэй.

Шүүх гэрч В.Б, Б.Д нарын гэрчийн мэдүүлэгт үндэслэж хэргийг шийдвэрлэсэн байдаг бөгөөд захиргааны хууль бус актын үндэслэл болсон гэрээг байгуулсан, гэрчилсэн этгээдүүд (хувьцаа эзэмшигчдээс зориуд нууцалж, худал мэдээлэл өгч[3], өөртэй нь нэгдмэл сонирхолтой этгээдүүд болох хүү, охин руугаа компанийн газар эзэмших эрхийг хувийн ашиг сонирхолд нийцүүлэн шилжүүлсэн)- ийн тайлбар, мэдүүлгийг хөдөлбөргүй үнэн, хэргийг шийдвэрлэх гол нотлох баримт гэж үзэж болохгүй. Гэрчийн мэдүүлгүүдээс хариуцагч, гуравдагч этгээдүүдэд ашигтай хэсгийг л түүвэрлэн дүгнэж, хэргийн бодит нөхцөл байдалд нийцүүлэн, тал бүрээс нь үнэлж чадсангүй. Гэрч Б.Д газар эзэмших, ашиглах эрх шилжүүлэх эрхгүй болохоо өөрөө зөвшөөрсөөр байхад шүүх яагаад анхаарсангүй вэ, эдгээр асуудлуудын улмаас нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч миний бие шүүх хэргийг шийдвэрлэхдээ нэг талыг барьж, хариуцагч, гуравдагч этгээдүүдэд давуу байдал олгосон байна гэж дүгнэхэд хүрлээ.

Газрын тухай 4 дүгээр зүйлийн 4.1.7-д “газар дээрх үл хөдлөх хөрөнгө нь тухайн газрын бүрдэл хэсэг байх” гэх зарчим байдаг. Маргаан бүхий газар дээр “Б ...” ХХК-ийн өмчлөлийн *-********** бүртгэлийн дугаар бүхий агуулах, угаалгын зориулалтаар ашиглагдаж байгаа үл хөдлөх эд хөрөнгө байдаг ч газрын алба мэдсээр байж, энэхүү үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол хөндөгдөнө гэдгийг бодолцолгүй шийдвэр гаргасан. Аливаа үл хөдлөх эд хөрөнгийг өмчлөгч суурийн газрын эрхийг шийдвэрлэх ажиллагаанд өөрийн эрх, ашиг сонирхлоо хамгаалж оролцох эрхтэй.

Анхан шатны шүүх “Тогтоох” хэсгийн 1 дэх заалтдаа Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.2.3 “нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаас баталсан хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөний үе шатны төсөл, нийслэлийн газар зохион байгуулалтын ерөнхий болон тухайн жилийн төлөвлөгөөний дагуу хотын суурьшлын бүсийн инженерийн шугам, сүлжээ бүхий болон сүлжээнд холбогдохоор төлөвлөгдсөн газруудад газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах асуудлыг шийдвэрлэнэ. Уг асуудлыг шийдвэрлэхэд холбогдох дүүргийн Засаг даргын саналыг авсан байна”, 33.1.1 “энэ хуулийн 29.1, 29.2, 29.3-т заасан болон төсөвт байгууллагад зайлшгүй хэрэгцээтэй газрыг эзэмшүүлэх тухай шийдвэрийг аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаар баталсан газар зохион байгуулалтын ерөнхий болон тухайн жилийн төлөвлөгөөний дагуу тухайн шатны Засаг дарга гаргана” гэх заалтуудыг баримталсан нь ойлгомжгүй байна. Газрын тухай хуулийн 21.2.3 дахь заалтаар газар эзэмших, ашиглах эрхийг шинээр олгох харилцааг зохицуулсан, газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх харилцаанд энэхүү заалтыг баримтлахгүй. Харин 33.1.1 дэх заалт нь энэхүү газрын маргаанд огтоосоо хамааралгүй гэдэг нь илэрхий байх тул дэлгэрүүлэн тайлбарлах шаардлагагүй гэж үзлээ.

Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч миний бие Б.Д, Д.Б, Д.Б нарын хооронд хийгдсэн газар эзэмших, ашиглах эрх шилжүүлэх 2 гэрээг Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1, 56.1.5, 56.1.8, 56.1.10-д зааснаар хүчин төгөлдөр бус хэлцэл гэж маргасан. Үүнийг Улсын дээд шүүхийн 2010 оны 06 дугаар сарын 22-ны өдрийн 17 тогтоолоор батлагдсан Иргэний хуулийн тайлбартай уялдуулан тайлбарласан. Товчхондоо, гэрээний хүчин төгөлдөр эсэхийг шүүх дүгнэх боломжтой бөгөөд “... гэрээ хууль зөрчсөн эсэх асуудлаар иргэний хэргийн шүүхэд маргахад энэ шийдвэр саад болохгүй” хэмээн дүгнэснээрээ нэхэмжлэгчийг чирэгдүүлж, хариуцагчийн захиргааны үйл ажиллагааг захиргааны шүүхийн хяналтаас гаргажээ гэж үзэж байна.

Иймд дээрх үндэслэлүүдээр анхан шатны шүүхийн шийдвэр хууль ёсны, үндэслэл бүхий байх зарчимд нийцэхгүй байгаа тул хүчингүй болгож, нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хангаж шийдвэрлэж өгнө үү” гэжээ.

Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч В.Э давж заалдах гомдолдоо: “... шийдвэрийг бүхэлд нь эс зөвшөөрч нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч В.Э нь дараах үндэслэлээр давж заалдах гомдол гаргаж байна. Үүнд:

Анхан шатны шүүхээс энэхүү маргааныг хянан шийдвэрлэсэн шийдвэрийнхээ ТОГТООХ нь хэсэгтээ Газрын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.2.3 “нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаас баталсан хотын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөний үе шатны төсөл, нийслэлийн газар зохион байгуулалтын ерөнхий болон тухайн жилийн төлөвлөгөөний дагуу хотын суурьшлын бүсийн инженерийн шугам, сүлжээ бүхий болон сүлжээнд холбогдохоор төлөвлөгдсөн газруудад газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах асуудлыг шийдвэрлэнэ. Уг асуудлыг шийдвэрлэхэд холбогдох дүүргийн Засаг даргын саналыг авсан байна”, 33 дугаар зүйлийн 33.1.1 дэх “энэ хуулийн 29.1, 29.2, 29.3-т заасан болон төсөвт байгууллагад зайлшгүй хэрэгцээтэй газрыг эзэмшүүлэх тухай шийдвэрийг аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаар баталсан газар зохион байгуулалтын ерөнхий болон тухайн жилийн төлөвлөгөөний дагуу тухайн шатны Засаг дарга гаргана болон 38 дугаар зүйлийн 38.4-т заасан “Эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх тухай хүсэлтийг хүлээн авснаас хойш ажлын 15 өдрийн дотор тухайн шатны Засаг дарга шийдвэр гаргана. Уг шийдвэрийг үндэслэн сумын газрын даамал, аймаг, нийслэл, дүүргийн газрын албанд бүртгүүлснээр эрхийн гэрчилгээг шилжүүлсэн нь хүчин төгөлдөр болно.” гэсэн хуулийн зүйл, хэсэг, заалтуудыг хэрэглэх замаар нэхэмжлэгч “Б ...” ХХК-ийн нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосон байна.

Эдгээр хуулийн хэсэг, заалтууд нэхэмжлэгчийн газар эзэмших эрхийг хууль бусаар шилжүүлсэн эсэх маргаанд хамааралгүй буюу газрын шинээр эзэмшүүлэх харилцаанд хамаарч байгаад давж заалдах шатны шүүхээс үндэслэл бүхий дүгнэлт өгөхийг хүсье. Мөн Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.4-т заасны дагуу Д.Б-ийн газрын эрхийн гэрчилгээ болон кадастрын зураг шинэчлэн олгогдсон эсэхийг анхан шатны шүүхээс нотолж, тогтоож чадаагүй болно.

Анхан шатны шүүхээс шийдвэрийнхээ “ҮНДЭСЛЭХ нь:” хэсэгт дараах хууль зүйн үндэслэл, дүгнэлт хийсэн байна. Үүнд:

Нийслэлийн Засаг даргын 2018 оны А/840 дугаартай захирамжийн Д.Б-т холбогдох маргаан бүхий захиргааны актад хамаарах захиргааны процесс болон бүрдлийг шүүхээс шалган тодорхойлохдоо “Б ...” ХХК-ийн тамга дарагдаагүй үйл баримтууд тогтоогдов” гэсэн боловч “... талуудын хооронд байгуулсан тухайн гэрээ нь хуулийн шаардлага хангасан, өөрөөр хэлбэл, нотариатын баталгаатай байсан нь Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.2.1-д заасан нотариатчаар гэрчлүүлсэн гэрээг хавсаргах;]” шаардлагыг хангасан байна гэж хэт өнгөц хэлбэрийн агуулгатай хууль зүйн дүгнэлтийг өгчээ. Энэхүү хууль зүйн дүгнэлтээ дараах байдлаар гаргасан нь анхан шатны шүүх хэт нэг талыг барьж, өрөөсгөлөөр шийдвэрлэсэн гэж үзэхээр байна. Үүнд:

“газар эзэмших эрхээ шилжүүлэхээр хүсэлт гаргагч болон шилжүүлэн авагч этгээдүүдийн хооронд “Газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ” байгуулагдсан, үүнийг нотариатч гэрчилсэн байгаа нөхцөлд тухайн гэрээ бусад хувьцаа эзэмшигчийн эрх хөндсөн эсэхийг шалгах үүргийг захиргааны байгууллага хүлээхгүй гэсэн нь алдаатай дүгнэлт гэж үзэж байна. Учир нь энэхүү маргааны нэхэмжлэгч нь хувьцаа эзэмшигчид биш бөгөөд харин “Б ...” ХХК өөрөө болно. Өөрөөр хэлбэл, тус компанийн зарим хувьцаа эзэмшигчид “Б ...” ХХК-ийг итгэмжлэлийн үндсэн дээр төлөөлөн оролцож байгааг анхан шатны шүүхээс тэдгээрийн эрх зөрчигдсөн эсэх маргаан мэтээр дүгнэж байгаа нь алдаатай юм. Тэр ч утгаараа анхан шатны шүүх энэхүү дүгнэлтийн хүрээнд Компанийн тухай хуулийн 86 дугаар зүйлд “Хувьцаа эзэмшигчийн нэхэмжлэл гаргах эрх” 86.1-д “Компанийн энгийн хувьцаа эзэмшигч нэг буюу түүнээс дээш хувийг эзэмшигч компанид учруулсан хохирлыг компанийн эрх бүхий албан тушаалтнаар нөхөн төлүүлэхээр шүүхэд нэхэмжлэл гаргах эрхтэй” 86.2-т Компани болон түүний энгийн хувьцааны нэг буюу түүнээс дээш хувийг эзэмшигч нь компанид учирсан хохирлыг энэ хуулийн 84.10-т заасан этгээдээр нөхөн төлүүлэхээр энэ хуульд заасан журмын дагуу нэхэмжлэл гаргах эрхтэй” гэж тус тус эшлэсэн байгаа нь мөн л хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд ач холбогдолгүй төдийгүй анхан шатны шүүх Баянзүрх эмнэлгийн хувьцаа эзэмшигчид нь захиргаа буюу Нийслэлийн Засаг даргатай маргаан бүхий акттай нь холбогдуулан маргаж байгаа мэтээр энэхүү хэрэг маргааныг загварчилсан нь хууль хэрэглээний алдаатай дүгнэлтийг хийхэд хүргэсэн байна гэж үзэхээр байна. Гэтэл анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 2020 оны 9 сарын 6743 дугаар захирамжаар Б-ийн нэр бүхий хувьцаа эзэмшигчдийн гаргасан нэхэмжлэлийг хүлээн авахаас татгалзаж, хэргийг хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэсэн байдаг. Шүүх энэхүү захирамжиндаа “... нэхэмжлэгч Ш.Д, У.Т нар нь “Б ...” ХХК-ийг төлөөлөн тус шүүхэд нэхэмжлэл гаргахаар бол компанийн хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаас эсхүл компанийн төлөөлөх эрх бүхий этгээдээс итгэмжлэл авсны үндсэн дээр тус шүүхэд хандах боломжтой” гэж дүгнэсний дагуу дахин нэхэмжлэлийг “Б ...” ХХК гаргасан байдаг.

“Б ... ХХК-ийн тамга дарагдаагүй үйл баримтууд тогтоогдов” гэж шүүхээс тогтоосон атлаа:

Газар эзэмших эрхээ шилжүүлэхээр хүсэлт гаргагч болон шилжүүлэн авагч этгээдүүдийн хооронд “газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ” байгуулагдсан, үүнийг нотариатч гэрчилсэн байгаа нөхцөлд тухайн гэрээ бусад хувьцаа эзэмшигчдийн эрхийг хөндсөн эсэхийг шалгах үүргийг захиргааны байгууллага хүлээхгүй” /Шийдвэрийн 11 дэх талын 3 дахь догол мөр/ гэж дүгнэсэн нь үндэслэлгүй. Учир нь газрын эрх шилжүүлэх Засаг даргын захирамжийн үндсэн бүрдэл хэсэг нь “нотариатчаар гэрчлүүлсэн гэрээ” байхаар тодорхой хуульчилсан байх бөгөөд анхан шатны шүүхээс гэрч В.Б-ийн мэдүүлгийг үндэслэн “нотариатч гэрчилсэн” тул гэрээ “хуульд заасан хэлбэрийн шаардлага” хангаж байгаа гэх дүгнэлт өөрөө хэт хэлбэрийн төдий дүгнэлт юм. Энэхүү гэрээг гэрчилсэн нотариатч шүүхэд гэрчээр мэдүүлэхдээ нотариатч В.Б хуулийн этгээдийн тамга дарагдсан гэрээг гэрчлэх учиртай. Хэрэгт авагдсан хуулбар дээр “Б ...” ХХК-ийн тамга харагдахгүйгээр хуулбарлагдсан байна гэж мэдүүлсний дагуу шүүхээс Нийслэлийн газар зохион байгуулалтын албаны архивд үзлэг хийхэд эх хувь дээрээ “Б ...” ХХК-ийн тамга дарагдаагүй болох нь нотлогдсон болно. Өөрөөр хэлбэл, маргаж байгаа А/840 актын бүрдэл хэсэг болох нь нотлогдсон болно. Өөрөөр хэлбэл, маргаж байгаа А/840 актын бүрдэл хэсэг болох газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ нь нотариатчаар гэрчлэгдэх агуулгын шаардлагыг хангаагүй байсныг нотариатч, Нийслэлийн Засаг дарга /түүний харьяа газар зохион байгуулалтын алба/ шалгаж тогтоох үүрэгтэй төдийгүй захиргааны шүүхийн зүгээс энэ байдалд үнэлэлт дүгнэлт хийх бүрэн боломжтой байсан. Тэр ч утгаараа нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч Б.М захиргааны хэргийн шүүхээс уг гэрээг хүчин төгөлдөр бус хэлцэлд тооцоод хууль зүйн дүгнэлт гаргах боломжтой гэх үндэслэлийг анхан шатны шүүхээс хуульд нийцэхгүй үндэслэл, тайлбар /шийдвэрийн 12 дахь талын 2 дахь догол мөр/ гэж үзээд улмаар харин “Б ...” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигч нар нь тус компанийн гүйцэтгэх удирдлагын байгуулсан “Газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ” хууль зөрчсөн эсэхийг иргэний хэргийн шүүхэд маргахад энэ шийдвэр саад болохгүйг дурдах нь зүйтэй гэжээ.

Нэхэмжлэгч “Б ...” ХХК маргаан бүхий А/840 дугаартай захирамжийн үндсэн бүрдэл хэсэг болох нотариатчаар гэрчлүүлсэн гэрээ нь агуулгын төдийгүй хэлбэрийн хувьд хуульд нийцээгүй, нэхэмжлэгч “Б ...” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчид иргэний шүүхээр маргах боломжтой мэтээр нэхэмжлэгчийн шүүхэд мэдүүлэх эрхийг хязгаарлаж байгаа болно. Учир нь нэхэмжлэгч “Б ...” ХХК иргэний журмаар “газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ”-г хүчин төгөлдөр бусд тооцуулахаар маргаан үүсгэх үү, эсхүл энэхүү гэрээг үндэслэн гарсан захиргааны акттай маргах уу гэсэн сонголтоос захиргааны шүүхээр маргах эрхээ хэрэгжүүлэх арга замыг сонгосон болно.

Захиргааны хэргийн шүүхийн хуулийн хүчин төгөлдөр шийдлээс шалтгаалан нэхэмжлэгч “Б ...” ХХК нь иргэний журмаар нотариатчаар гэрчлэгдсэн гэх “газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ”-г хүчин төгөлдөр бусд тооцуулах эрх нээлттэй болох талаар захиргааны хэргийн шүүхээс үндэслэл бүхий дүгнэлт өгөхийг тусгайлан хүсэж байна.

Анхан шатны шүүхээс нотариатч В.Б-ийн “уг гэрээг би гэрчилсэн”, “гэрч Д-ийн компанийн хувьцаа эзэмшигчдийн хуралд танилцуулсны үндсэн дээр хүсэлт гаргаж, гэрээ хийн газрын эрхийг шилжүүлсэн, одоо энэ талаар иргэний хэргийн шүүхэд маргаан үүссэн байгаа” гэх мэдүүлгийг үндэслэн тухайн газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ нь хуульд заасан хэлбэрийн шаардлага хангасан болох нь тогтоогдож байна гэж дүгнэсэн. Анхан шатны шүүхээс энэхүү “нотариатчаар гэрчлүүлсэн гэрээ”-г гэрч Г.Д (“Б ...” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал байсан) нь “Б ...” ХХК-ийг төлөөлөн байгуулж, улмаар нотариатч В.Б гэрчилсэн эсэхэд тодорхой үндэслэл бүхий дүгнэлт өгч чадаагүй.

Учир нь нэхэмжлэгчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчдийн зүгээс захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхэд гаргасан гомдол дурдсанчлан “Б ...” ХХК-ийн тамгагүй атлаа “Баянзүрх эмнэлгийг төлөөлж Б.Д” гэх бичвэртэй байдаг. Тэр ч утгаараа нотариатчийн гэрчилсэн “газар эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ”-нд хуулбар үнэн дардастайгаар хавсрагдвал зохих /хэрэв хуулийн этгээд эрх шилжүүлэх үйлдэл хийж байгаа бол/ “Б ...” ХХК-ийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээг “эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ”-тэй нэгэн адил байдлаар нотариатын баталгааны тэмдэг дарж гэрчилсэн төдийгүй тусад нь үйлчилгээний хөлс авсан байгаа нөхцөл байдалд анхан шатны шүүхээс дүгнэлт өгөөгүй.

Өөрөөр хэлбэл, “эзэмших эрх шилжүүлэх гэрээ”-г иргэдийн хооронд буюу аав Г.Д ба түүний хүү Д.Б нарын хооронд байгуулагдсан байдлаар нотариатч В.Б-г гэрчилсэн үйл баримт тогтоогдож байгаад анхан шатны шүүх дүгнэлт хийгээгүй. Бүүр тодруулбал, эрх шилжүүлэгч этгээдүүдийн хувийн байдлыг тогтоох баримт нь хэрэгт авагдсанаар Аав Г.Д ба түүний хүү Д.Б иргэний үнэмлэх хамтдаа байдлаар хуулбар үнэн дарагдсан байгаа болно. Зүй нь эрх шилжүүлэгч “Б ...” ХХК-ийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ болон иргэн Д.Б нарын иргэний үнэмлэхийг хамтад нь гэрчилсэн тохиолдолд сая “Б ...” ХХК гэх хуулийн этгээд иргэн Д.Б-т газар эзэмших эрхээ гэрээгээр шилжүүлж байгааг нотариатч В.Б гэрчилсэн болох байсан юм. Шүүх хэрэгт маш ач холбогдолтой энэхүү үйл баримтад дүгнэлт өгөөгүй төдийгүй иргэний шүүхийн харьяаны асуудал мэтээр үзсэн нь үндэслэлгүй болно. Товчдоо, бидний маргаж байгаа тохиолдолд Газрын тухай хуулийн 38.2.1 дэх “нотариатчаар гэрчлүүлсэн гэрээ” гэх заалтыг захиргааны хэргийн шүүхээс зөвхөн хэлбэрийн бус өргөн агуулгаар нь харж дүгнэх бүрэн боломжтой байсан боловч анхан шатны шүүхээс илт үндэслэлгүйгээр татгалзсан.

Мөн анхан шатны шүүхээс гэрч Г.Д-ийн “... хувьцаа эзэмшигчдийн хуралд танилцуулсны үндсэн дээр хүсэлт гаргаж, гэрээ хийн газрын эрхийг шилжүүлсэн, одоо энэ талаар иргэний хэргийн шүүхэд маргаан үүссэн” гэх мэдүүлгийг үндэслэн “тухайн гэрээ хуульд заасан хэлбэрийн шаардлага” гэх дүгнэлт алдаатай. Учир нь нэг талаас Г.Д газрын эрхийг шилжүүлэх бол хувьцаа эзэмшигчдийн зөвшөөрлийг авах ёстой гэдгээ өөрөө шүүхэд мэдүүлэхдээ зөвшөөрсөн боловч энэхүү зөвшөөрлийг хэрхэн яаж авсан болохоо шүүх болон хувьцаа эзэмшигч, төлөөлөн удирдах зөвлөл зэрэгт нотолж чаддаггүй бөгөөд энэ талаар хэрэгт авагдсан нотлох баримт хавтаст хэрэг байхгүй болно. Харин ч эсрэгээрээ хувьцаа эзэмшигчдийн 2020 оны 9 дүгээр сарын 27-ны өдрийн хуралд хувьцаа эзэмшигч Ш.Д-ийн манай компанийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ хаана байна гэсэн асуултад барилгын компанид байгаа мэтээр худлаа хэлж байсан болох нь хэрэгт нотлох баримтаар авагдсан байдаг.

Анхан шатны шүүхийн “... хариуцагч Нийслэлийн Засаг даргаас А/840 дүгээр захирамж гаргасан нь хууль зүйн үндэслэлтэй, уг захирамжийн улмаас нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдөөгүй байх тул хүчингүй болгох боломжгүй гэж шүүх дүгнэв” гэх дүгнэлт мөн хууль ёсны үндэслэл бүхий болж чадсангүй. Учир нь нэхэмжлэгчийн маргаж байгаа захирамжуудын улмаас Баянзүрх эмнэлгийн эзэмшилд мэдэлд байсан 3539 м.кв газар Д.Б, цаашлаад Д.Б-ийн мэдэлд шилжихдээ 3207 м.кв болсон байх бөгөөд Б-ийн мэдэлд байсан 3539 м.кв газраас “522 м.кв газар хаачсан нь тодорхойгүй алга болчихсон байхад” нэхэмжлэгч “Б ...” ХХК-ны эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол хөндөгдөөгүй гэж дүгнэсэн нь магадгүй нэхэмжлэгч Б-ийг түүний хувьцаа эзэмшигч нартай андууран төсөөтэй байдлаар хууль зүйн дүгнэлт хийж байж болзошгүй гэж үзэхэд хүргэж байна.

Мөн “Б ...” ХХК-ийн өмчлөлийн *-********** дугаартай нэг давхар 264 м.кв талбайтай үл хөдлөх эд хөрөнгө маргаж байгаа захиргааны актад хамаарах 3539 м.кв газар дээр байгаа болох нь баримтаар нотлогдож байхад энэхүү баримтад үнэлэлт дүгнэлт өгөлгүйгээр нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдөөгүй гэж анхан шатны шүүхээс үзсэн нь туйлын хачирхалтай. Газрын тухай хуулийн 4.1,7-д “газар дээрх үл хөдлөх эд хөрөнгө нь тухайн газрын бүрдэл хэсэг байна” гэж заасан байдаг.

Өөрөөр хэлбэл, хариуцагч Нийслэлийн Засаг даргын маргаан бүхий А/840 дугаартай захирамжаар нэхэмжлэгчийн эзэмшил газар хууль бусаар өөр этгээдэд шилжсэн төдийгүй тухайн газар дээрх “Б ...” ХХК-ийн өмчийн үл хөдлөх эд хөрөнгийг хэрхэх талаарх ямар нэг зөвшөөрөл, тохиролцоо байгаа талаарх нотолгоог гэрч Б.Д, гуравдагч этгээд Д.Б, Д.Б төдийгүй хариуцагч Нийслэлийн Засаг дарга шүүхэд гаргаж өгч чадахгүй байгаад шүүхээс дүгнэлт өгч чадсангүй. Мөн энэхүү үл хөдлөх эд хөрөнгө нь маргаан бүхий газрын кадастрын зурагт тусгагдсан байсан болохыг зориуд тэмдэглэх нь зүйтэй байна.

Иймд Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 121 дүгээр зүйлийн 121.1.2.-д заасны дагуу анхан шатны шүүхийн 128/ШШ2020/0359 дугаар шийдвэрийг хүчингүй болгон, нэхэмжлэгч “Б ...” ХХК-ийн нэхэмжлэлийн шаардлагуудыг хангаж, хэргийг шийдвэрлэж өгнө үү” гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 118 дугаар зүйлийн 118.3-д заасны дагуу нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч нарын гомдлын хүрээнд анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хянахад хууль ёсны бөгөөд үндэслэл болж чадаагүй байх тул гомдлыг хангаж, шийдвэрийг хүчингүй болгон, нэхэмжлэлийн шаардлагыг хангаж, захиргааны акттай холбоогүй шаардлагыг хүлээн авахаас татгалзаж шийдвэрлэлээ.

1. Нэхэмжлэгч “Б ...” ХХК-ийн гаргасан “3539 м.кв газар эзэмших эрхийг “Б ...” ХХК-ийн нэр дээр буцаан шилжүүлэхийг Нийслэлийн Засаг даргад даалгуулах” шаардлага нь ямар нэгэн захиргааны хууль бус акттай шууд холбоогүй, маргаан бүхий актуудыг хүчингүй болгосноор сэргэх нэхэмжлэгчийн эрхтэй холбоотой асуудал бөгөөд захиргааны хэргийн шүүхийн шийдвэрлэх бие даасан нэхэмжлэлийн шаардлага гэж үзэхээргүй байх тул Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 54 дүгээр зүйлийн 54.1.1-д заасныг баримтлан нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн авахаас татгалзаж, холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгох нь зүйтэй байна.

2. Маргаан бүхий Нийслэлийн Засаг даргын 2018 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдрийн А/840 дүгээр захирамжаар /Хавсралтын Баянзүрх дүүрэг гэсэн хэсгийн 2-т/ Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.4-т заасныг үндэслэн Урианхайхан овогт Д-ийн Б-т “Б ...” ХХК-ийн өмнө нь эмнэлгийн зориулалтаар эзэмшиж байсан 3739 м.кв газрыг эзэмших эрхийг үйлчилгээ, орон сууцны зориулалтаар эзэмшүүлэхээр шилжүүлж, 2019 оны 12 дугаар сарын 19-ний өдрийн А/1337 дугаар захирамжаар /Хавсралтын 7-д/ уг Д.Б-ийн эзэмшиж байсан газраас 3207 м.кв газрыг Д-ийн Б-т шилжүүлж тус тус шийдвэрлэжээ.

Дээрх газрыг нэхэмжлэгч “Б ...” ХХК нь Нийслэлийн Засаг даргын 2015 оны А/276, 2017 оны А/1003 дугаар захирамжаар эмнэлгийн зориулалтаар эзэмшиж байсан болох нь хэрэгт авагдсан баримтаар тогтоогдож байна.

Гэтэл хариуцагч Засаг дарга нь газар эзэмших эрхийг шилжүүлэх хүсэлт, хавсаргасан баримтыг шаардлага хангасан эсэхийг нягталж шалгалгүй, компанийн гүйцэтгэх захирал Б.Д-ийн өөрийн төрсөн хүү Д.Б-т компанийн эмнэлгийн зориулалттай эзэмшиж байсан газраас шилжүүлэх хүсэлтийг хүлээн авч, үйлчилгээ, орон сууцны зориулалтаар эзэмшүүлэхээр шийдвэрлэсэн нь Газрын тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.2-т “Эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэх хүсэлтийг талууд гаргах бөгөөд дараахь баримт бичгийг хавсаргана: 38.2.1.нотариатчаар гэрчлүүлсэн гэрээ; 38.2.2.эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэн авч байгаа этгээд нь уг эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэн авснаар үүсэх эрх, үүргийг бүрэн хүлээн зөвшөөрч байгаа тухай нотолгоо...”, 38.3-т “Эрхийн гэрчилгээ шилжүүлэх тухай хүсэлтийг тухайн шатны Засаг дарга хүлээн авч дараахь зүйлүүдийг тодруулна: 38.3.1.энэ хуулийн 38.2-т заасан шаардлагыг хангасан эсэх; ... 38.3.3.эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэн авч байгаа этгээд нь уг эрхийн гэрчилгээг эзэмших эрхтэй эсэх” гэж тус тус заасныг зөрчсөн байна.

Дээрх хуулийн заалтуудаар Засаг дарга нь талуудын хүсэлтүүд, түүнд хавсаргасан шилжүүлж авч байгаа этгээд нь газар эзэмших эрх, үүргийг бүрэн хүлээн зөвшөөрсөн нотолгоог хянаж, шийдвэрлэхээр зохицуулснаас үзвэл тухайн газрыг эзэмшиж байсан зориулалтаар нь шилжүүлэн авч, эрх, үүргийг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэхээр байна. Гэтэл газар эзэмших эрх шилжүүлэхээр гаргасан Д-ийн хүсэлтэд эмнэлгийн зориулалтаар эзэмшиж байсан газрыг эмнэлгийн ажилчдын орон сууц барих зориулалтаар Д.Б-т шилжүүлэх талаар дурдсаныг хүлээн авч, үйлчилгээ, орон сууцны зориулалтаар эзэмшүүлэхээр зориулалтыг өөрчилж шилжүүлсэн нь хууль бус болжээ.

Энэ талаарх нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч, итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч нарын “... газар нь анх эмнэлгийн зориулалтаар эзэмшиж байсан 13000 м.кв байсан ... одоо “Б ...” ХХК нь 4800 м.кв буюу барилгынхаа ханаар газартай болсон. Тухайн үеийн захирал нь өөрийн хамаарал бүхий этгээдэд газар эзэмших эрхийг шилжүүлснийг хариуцагч анхаарч үзээгүй ...” гэх гомдол үндэслэлтэй байна.

Мөн тухайн газар дээр тус компанийн өмчлөх эрх бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгүүд байрлаж байхад шилжүүлэн авч байгаа этгээд нь эрхийн гэрчилгээг эзэмших эрхтэй эсэхийг хянах үүргээ биелүүлэлгүй газар эзэмших эрхийг Д.Б-т шилжүүлсэн нь мөн хуулийн 38.3.3-т “эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэн авч байгаа этгээд нь уг эрхийн гэрчилгээг эзэмших эрхтэй эсэх”-ийг нягтлахаар заасныг зөрчсөн гэж үзэхээр байна.

Учир нь Газрын тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.7-д газрыг эзэмшүүлэх ашиглуулахад газар дээрх үл хөдлөх хөрөнгө нь тухайн газрын бүрдэл хэсэг байх зарчмыг баримтлахаар заасан, 34 дүгээр зүйлийн 34.10-д “Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын газар эзэмших эрхийн гэрчилгээ нь тухайн газар дээрх тэдгээрийн үл хөдлөх хөрөнгийг улсын бүртгэлд бүртгэх үндэслэл болно” гэж зааснаас үзэхэд үл хөдлөх хөрөнгө байрлаж байгаа газрын эзэмших эрхийг шилжүүлэхэд эрхийн гэрчилгээг шилжүүлэн авч байгаа этгээд нь тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгүүдийн хувьд ямар, эрх үүрэг хүлээх талаар нягталж шалгахаар байна.

Эдгээр хуулийн заалтыг зөрчиж газар эзэмших эрхийг шилжүүлсний улмаас нэхэмжлэгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол зөрчигдсөн байхад анхан шатны шүүх Газрын тухай хуулийн холбогдох заалтыг буруу хэрэглэж, маргаан бүхий А/840 дүгээр захирамжийг мөн хуулийн 38.4-т нийцсэн гэж үзэж, нэхэмжлэлийг хэрэгсэхгүй болгосон нь үндэслэлгүй болжээ. Нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч нарын энэ талаар гаргасан давж заалдах гомдлыг хүлээж авах үндэслэлтэй.

3. Д.Б-т газар эзэмших эрхийг шилжүүлсэн А/840 дүгээр захирамж хууль бус болох нь тогтоогдож байхаас гадна Д.Б-ээс төрсөн дүү Д.Б-т тухайн газрын зарим хэсгийг шилжүүлэх үед ч тухайн газар дээр бусдын үл хөдлөх эд хөрөнгө байсаар байхад энэхүү нөхцөл байдлыг тодруулахгүйгээр газар эзэмших эрхийг дахин шилжүүлсэн А/1337 дугаар захирамж нь дээр дурдсан хуулийн заалтуудыг зөрчсөн байх тул нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хангаж, маргаан захирамжуудыг хүчингүй болгох нь зүйтэй гэж үзэв.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 121 дүгээр зүйлийн 121.1.2, 121.1.3, 121.2-т заасныг удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

1. Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 05 дугаар сарын 24-ний өдрийн 128/ШШ2021/0359 дүгээр шийдвэр шийдвэрийг хүчингүй болгож, Газрын тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.7, 34 дүгээр зүйлийн 34.10, 38 дугаар зүйлийн 38.2.1, 38.2.2, 38.3.1, 38.3.3-д заасныг баримтлан нэхэмжлэгч “Б ...” ХХК-ийн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хангаж, Нийслэлийн Засаг даргын 2018 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдрийн А/840 дүгээр захирамжийн Д.Б-т, 2019 оны 12 дугаар сарын 19-ний өдрийн А/1337 дугаар захирамжийн Д.Б-т холбогдох хэсгийг тус тус хүчингүй болгосугай.

2. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 54 дүгээр зүйлийн 54.1.1-д заасныг баримтлан “Б ...” ХХК-ийн гаргасан “3539 м.кв газар эзэмших эрхийг “Б ...” ХХК-ийн нэр дээр буцаан шилжүүлэхийг Нийслэлийн Засаг даргад даалгуулах” нэхэмжлэлийн шаардлагыг хүлээн авахаас татгалзаж, холбогдох хэргийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

3. Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 48.3-д заасныг баримтлан нэхэмжлэгчийн өмгөөлөгч нараас давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70200 төгрөгийг улсын орлогод хэвээр үлдээж, илүү төлсөн 70200 төгрөгийг буцаан олгосугай.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.5 дахь хэсэгт зааснаар анхан болон давж заалдах шатны шүүх хуулийг зөрүүтэй хэрэглэсэн, хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны ноцтой зөрчил гаргасан нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, шүүх хуулийг Улсын дээд шүүхийн албан ёсны тайлбараас өөрөөр тайлбарлаж хэрэглэсэн гэж хэргийн оролцогчид, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч үзвэл магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор Улсын дээд шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимд гомдол гаргах эрхтэй.

 

 

 

ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                             Д.БАТБААТАР

ШҮҮГЧ                                                         Э.ЗОРИГТБААТАР

ШҮҮГЧ                                                           С.МӨНХЖАРГАЛ