2018 03 14 138/ШШ2018/00250

 

МОНГОЛ УЛСЫН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

Дорнод аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шүүхийн шүүгч Т.Байгалмаа даргалж, тус шүүхийн хуралдааны Б танхимд хийсэн шүүх хуралдаанаар:

Нэхэмжлэгч: ******* регистрийн дугаартай, ******* овогт *******ы *******ийн нэхэмжлэлтэй

Хариуцагч: ******* регистрийн дугаартай, ******* овогт *******гийн *******т холбогдох,

Зээлийн гэрээний үүргийн биелэлт 4885600 төгрөг гаргуулах тухай иргэний хэргийг 2018 оны 01 сарын 10-ны өдөр хүлээн авч хянан хэлэлцэв.

Шүүх хуралдаанд: нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч Д.Урансувд, хариуцагчийн төлөөлөгч В.Давааням, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Г.Ариунсанаа нар оролцов.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нэхэмжлэгч У.******* шүүхэд ирүүлсэн нэхэмжлэлдээ: У.******* би Г.******* 2015 оны 05 сарын 22-ны өдрөөс 2016 оны 09 сарын 09-ний өдөр хүртэл бүгд 12740000 төгрөг зээлдүүлсэн. Эхлээд 2015 оны 05 сарын 22-ны өдөр 1200000 төгрөг зээлдүүлсэн. ******* нь анх авахдаа 1 сарын 6 хувийн хүүтэй заалдэхээр тохирсон. Би мөнгийг *******ийн ХААН банк дахь 5405557807 тоот дансаар шилжүүлсэн. Учир нь ******* би *******тэй найз бөгөөд өөрөө *******баатар хотод амьдардаг тул мөнгөө бэлэн өгөх боломжгүй дансаар шилжүүлсэн. Анх мөнгө зээлж авснаас хойш дахин мөнгө зээлээч гэж гуйсан. *******ийн ярьж байгаагаар өөрөөс нь гадна ажлын газрынхаа хүмүүст дамжуулж өгсөн юм шиг байна лээ. Дахин 5 сарын 26-ны өдөр дансаар 200000 төгрөг шилжүүлэн зээлдүүлж түүнээс хойш 2016 оны 09 сарын 09-ний өдрийг хүртэл бага багаар зээлдэн авсаар бүгд 12740000 төгрөг болсон. 2015 оны 7 сарын 03-ны өдөр мөнгө зээлэхдээ сарын хүүгээ нэмэгдүүлсэн 8 хувиар тохирсон, түүнээс хойш 2016 оны 9 сарын 09-ний өдрийг хүртэл зээлдүүлсэн мөнгийг 8 хувиар өгсөн. Хол байсан учир бичгээр гэрээ байгуулж чадаагүй. Харин дараа уулзахдаа гэрээндээ гарын үсэг зуруулъя гэж хэлсэн. Гэтэл мөнгө зээлдүүлсэн хүү тооцсон тухай гэрээнд гарын үсэг зуруулах гэхэд гарын үсэг зураагүй. Гэхдээ би бүх мөнгөө дансаар шилжүүлсэн бөгөөд *******т зээлдүүлэв гэж тодотгож бичсэн байдаг тул энэ миний нотлох баримт болж байна. Энэ хугацаанд ******* нь нийт 8074400 төгрөгийг надад өгсөн. Одоо 4385600 төгрөгийн төлөх төлбөртэй. Өнгөрсөн хугацаанд хүүгээ тооцоод 8000000 төгрөг боллоо гэж ярилцсан бөгөөд ******* бүгдийг нь өгнө гэдэг байсан. Өөртэй нь яриад зээлдүүлсэн мөнгөө авах гэхэд маш хүндрэлтэй байна. Иймээс шүүхэд нэхэмжлэл гаргахаар болсон. Би өөрөө *******баатар хотод ажиллаж, амьдардаг тул Дорнод аймаг руу очих боломжгүй учир итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч хөлслөн авсан бөгөөд ажлын хөлсөнд 500000 төгрөг өгсөн. Энэ мөнгийг *******ээс гаргуулан авна. Хүү нэхэхгүй үндсэн мөнгөө л авах хүсэлтэй байна. Ингээд зээлийн үлдэгдэл 4385600 төгрөг, итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн хөлс 500000 төгрөг, нийт 4856000 төгрөгийг *******ээс гаргуулж өгнө үү гэжээ.

Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч Д.Урансувд шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: У.******* нь Г.*******т 2015 оны 5-р сарын 22-ны өдрөөс 2016 оны 9-р сарын 9-ний өдөр хүртэл хугацаанд нийт 12740000 төгрөгийг шилжүүлсэн. Энэ ч ХААН банкны дансны хуулгаар тодорхой харагдаж байна. У.******* нь Г.*******тай анх 8 хувийн хүүтэйгээр зээлэхээр амаар тохирсон байдаг. Гэрээг бичгээр байгуулаагүй тул Иргэний хуульд заасны дагуу хүү алданги нэхэмжлэхгүй. Анх нэхэмжлэгч нь Г.*******ээс нийт 8074400 төгрөг авсан гэсэн нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан. Хариуцагчтай тулгалт хийж, хавтас хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудаас үзэхэд 9782400 төгрөгийг Г.*******ээс авсан болох нь нотлох баримтаар нотлогдсон. Иймд зөрүү болох 2957600 төгрөгийн үүргийг гүйцэтгэлийг хангаагүй байна гэж үзэж байна. Д.Урансувд миний бие иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцсон ажлын хөлс 500000 төгрөг авсан. Ажлын хөлс авсан баримтыг шүүхэд гаргаж өгсөн. Иймд нийт 3457600 төгрөгийг нэхэмжилж байна. Нэхэмжлэлийн шаардлагад заасан 4856000 төгрөгийн зарим хэсэг болох 1428000 төгрөгөөс татгалзаж байна. Г.******* нь У.******* рүү шилжүүлэхдээ 5405557807 тоот данснаас, 89770121 гар утасны мобиал банк, АТМ зэргээс шилжүүлж байсан. Мөнгө шилжүүлсэн гэж ярьж байгаа ч ямар ч овог байхгүй, ХААН банкны ямар данс нь мэдэгдэхгүй, мөнгө төлсөн гэдгээ нотолсон банкны баримтаа шүүхэд гаргаж өгөөгүй байгаа тул хариуцагч нь банкинд бэлнээр мөнгө шилжүүлсэн гэдгээ нотолж чадахгүй байна. Хэрэв Г.******* нь овгоо бүрэн бичсэн, эсхүл 5405557807 гэсэн данснаасаа шилжүүлсэн байсан бол үүнийг бид мөнгө төлсөн байна гэж хүлээн зөвшөөрөх боломжтой байсан. Хариуцагч нь хүсэлт гарган У.*******ийн дансны хуулгыг гаргуулж авсан байдаг. Хэрэв Г.******* нь банкнаас бэлэн гүйлгээг хийсэн нь үнэн бол мөнгө тушаасан баримтаа гаргаж өгч болох байсан. Иймд хариуцагчийг мөнгө төлсөн болохоо нотолж чадаагүй гэж үзэж байгаа тул нэхэмжлэлийн шаардлагаа багасгаж 3457600 төгрөгийг нэхэмжилж байна гэв.

Хариуцагч Г.******* шүүхэд ирүүлсэн хариу тайлбарбатаа: Би нэхэмжлэгч У.*******ээс ирүүлсэн нэхэмжлэлтэй танилцаад дараах тайлбарыг гаргаж байна. ******* нь надаас нийт 4885600 төгрөг нэхэмжилсэн байна. Миний бие уг нэхэмжлэлийн шаардлагыг бүхэлд нь хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Би *******ээс 2015 оны 06 сарын 03-ны өдрөөс эхлэн 2016 оны 07 сарын 07-ны өдрийг хүртэл нийт 9000000 орчим төгрөг зээлж авсан. Би зээлж авсан мөнгөө 2015 оны 09 сараас эхлэн бага багаар төлж барагдуулсан. ******* нь надад 12460000 төгрөг зээлдүүлсэн гэж хэлж байгаа нь худал бөгөөд миний зээлж авсан мөнгөн хүү тооцож гаргасан байх гэж бодож байна. Би 9000000 орчим төгрөг л зээлж авсан. Уг мөнгөө эргүүлээд бүгдийг нь төлсөн учраас 4885600 төгрөгийг төлөхийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байна. Мөн шүүхэд нэхэмжлэл гарган төлөөлөгч томилсон гэх 500000 төгрөгийг би төлөхгүй. Энэ зардал нь надад хамааралгүй гэж бодож байна гэжээ.

Хариуцагчийн төлөөлөгч В.Давааням шүүх хуралдаанд гаргасан тайлбартаа: Г.******* нь У.*******ээс 12740000 төгрөгийг зээлсэн тал дээр маргах зүйл байхгүй. Төлбөр төлсөн үнийн дүн дээр маргаж байгаа тул дараах У.*******ийн дансны хуулгыг хүсэлтээр хэрэгт хавсаргуулсан. Дээрх баримттай тулгаад дараах байдлаар мөнгийг буцаан өгсөн гэж тайлбар гаргаж байна. Үүнд: У.*******ийн данс руу

-       Г.******* нь өөрийн 5405557807 данснаас 2015 оны 9-р сарын 02-ны өдөр 580000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2015 оны 9-р сарын 08-ны өдөр 1080000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2015 оны 11-р сарын 11-ний өдөр 490000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2016 оны 06-р сарын 19ний өдөр 1049400 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2016 оны 01-р сарын 02-ны өдөр 500000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2016 оны 02-р сарын 22-ны өдөр 834000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2016 оны 05-р сарын 03-ны өдөр төгрөг 220000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2016 оны 05-р сарын 06-ны өдөр 40000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2016 оны 07-р сарын 05-ны өдөр 300000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2016 оны 08-р сарын 21-ний өдөр 272000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2016 оны 09-р сарын 23-ны өдөр 520000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2016 оны 10-р сарын 07-ны өдөр 1200000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2016 оны 12-р сарын 22-ны өдөр 180000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2016 оны 12-р сарын 27-ны өдөр 100000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2017 оны 03-р сарын 31-ний өдөр 930000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2017 оны 04-р сарын 08-ны өдөр 70000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2017 оны 06-р сарын 11-ний өдөр 250000 төгрөг,

-       5405557807 данснаас 2017 оны 07-р сарын 31-ний өдөр 1000000 төгрөгийг тус тус мобайл банкаар шилжүүлсэн.

Мөн гүйлгээний утга дээр ******* гэж дараах бэлэн гүйлгээг хийсэн байдаг. Үүнд:

-       2015 оны 10-р сарын 15-ны өдөр 160000 төгрөг,

-       2015 оны 11-р сарын 11-ний өдөр 160000 төгрөг,

-       2016 оны 12-р сарын 22-ны өдөр 200000 төгрөг,

-       2016 оны 01-р сарын 19-ний өдөр 1000000 төгрөг,

Сая шүүх хуралдаан дээр бичгийн баримтаар гаргаж өгсөн 217000 төгрөгийг тус тус шилжүүлээд нийт 11,352,400 төгрөгийг буцаан төлсөн. Иймд үлдэгдэл 1388000 төгрөгийг төлөхөд татгалзах зүйлгүй. Нэхэмжлэгч У.*******ийн нэхэмжилж байгаа итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн хөлсийг хууль бус гэж үзэж байна. Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч Д.Урансувд намайг таньдаг тул надаас гуйсан гэж өөрөө тайлбартаа дурдаж байна. Иймд итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч хөлсөлсөн байгаа нь зайлшгүй гарах зардал биш гэж үзэж байна. Иймээс ажлын хөлсийг төлөх үндэслэлгүй гэв.

 

Шүүх зохигчдын тайлбар, шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдсэн нотлох баримтуудыг шинжлэн судлаад ҮНДЭСЛЭХ нь:

Нэхэмжлэгч У.******* нь хариуцагч Г.*******т холбогдуулан Зээлийн гэрээний үүргийн биелэлт 4885600 төгрөг гаргуулахаар нэхэмжлэлийн шаардлага гаргасан боловч нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч нь шүүх хуралдаанд нэхэмжлэлийн шаардлагаа багасгаж 3457600 төгрөг гаргуулахаар нэхэмжилж байна.

Хариуцагч Г.******* нь нэхэмжлэгч У.*******тэй амаар тохиролцон 2015 оны 05 сарын 22-ны өдрөөс 2016 оны 09 сарын 09-нийг хүртэл хугацаанд өөрийн дансаар дамжуулан шилжүүлгээр нийт 12740000 төгрөгийг зээлжээ.

Нэхэмжлэгч У.*******, хариуцагч Г.******* нар нь хоорондоо тохиролцон 12740000 төгрөгийг зээлж, нэхэмжлэгч нь хариуцагчийн данс руу шилжүүлж байсан үйл баримтын талаар талууд маргаагүй болно.

Иргэний хуулийн 282 дугаар зүйлийн 282.4-д мөнгө буюу эд хөрөнгийг зээлдэгчид шилжүүлэн өгснөөр зээлийн гэрээ байгуулсанд тооцно гэж заажээ.

Зээлдэгч нь гэрээний зүйл болох мөнгийг шилжүүлэн авснаар эзэмших ашиглах, захирах зарцуулах эрхтэй бөгөөд зээлдүүлэгчид эргүүлэн төлөх үүрэг үүснэ.

Нэхэмжлэгч У.******* нь хариуцагч Г.*******тэй зээлийн гэрээг бичгээр байгууллаагүй байх тул хүү, алданги авах эрхгүй бөгөөд нэхэмжлэгч энэ талаар шаардлага гаргааагүй байна.

Шүүх хуралдаанд, банкны мөнгө шилжүүлсэн талаар нэхэмжлэгчийн дансны хуулга, бэлэн мөнгө төлсөн баримт зэрэг нотлох баримтууд болон зохигчдын өгсөн тайлбараас үзэхэд:

Хариуцагчийн төлөөлөгч нь нэхэмжлэгч У.*******ээс 12740000 төгрөг зээлснээс эргүүлэн 11352400 төгрөг төлж үүнээс таван удаа *******ийн 5405583189 дугаартай данс руу 2015 оны 10 сарын 15-ны өдөр 160000 төгрөг, 11 сарын 11-ний өдөр 160000 төгрөг, 2016 оны 01 сарын 01-ний өдөр 1000000 төгрөг, 3 сарын 05-ны өдөр 217000 төгрөг, 12 сарын 22ны өдөр 200000 төгрөг нийт 1520000 төгрөгийг бэлнээр ******* гэж нэрээр тушаасан учир нэхэмжлэлийн шаардлагаас хасч үлдэх 1388000 төгрөгийг төлнө гэж байна.

Нэхэмжлэгчийн төлөөлөгч: Нэхэмжлэгч У.******* нь хариуцагч Г.*******тэй тооцоо хийж 9782400 төгрөг авсан. Үлдэх 2957600 төгрөг, төлөөлөгчийн ажлын хөлс 500000 төгрөг нийт 3457600 төгрөг нэхэмжилнэ. Хариуцагчийн тайлбарлаж байгаа Ганаа гэсэн нэрээр *******ийн дансанд шилжүүлсэн дөрвөн төлбөрийг хүлээн зөвшөөрөхгүй, Нэхэмжлэгчийн данс руу ******* гэсэн нэртэй олон хүн гүйлгээ хийсэн. *******ийн ээжийнх нь нэр ч бас ******* гэдэг гэж тус тус тайлбарлан маргаж байна.

Нэхэмжлэгч, түүний төлөөлөгч нар нь хариуцагч, түүний төлөөлөгч нарын тайлбарлан маргаж буй зээлээ буцаж төлсөн талаарх нотлох баримтыг Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.2-т зохигч, түүний төлөөлөгч нь хэргийн үйл баримт, гэм буруу байгаа эсэхийг нотлох буюу үгүйсгэх замаар мэтгэлцэх эрхтэй, мөн 25 дугаар зүйлийн 25.2.2, 38 дугаар зүйлийн 38.1-д хэргийн оролцогч шүүхэд гаргасан нэхэмжлэлийн шаардлага, түүнийг үгүйсгэх татгалзах үндэслэл, тайлбар түүнтэй холбоотой баримтыг цуглуулах, гаргаж өгөх үүрэгтэй гэж заажээ.

Нэхэмжлэгч нь хариуцагчийн дээрх тайлбар, түүнтэй холбоотой гаргаж өгсөн нотлох баримтуудыг үгүйсгээгүй, баримтаар няцаагаагүй болно.

Мөн нэхэмжлэгч У.******* нь уг хэрэгт итгэмжлэл олгож шүүхэд төлөөлөгчөөр дамжуулан хэргийг шийдвэрлүүлж байгаа бөгөөд төлөөлөгчдөө 500000 төгрөгийн хөлс төлж хариуцагчаас гаргуулахаар нэхэмжилж байгаа боловч хариуцагчаас нэхэмжилж байгаа үндэслэл тодорхойгүй, зээлийн гэрээтэй холбоотой гарсан зардал болох талаар нотлох баримтаар нотлож чадаагүй байх тул гаргуулах үндэслэлгүй байна. Учир нь нэхэмжлэгч нь дээрх зээлийн гэрээтэй холбогдуулан гаргасан маргааныг шийдвэрлэхэд төлөөлөгч авах шаардлагатай бус төлөөлөгч авах нь түүний өөрийнх нь хүсэл зоригийн илэрхийлэл болно.

Иймд хариуцагч Г.*******ээс 1388000 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч У.*******т олгож нэхэмжлэгчийн нэхэмжлэлийн шаардлагаас 3497600 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгох зүйтэй гэж үзлээ.

Монгол Улсын Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 115 дугаар зүйлийн 115.2.2, 116, 118-д заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ НЬ:

1. Монгол Улсын Иргэний хуулийн 281 дүгээр зүйлийн 281.1 зааснаар ******* овогт *******гийн *******ээс 1388000 төгрөг гаргуулан нэхэмжлэгч ******* овогт *******ы *******т олгож нэхэмжлэлийн шаардлагаас 3497600 төгрөгийг хэрэгсэхгүй болгосугай.

2. Монгол Улсын Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 57 дугаар зүйлийн 57.1, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1-т зааснаар нэхэмжлэгчийн улсын тэмдэгтийн хураамжинд урьдчилан төлсөн 93119 төгрөг 60 мөнгийг төсвийн орлогод хэвээр үлдээж хариуцагч Г.*******ээс 37158 төгрөгийг гаргуулан нэхэмжлэгч У.*******т олгосугай.

3. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дүгээр зүйлийн 119.2, 119.4-т тус тус зааснаар энэ шийдвэр танилцуулан сонсгомогц хүчинтэй болох бөгөөд шүүх хуралдаанд оролцсон талууд мөн хуулийн 119.3-т заасан хугацаа өнгөрснөөс хойш 14 хоногийн дотор шүүхэд хүрэлцэн ирж шийдвэрийг өөрөө гардан авах үүрэгтэй болохыг мэдэгдсүгэй.

4. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.2-т зааснаар нэхэмжлэгч, хариуцагч, тэдгээрийн төлөөлөгч нар нь шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл гардан авснаас хойш 14 хоногийн дотор Дорнод аймгийн Эрүү, Иргэний хэргийг давж заалдах шатны шүүхэд гомдол гаргах эрхтэйг дурдсугай.

5. Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 119 дугаар зүйлийн 119.7-д зааснаар зохигчид мөн хуулийн 119.4-т заасны дагуу шийдвэрийг гардан аваагүй нь гомдол гаргах хугацааг хуульд заасан журмын дагуу тоолоход саад болохгүйг дурдсугай.

 

 

ДАРГАЛАГЧ, ШҮҮГЧ Т.БАЙГАЛМАА