“М г” ХХК-ийн гомдолтой

захиргааны хэргийн тухай

 

 

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч С.Мөнхжаргал даргалж, шүүгч Д.Оюумаа, А.Сарангэрэл нарын бүрэлдэхүүнтэй, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга Г.Шаравдорж, гомдол гаргагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Д.А, гомдол гаргагчийн өмгөөлөгч Ө.Э, Ш.А, хариуцагч Б.Ц, Б.Б, хариуцагч нарын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч Б.О нарыг оролцуулан хийж, Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 05 дугаар сарын 20-ны өдрийн 344 дүгээр шийдвэртэй, “М г” ХХК-ийн гомдолтой, Чингэлтэй дүүргийн Татварын хэлтсийн татварын улсын байцаагч Б.Ц, Б.Б нарт холбогдох захиргааны хэргийг гомдол гаргагч “Монтрак гурупп” ХХК-ийн өмгөөлөгч нарын давж заалдах гомдлоор, шүүгч А.Сарангэрэлийн илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 05 дугаар сарын 20-ны өдрийн 344 дүгээр шийдвэрээр:

“Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийн 2.1 дүгээр зүйлийн 2, Татварын ерөнхий хууль /2008 оны/-ийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1, 18 дугаар зүйлийн 18.1.1, 18.1.3, Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хууль /2006 оны/-ийн 8 дугаар зүйлийн 8.1.1, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хууль /2006 оны/-ийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, 14 дүгээр зүйлийн 14.3, Үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татварын тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1, 4 дүгээр зүйлийн 4.1.1, 5 дугаар зүйлийн 5.1, 6 дугаар зүйлийн 6.1 дэх хэсэгт заасныг тус тус баримтлан Чингэлтэй дүүргийн Татварын хэлтсийн татварын улсын байцаагчийн 2017 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдрийн 351730071 тоот шийтгэлийн хуудсыг хэвээр үлдээж, М г ХХК-ийн гомдлын шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож” шийдвэрлэжээ.

Гомдол гаргагч “М г” ХХК-ийн өмгөөлөгч Ө.Э, Ш.А нар тус шүүхийн шийдвэрийг эс зөвшөөрч давж заалдах гомдолдоо:

“...Шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсэгт 26 дугаар хуудасны 2 дахь догол мөрөнд гомдол гаргагч болон хариуцагч хэн аль нь эрүүгийн хэрэгт авагдсан баримтуудаар татвар ногдох орлогоос хасагдах зардлыг хасаж төлөгдөх аж ахуй нэгжийн орлогын албан татварыг тооцсон шинжээчийн дүгнэлтийг зөвшөөрсөн тул шийтгэх хуудсыг зөрчлийн энэ хэсгийг шүүх дүгнэх шаардлагагүй, өөрөөр хэлбэл зөрчлийн энэ хэсэгт хамаарах аж ахуй нэгжийн орлогын албан татварт 223,323,510.04 төгрөг нөхөн ногдуулсныг 178,153,958.74 төгрөгөөр бууруулж 45,169,551.43 төгрөг төлүүлэх нь гэж үзлээ” гэжээ.

Үүгээр шүүх маргаан бүхий шийтгэлийн хуудсаар тогтоосон нийт 814,824,600 төгрөгийн зөрчилд багтсан аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын 233,323,510,04 төгрөгийг 178,153,958.74 төгрөгөөр бууруулж аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварт 45,169,551.43 төгрөг байхаар тогтоож нэхэмжлэлийн шаардлагын тус хэсгийг хэсэгчлэн хангасан байна.

Гэвч Шүүхийн шийдвэрийн тогтоох хэсэг Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106.3.14-д заасныг үндэслэн 1 дэх заалтаараа нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэжээ.

Ийнхүү шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл хэсэг тогтоох хэсэг тус бүр шийдлийн хувьд эрс ялгаа, зөрүүтэй гарсан нь Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 107 дугаар зүйлийн 107.4-д “Үндэслэх хэсэгт хэрэгт байгаа болон шүүх хуралдаанаар хэлэлцэгдэж, хэргийг хянан шийдвэрлэхэд үндэслэл болгосон нотлох баримтыг үнэлж дүгнэсэн байдал, захиргааны актын хууль зүйн үндэслэл, түүнд өгөх, тайлбар, шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болсон хэм хэмжээ, тэдгээрийг хэргийн бодит нөхцөл байдалд хэрхэн тайлбарлаж хэрэглэсэн тухайгаа тусгана”, мөн хуулийн 107.5-д “Тогтоох хэсэгт хэргийг хянан шийдвэрлэхэд баримталсан хуулийн нэр, зүйл, хэсэг, заалтыг тодорхой зааж, шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл болон сөрөг нэхэмжлэлийг хангасан, эсхүл зарим хэсгийг хангаж, заримыг хэрэгсэхгүй болгосон, нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосон...” гэж заасантай нийцээгүй байна.

Шүүхийн шийдвэр өөрөө өөртөө зөрчлийг агуулж үндэслэл болон тогтоох хэсгийг шийдэл хоорондоо зөрсөн нь Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.2-т “Шийдвэр хууль ёсны бөгөөд үндэслэл бүхий байна” гэж заасныг илтэд зөрчжээ.

Хоёр. Татварын ерөнхий хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийг буруу тайлбарлаж хэрэглэсэн.

Шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсгийн 23-р нүүр 5 дахь догол мөрөнд “Татварын хяналт шалгалт хийх ажиллагаа нь татварын хууль тогтоомжоор тусгайлан зохицуулагддаг, татварын улсын байцаагч татварын хуулиар олгогдсон эрх хэмжээ, чиг үүргийн хүрээнд татварын хяналт шалгалтад хамаарах тайлант хугацааны баримт материалыг шаардсан ч ирүүлээгүй тул тухайн үед хүчин төгөлдөр болж мөрдөгдөж эхэлсэн Зөрчил шалган шийдвэрлэх хуулийн давхардсан зохицуулалтын дагуу зөрчлийн хэрэг үүсгээгүй шийдвэрлэсэн нь буруу биш, энэ нь шийтгэлийн хуудсаар тогтоосон зөрчлийг үгүйсгэх үндэслэл болохгүй" гэжээ.

Татварын ерөнхий хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль давхардсан зохицуулалтыг агуулаагүй. Татварын ерөнхий хууль/2008/-ийн зорилго 1.1-д Энэ хуулийн зорилт нь Монгол Улсад татвар бий болгох, тогтоох, ногдуулах, тайлагнах, төлөх, хянан шалгах, хураах эрх зүйн үндсийг тогтоож, татвар төлөгч болон татварын албаны эрх, үүрэг, хариуцлагыг тодорхойлон тэдгээрийн хооронд үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино” гэж заасан.Үүгээр тус хуулийн зорилго татвар тогтоох, ногдуулах тайлагнах, хянан шалгаж хураахад оршино.

Зөрчлийн тухай хууль батлагдсанаар Татварын ерөнхий хуулийн 74, 75-д заасан татварын харилцаанд оролцогч хуулиар хүлээсэн үүргээ зөрчсөн үйлдэлд оногдуулах хариуцлагатай холбогдох хэсэг хүчингүй болж Зөрчлийн тухай хуульд орсон.

Зөрчил шалган шийдвэрлэх хуулийн зорилго нь “тус хуулийн 1.1.1-д “Энэ хуулийн зорилт нь зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны үндэслэл, журмыг тогтоож, зөрчлийг шалгах, зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдэд шийтгэл оногдуулах, энэхүү ажиллагааны явцад хүн, хуулийн этгээдийн хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалахад оршино” гэж зааснаар шийтгэл оногдуулах ажиллагааг зохицуулна.

Татварын ерөнхий хуульд зааснаар Монгол Улсад албан татвар төлүүлэх харилцаа тус хуулийн 18.1.1-д зааснаар татвар төлөгч татвар ногдох зүйл, татвараа үнэн зөв тодорхойлж тогтоосон хугацаанд төлөх, тус хуулийн 28.1.3-д “татвар төлөгч хуулийн дагуу төлбөр зохих татварын ногдлоо бүрэн гүйцэд тодорхойлж, хугацаанд нь төлсөн эсэхийг хянан шалгах ажлыг зохион байгуулах" гэж зааснаар татварын албанаас хяналт шалгалт хийж 28.1.8-д зааснаар “татварын өрийг барагдуулах, татвар хураах үйл ажиллагааг энэ хуульд заасан журмын дагуу явуулах" гэж зааснаар татварыг хураах ажиллагааг явагдахаар заасан.

Ийнхүү хуульд зааснаар татварын хяналт шалгалт хийж татварыг ногдуулж хураан авах үйл ажиллагаа албан татвар төлүүлэх үйл ажиллагааны нэг хэсэг бөгөөд хариуцлага шийтгэл ногдуулж буй хэлбэр огт биш.

Албан татвар төлүүлэхтэй холбогдон гарах эрх зүйн актуудыг Татварын ерөнхий хуулийн Татварын Ерөнхий хуулийн 33.1-д “Татварын алба, татварын улсын байцаагчаас татвар ногдуулалт, төлөлтөд хяналт тавих, татвар хураахтай холбогдсон бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхдээ мэдэгдэл, акт, шаардлага, мэдэгдэх хуудас, төлбөрийн хуудас, дүгнэлт, гэрээ, үйл ажиллагааны тэмдэглэл /цаашид “тэмдэглэл” гэх/ үйлдэнэ” гэж заасан бөгөөд 34.1-д “Татварын улсын байцаагч энэ хуулийн 47.1, 48.1, 67, 74 дүгээр зүйлд заасан үндэслэлээр акт” үйлдэнэ, мөн хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.1-д “Татвар төлөгч Монгол Улсын татварын хууль тогтоомжид зааснаар төлбөл зохих татварын ногдлоо бүрэн гүйцэд тодорхойлж, хугацаанд нь төлсөн эсэхийг татварын алба, татварын улсын байцаагч хянан шалгана” гэж заасан, мөн хуулийн 47.3.3-д “нягтлан бодох бүртгэлийг зохих ёсоор хөтлөөгүй, эсхүл татварын тайлангаа тушаагаагүй бол татварын ногдлыг тодорхойлон төлүүлэх” гэж заасны дагуу татвар төлүүлэх акт гаргах ёстой.

Харин татвар төлөгч татварын хяналт шалгалтад оролцохдоо баримт бичгээ гаргаж өгөөгүй бол тухайн хэрэг Зөрчил шалган шийдвэрлэх хуульд зааснаар ажиллагаа явуулж Зөрчлийн тухай хуулийн 11.19 дүгээр зүйлийн 6.1-д заасан зөрчил гаргасан бол хүнийг 100 нэгж, хуулийн этгээдийг 500 нэгжээр торгох шийтгэлийн хуудас бичиж ёстой.

Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийн 7.2.1-д “Зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдэд шийтгэл оногдуулах шийдвэр нь шийтгэлийн хуудас хэлбэртэй байна” гэж зааснаар шийтгэлийн хуудсыг зөвхөн хүн хуулийн этгээдэд шийтгэл оногдуулах хэлбэрээр гаргах болохоос татвар нөхөн төлүүлэх хэлбэрээр гаргах боломжгүй байна.

Татварын улсын байцаагч нарын 2017 оны 12 дугаар сарын 06-ны 351730071 тоот шийтгэлийн хуудсаар хэнд ч ямар ч хэмжээний шийтгэл оногдуулаагүй.

Харин “М г” ХХК-ийг татвар ногдох орлогоо буруу тодорхойлсон хэмээн дүгнэж 814,824,600.81 төгрөгийн нөхөн татвар ногдуулсан байна.

Гэтэл шүүхээс татвар төлүүлэхтэй холбоотой Татварын ерөнхий хуулийг, хүн хуулийн этгээдийн Зөрчлийн тухай хуульд заасан зөрчлийг гаргасан бол түүнийг хянан шийдвэрлэж хариуцлага оногдуулах Зөрчил шалган шийдвэрлэх хуулиар шийдвэрлэх хуультай давхардсан зохицуулалт гэж үзсэн нь Татварын ерөнхий хуулийн дээр дурдсан холбогдох заалт, Зөрчлийн тухай хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийн дээрх заалтуудыг бүгдийг буруу тайлбарлаж хэрэглэсэн.

Гурав. Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль, Прокурорын тухай хууль /2002/-ийг хэрэглээгүй, Татварын хуулийн заалтыг буруу тайлбарласан.

“М г” ХХК-ийн 2011-2013 оны албан татварын тайлагналт, төлөлтийн байдалд Баянзүрх дүүргийн татварын хэлтсийн тасгийн даргын 24140300158 тоот удирдамжаар тус дүүргийн татварын улсын байцаагч Ж.Э, Т.О нар хяналт шалгалт хийж 2014.06.26-ны 24/0000237 тоот “Татварын улсын байцаагчийн дүгнэлт” бичиж 8,228,484,461.96 төгрөгийн зөрчилд эрүүгийн хэрэг бүртгэлт хийлгэхээр хэрэг бүртгэх болон хууль хяналтын байгууллагад шилжүүлсэн.

Тус дүгнэлтээр ирүүлсэн асуудалд Зохион байгуулалттай гэмт хэрэгтэй тэмцэх газрын эдийн засгийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтсийн ахлах мөрдөн байцаагч, цагдаагийн хошууч Б.Ганхуяг нь “М г” ХХК-ийн захирал Н.Уранчимэгт Монгол Улсын эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 166.2 дахь хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгээ ахлах мөрдөн байцаагч Э.Нэмэхжаргал эрүүгийн 20144250003995 тоот хэргийг шалгаад хэрэгсэхгүй болгох саналыг прокурорт гаргасан.

Тус саналыг Дүүргийн нэгдүгээр прокурорын газрын 2014 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 4329 тоот прокурорын тогтоолоор /хх-95 тал/-д “Хавтаст хэргийн 6-д авагдсан 2014 оны 06 дугаар сарын 26-ны өдрийн 24/0000237 дугаартай улсын байцаагч Ж.Э, Т.О нарын дүгнэлтээр татвар ногдох зүйл, татвараа үнэн зөв тодорхойлж тогтоосон хугацаанд төлөх ёстой нийт орлого нь 8.228.484.461,96 төгрөг гэсэн боловч Шүүх шинжилгээний эдийн засгийн шинжээчийн 140 дугаартай дүгнэлтээр:”М г” ХХК-ийн 2011-2013 оны албан татварын ногдуулалт, төлөлтөд 2.233.235.100 төгрөгийн зөрчил илрүүлснээс 2013 онд Аж ахуй нэгжийн орлогын албан татварт 45.169.551,43 төгрөг, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварт 223.323.510,03 төгрөг нийт 268.493.061,46 төгрөг төлөх ёстой байсан байна.

Үүнээс Баянзүрх дүүргийн татварын хэлтсийн 2014 оны 09 дүгээр сарын 29-ний өдрийн 241401105 дугаар тодорхойлолтоор дотоодын бараа үйлчилгээний нэмэгдсэн өртгийн албан татварт 338.136.600 төгрөгийн илүү төлөлттэй гэх тодорхойлолт ирүүлсэн байна. Энэ нь тус компанийн нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайлангийн баталгаажуулалт хийгдсэн тохиолдолд суутган тооцох боломжтой" гэж тогтоож шийдвэрлэсэн.

Дүүргийн нэгдүгээр прокурорын газрын прокурорын 2014 оны 11 дүгээр сарын 11-ний 4329 тоот тогтоолоор Эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэж тус шийдвэрт дээд шатны прокурорт гомдол гаргаагүй тул хүчин төгөлдөр болсон байна.

Прокурорын тогтоолоор “Дүүргийн татварын улсын байцаагч Ж.Э, Т.О нарын 2014.06.26-ны 24/0000237 тоот “Татварын улсын байцаагчийн дүгнэлт”-ийг хүчингүй болгож “М г” ХХК-ийг 2011-2013 оны хооронд “2013 оны аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын 45,169,551.43 төгрөг нэмэгдсэн өртөгийн албан татварт 223,323,510.03 нийт 268,493,061.46 төгрөг төсөвт төлөх ёстой. Үүнээс Баянзүрх дүүргийн татварын хэлтсийн 2014.09.29-ны 2414014105 тоот тодорхойлолтоор тус компани нэмэгдсэн өртгийн албан татварын 338,136,600 төгрөгийн илүү төлөлттэй байгаа тул суутган тооцох боломжтой” гэж дүгнэснээр тус компани аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын 45,159,551.43 төгрөгийн өглөг, нэмэгдсэн өртгийн албан татварын 69.643.539 төгрөгийн авлагатай болох нь тогтоогдсон.

Прокурорын тухай хууль /2002 он/-ийн 30.1-д Хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу гаргасан прокурорын шийдвэрийг байгууллага, албан тушаалтан, иргэн заавал биелүүлэх үүрэгтэй” гэж заасан. Иймд тус хэрэг бүртгэлтийн ажиллагаанд гомдол гаргагчаар орсон татварын байгууллага прокурорын хүчин төгөлдөр 2014 оны 11 дүгээр сарын 11-ний 4329 тоот тогтоолыг заавал биелүүлэх ёстой.

Гэтэл тус үүргээ биелүүлэхийн оронд Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийн 4.1.7.хяналт шалгалтыг давхардуулахгүй бөгөөд төрийн эрх бүхий байгууллагаас хийсэн шинжилгээний дүн, дүгнэлтийг хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэх эрх бүхий байгууллага харилцан хүлээн зөвшөөрөх” гэж заасныг зөрчиж нэгэнт шийдвэрлэгдсэн “М г” ХХК-ийн 2011-2013 оны татвар тайлагналт төлөлтийн байдалд хяналт шалгалт хийж улмаар прокурорын тогтоолоор хүчингүй болсон Баянзүрх дүүргийн татварын улсын байцаагч Ж.Э, Т.Онарын 2014 оны 06 дугаар сарын 26-ны 24/0000237 тоот “Татварын улсын байцаагчийн дүгнэлт”-ийг хүчин төгөлдөр мэтээр үндэслэж тус дүгнэлт дэх тоо хэмжээгээр “шийтгэлийн хуудас” гэх баримт бичиг үйлдэж татвар нөхөн төлүүлэхээр тогтоосон Прокурорын тухай хууль, Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийг илтэд зөрчсөн.

Энэ талаар маргасан гомдол гаргагчийн гомдлыг шаардлага үндэслэлд шүүх хууль зүйн үндэслэл бүхий хариу өгөөгүй.

Харин шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсэг 22 дах хуудасны “2 дэх догол мөрөнд “Эрүүгийн хэрэг нь хэдийгээр гэмт хэргийн бүрэлдэхүүн байхгүй боловч шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон 268,493,061.46 төгрөгийг төсөвт төлөх үүргээс чөлөөлөгдөхгүй бөгөөд Баянзүрх дүүргийн татварын хэлтэст холбогдох тооцоог нийлж татварыг зохих хэмжээгээр авч болохыг дурдсан байна. Уг тогтоолд дурдсаны дагуу татварын улсын байцаагч нар хяналт шалгалтыг хуульд нийцүүлэн явуулсан байна" хэмээн прокурорын тогтоолын агуулгыг илтэд гуйвуулан тайлбарласан байна.

Прокурорын тогтоол 268,493.061.46 төгрөгийн татварын өрийн хэмжээнд Баянзүрх дүүргийн татварын хэлтсийн 2014 оны 09 дүгээр сарын 29-ний 2414014105 тоот тодорхойлолтоор тогтоосон нэмэгдсэн өртгийн албан татварын 338.136.600 төгрөгийн авлагыг харилцан тооцоо нийлж татварын зохих хэмжээгээр авч болно гэж тогтоосон болохоос дахин хяналт шалгалт хийж, тогтоосон дүнгээс давсан хэмжээгээр татвар авч болно гэж огт тогтоогоогүй.

Шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсгийн 25-р хуудас 3 дахь догол мөрөнд “Татварын ерөнхий хуулийн 35.3-д” Энэ хуулийн 33.2.6-д заасан дүгнэлтийг эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтан хүчингүй болгосон нь зөрчил гаргасан этгээдийг Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлагаас чөлөөлөх үндэслэл болохгүй” гэж зааснаар татварын хууль тогтоомжийг ноцтой зөрчсөн, эсхүл их хэмжээний татвар ногдох орлогыг нуусан буюу бусад хэлбэрээр татвар төлөхөөс зайлсхийсэн этгээдэд эрүүгийн хэрэг үүсгээгүй, үүсгэсэн эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон нь татвар төлөгчийг татвар төлөх үүргээс чөлөөлөхгүй буюу татварын хариуцлага хүлээлгэхэд саад болохгүй өөрөөр хэлбэл хариуцагч маргаан бүхий акт гаргасан нь прокурорын эрх хэмжээнд халдсан Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийг зөрчсөн гэж үзэхгүй” гэжээ.

Энэхүү дүгнэлтээрээ шүүх хүчин төгөлдөр прокурорын тогтоолыг зөрчиж "М г” ХХК-ийн захирал Н.У-ийг “их хэмжээний татвар ногдох орлогыг нуусан бусад хэлбэрээр татвар төлөхөөс зайлс хийсэн этгээд” хэмээн нэрлэн зааж түүнийг 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 166.2-д заасан гэмт хэрэгт гэм буруутай мэтээр дүгнэж Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 14-д ” Гэм буруутай нь хуулийн дагуу шүүхээр нотлогдох хүртэл хэнийг ч гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож үл болно” гэж заасныг зөрчиж зарчмын ноцтой алдаа гаргасан байна.

Мөн тус дүгнэлтэд “татварын хариуцлага хүлээлгэх” гэх Монгол улсын хууль тогтоомжид байхгүй нэр томьёог хэрэглэн Татварын ерөнхий хуулийн 35.3-д заасныг буруу тайлбарлан хэрэглэсэн байна. Татварын ерөнхий хуулийн 35.3-д гаргасан зөрчил нь эрүүгийн хэрэг биш бол Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэж болно гэх агуулгатай зохицуулалт байна. Татвар нөхөн төлүүлэх нь Зөрчлийн хариуцлага хүлээлгэж буй хэлбэр огтоос биш юм.

Хариуцагч нараас Татварын ерөнхий хуулийн 35.3-д заасныг хэрэглэж маргаж буй нь логикийн зөрчилд хүргэж байна. Татварын Ерөнхий хуулийн 35.3-д “Энэ хуулийн 35.3-д заасан дүгнэлтийг эрх бүхий байгууллага хүчингүй болгосон нь” гэх гипотиз нөхцөлийг агуулж байна. Хариуцагчид Баянзүрх дүүргийн татварын хэлтсийн Татварын улсын байцаагч нарын 2014 оны 06 дугаар сарын 26-ны 24/0000237 тоот дүгнэлтийг “Шийтгэлийн хуудас” болгон бичсэн гэж тайлбарладаг бөгөөд шийтгэлийн хуудас дээр ч мөн ишлэж хэрэглэсэн. Гэвч хуулийн тус заалтыг үндэслэж маргаснаараа тухайн дүгнэлтийг Дүүргийн нэгдүгээр прокурорын газрын 2014 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 4329 тоот “Прокурорын тогтоол”-оор хүчингүй болсон гэдгийг хүлээн зөвшөөрсөн байна.

Нэгэнт эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр хүчингүй болсон улсын байцаагчийн дүгнэлтэд үндэслэж шийтгэлийн хуудас бичиж татвар нөхөн төлүүлэхээр тогтоох эрх хэмжээ татварын улсын байцаагч нарт байхгүй.

Дөрөв. Нотлох баримтад үндэслээгүй дүгнэлтүүдийг хийсэн, Нотлох баримтыг буруу үнэлсэн.

Шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсэгт “эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон прокурорын тогтоолыг Чингэлтэй дүүрэгт хүргүүлээгүй хугацаа алдсан байх бөгөөд холбогдох ажиллагаа хийгдээгүй байна” гэж дүгнэсэн нь шүүх хэргийг нотлох баримтад үндэслэн шийдвэрлэх, шүүхээр хэлэлцэгдсэн баримтад тулгуурлан шүүх шийдвэрээ гаргах зарчмыг зөрчсөн үйлдэл болжээ. Учир нь шүүхийн шийдвэрийн үндэслэл болж буй нотлох баримт шүүх хуралдаанаар заавал хянан хэлэлцэгдсэн байх ёстой бөгөөд уг шаардлага хангагдсан нөхцөлд Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 106 дугаар зүйлийн 106.2-д заасан үндэслэл бүхий байх шаардлага хангагдах учиртай.

Өөрөөр хэлбэл, манай хэргийн материалд Дүүргийн нэгдүгээр прокурорын газрын прокурор Ш.Н-ийн 2014 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 4329 дүгээр Эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай тогтоолыг Баянзүрх дүүргийн татварын хэлтэст хэзээ хүргүүлсэн талаар болон хүргүүлэхдээ хугацаа алдсантай холбоотой баримт байхгүй.

Прокурорын тогтоолд Баянзүрх дүүргийн татварын албанаас гомдол гаргаагүй, улмаар Эрүүгийн байцаан шийтгэх тухай хууль /2002 оны/-ийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1.1, 208 дугаар зүйлийн 208.1 1-д тус тус зааснаар прокурорын тогтоолоор 814,824,600.81 төгрөгийн татварын зөрчил нь тогтоогдоогүй, үндэслэлгүй хэмээн хэргийг шийдвэрлэсэн тогтоол хүчин төгөлдөр болсон.

Ингэснээр Эрүүгийн байцаан шийтгэх тухай хууль /2002 оны/-ийн 209 дүгээр зүйлийн 209.5-д заасан 7 хоногийн хугацаанд гомдол гаргах боломжит хугацаа, Зөрчлийн тухай хуулийн 2.4 1-д “Зөрчлийн үр дагавар хэзээ илэрснээс үл хамааран тухайн зөрчил үйлдэгдсэн үеийг зөрчил үйлдсэн хугацаанд тооцно” гэж мөн Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийн 1.9.1-д “Дараахь тохиолдолд зөрчлийн хэрэг нээхгүй” гээд 1.2-т “Зөрчлийн тухай хуульд заасан хөөн хэлэлцэх хугацаа өнгөрсөн” гэж заасан. Зөрчлийн тухай хуулийн 1.5-д заасан зөрчил гарснаас хойш 2 жил байх хугацаа, Татварын ерөнхий хууль /2008 оны/ -ийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1 -д заасан 5 жилийн хөөн хэлэлцэх тус тус хугацаа өнгөрсөн байгааг шүүх анхааралгүй үндэслэлгүй дүгнэлт хийсэн байна.

Шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсгийн 24 дүгээр талын 3 дах догол мөрт “түүнчлэн 2014 оны 24/0000237 дугаар дүгнэлтийг гомдол гаргагчид танилцуулсан тэмдэглэгээ бүхий баримт хэрэгт авагдаагүй бөгөөд мэдэгдлийг амаар танилцуулсан мэдэгдэх хуудас гэдэг бол хяналт шалгалт, шүүхээр тогтоосон өрийг төлөхгүй бол төл гэж мэдэгддэг. Эцэслээгүй актад өр төлбөр яригдахгүй” гэж хариуцагч Б.Ц шүүх хуралдааны үеэр тайлбарласантай гомдол гаргагч тал маргаагүй болно” гэжээ.

Шүүхийн тус дүгнэлт Татварын ерөнхий хуулийн /2008/-оны 33.2.6-д заасан “улсын байцаагчийн дүгнэлт”, мөн хуулийн 54.1-д заасан “Мэдэгдэх хуудас” гэх өөр өөр үр дагавар, утга агуулга бүхий баримтуудыг хооронд нь хольж сольсон дүгнэлт хийжээ. Мөн үүндээ гомдол гаргагч тал маргаагүй тул хариуцагчийн тайлбар зөв гэх утга бүхий шийдэл гаргаж байгаа нь Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 11.1-д “Шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэхэд Монгол Улсын Үндсэн хууль, Монгол Улсын олон улсын гэрээ, бусад хууль тогтоомжийг хэрэглэнэ” гэж заасныг зөрчжээ.

Анхан шатны шүүх нэг үйл баримт буюу “М г” ХХК-ийн 2011-2013 оны татвар ногдуулалт, төлөлтөд хийсэн шалгалтыг 3 өөр байдлаар давхардуулан үнэлж зөрчил тогтоогдсон мэтээр гомдлын шаардлагыг хангахгүй шийдсэн нь үндэслэлгүй.

“М г” ХХК-ийн 2011-2013 оны татвар ногдуулалт, төлөлтөд хийгдсэн шалгалт шийдвэр:

 

	Хаана ямар газрын шийдвэр	Огноо	Утга
1	БЗД-ийн татварын улсын байцаагч Ж.Э, Т.О нар иж бүрэн шалгалт хийж 8,228,484,461.96 төгрөгийн зөрчил байж болзошгүй гээд 24/0000237 дугаартай дүгнэлт бичиж цагдаагийн байгууллагад шилжүүлсэн.	2014.06.26	Төлбөр тогтоосон биш зөрчил байж болзошгүй гэж үзэн цагдаагийн байгууллагаар шалгуулахаар шилжүүлсэн.
2	Дүүргийн 1-р прокурорын газрын прокурор Ш.Нямдоржийн 2014 оны 11 сарын 11-ний өдрийн 4329 дугаар Эрүүгийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгох тухай тогтоол	2014.11.11-ний өдрийн 4329 дугаар тогтоол	814,824,600.81 төгрөгийн татварын зөрчил нь тогтоогдоогүй, үндэслэлгүй тул хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон
3	ЧД-ийн татварын улсын байцаагч Б.Ц, Б.Б нар шалгалт хийж 8,228,484,461.96 төгрөгийн зөрчилтэй гэсэн шийтгэлийн хуудас гаргасан	2017.09.12-ны 351730071 шийтгэлийн хуудас	Шийтгэлийн хуудсын үндэслэл нь БЗД-ийн байцаагч нарын 24/0000237 дугаартай дүгнэлт, 2014.11.11-ний өдрийн 4329 дугаар прокурорын тогтоолуудыг үндэслэсэн.

            Дээрхээс үзэхэд анхан шатны шүүх “М г” ХХК-ийн 2011-2013 оны татвар ногдуулалт, төлөлтөд Баянзүрх болон Чингэлтэй дүүргийн татварын байцаагчид мөн эрүүгийн хэрэгт шинжээч нар бүгд өөр өөр материалд дүн шинжилгээ хийсэн гэж буруу ойлгож нэг цаг хугацаанд, нэг санхүүгийн баримтад хийсэн 3 өөр шалгалтыг тус бүрд нь өөр өөр байдлаар үнэлсэн байна. Шүүхийн шийдвэрийн 22 дахь талд Баянзүрх дүүргийн татварын улсын байцаагч нарын дүгнэлтийг шалгасан прокурорын тогтоол, шинжээчийн дүгнэлтийг үнэлэн зөрчлүүд тогтоогдоогүй гэдгээр бичсэн атлаа 23 дахь талд эсрэгээр нь нийт 814,824,600.81 төгрөгийн төлбөр тогтоосон нь үндэслэлтэй байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв. Учир нь дээрх татварын улсын байцаагчийн шийтгэлийн хуудсаар ногдуулсан зөрчил нь эрүүгийн хэрэгт авагдсан Шүүх шинжилгээний хүрээлэнгийн шинжээч н.Оын дүгнэлтээр тогтоогдсон байх бөгөөд шинжээч н.О захиргааны хэрэгт гэрчээр орж мэдүүлсэн мэдүүлгээр тогтоогдож байна” гэж нэг үйл баримтыг өөр өөрөөр тайлбарлан гомдол гарагчийг буруутган шийдвэрлэсэн байна.

Гэтэл Баянзүрх дүүргийн байцаагч нарын дүгнэлтийг 2014.11.11-ний өдрийн 4329 дугаар прокурорын тогтоолоор үндэслэлгүй хэмээн хэрэгсэхгүй болсон үйл баримт, мөн 2014 оны 09 дүгээр сарын 29-ний өдрийн 140 тоот Эдийн засгийн шинжээчийн дүгнэлтийг хийсэн Ц.Оюунтуул шүүх хуралдаанд гэрчээр өгсөн мэдүүлэгт “тухайн зөрчлүүд нь тогтоогдоогүй, үндэслэлгүй, зөвхөн дүгнэлтийн 1 дэх хэсэгт заасан нэмэгдсэн өртөгийн албан татварын 233.323.510 нь аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын 45.169.551 төгрөг нь л үндэслэлтэй байсан ” хэмээн өгсөн мэдүүлэг байсаар атал Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 34.2-д заасныг зөрчиж илэрхий нотлох баримт, гэрчийн мэдүүлгийг эсрэгээр буюу 8.228.484.461 төгрөгийн зөрчил тогтоогдсон гэсэн мэтээр үнэлсэн, мөн тус хуулийн 34.4-д зааснаар прокурорын тогтоолоор хэрэгсэхгүй болсон хэргийг дахин үндэслэлгүйгээр нотолсон байна.

Мөн шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсгийн 23 дугаар тал, 1 дэх догол мөрөнд “814,824,600.81 төгрөгийн төлбөр тогтоосон нь үндэслэлтэй байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв. Учир нь... хариуцагчийн тайлбар, хавтаст хэрэгт авагдсан бичгийн нотлох баримтаар тогтоогдож байна” гэжээ.

Захиргааны хавтаст хэрэгт “М г” ХХК-ийг 814.824.600.81-ийн нэмэгдсэн өртгийн албан татвар болон татварын өртэй болохыг нотолсон бичгийн нотлох баримт 1 ширхэг ч байхгүй. Тус агуулга зөвхөн прокурорын тогтоолоор хүчингүй болсон 2014 оны Баянзүрх дүүргийн татварын хэлтсийн улсын байцаагч нарын дүгнэлт дээр л байгаа. Шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсгийн 27 дахь хуудас 2 дахь догол мөрний төгсгөл хэсэгт “Баянзүрх дүүргийн а”

Тав. Улсын дээд шүүхийн тогтоол, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн магадлалыг биелэлтийг хангаагүй.

Улсын дээд шүүхийн Захиргааны хэргийн шүүх хуралдааны 2019 оны 09 сарын 16-ны 258 дугаар тогтоолын хянавал хэсгийн 15-д “Татварын ерөнхий хуулийн 54-р зүйлд заасан мэдэгдэх хуудсыг хэзээ гардуулсан эсэх нөхцөлийг тодруулж хөөн хэлэлцэх хугацаа тус хуулийн 11.4-д зааснаар тасалдах эсэх агуулгаар дүгнэлт өгүүлэхээр буцаасан”. Гэвч хариуцагчаас Татварын ерөнхий хуулийн 54 дүгээр зүйлд заасан мэдэгдэх хуудас гаргасан талаар баримт байхгүй, гаргаагүй” гэх тайлбарыг өгсөөр атал хөөн хэлэлцэх хугацаатай холбогдуулан дүгнэлт өгөөгүй. Тус тогтоолын 18-д “Хариуцагчийн нэрлэн зааж буй нөхөн төлбөрийн асуудал нь Захиргааны зөрчилд хамаарах эсэх, тухайлбал 2017 оны Зөрчлийн тухай хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийг хэрэглэх боломжтой эсэх, эрүүгийн журмаар болон татварын хяналт шалгалтын явцад гомдол гаргагч хуулийн этгээд ямар зөрчлийг хүлээн зөвшөөрч байсан, ... ” гэх асуудлаар дүгнэлт өгүүлэхээр хэргийг анхан шатанд буцаасан.

Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн 2020 оны 09 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 557 тоот магадлалын хянавал хэсгийн 1 дэх догол мөрөнд “ хэрэгт авагдсан үйл баримтаас үзвэл, Улсын дээд шүүхийн хяналтын шатны захиргааны хэргийн 2019 оны 09 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 258 дугаар шүүх хуралдааны тогтоолоор ... маргааны үйл баримтыг буруу тодорхойлсон, холбогдох баримтыг бүрэн цуглуулаагүй гэж, ...буцааж шийдвэрлэсэн байна. Анхан шатны шүүх Улсын дээд шүүхийн тогтоол ...дурдсан нотлох баримт цуглуулах ажиллагааг хийгээгүй нь ... хэргийн оролцогч тэдгээрийн өмгөөлөгч хэргийн үйл баримт, хэргийн оролцогчийн буруутай үйл ажиллагаа, хууль зүйн үндэслэл хууль хэрэглээний талаар нотлох болон үгүйсгэх байдлаар мэтгэлцэх зарчмыг алдагдуулсан байна" гэх дүгнэлтүүд өгч мөн дахин хэлэлцүүлэхээр буцаасан.

Гэвч энэ талаар анхан шатны шүүх хууль зүйн үндэслэл бүхий дүгнэлт өгч маргааныг шийдвэрлээгүй нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 50.2-т “Улсын дээд шүүхийн шийдвэр шүүхийн эцсийн шийдвэр байх бөгөөд түүнийг бүх шүүх, бусад этгээд заавал биелүүлнэ” гэж заасныг зөрчжээ.

Иймд Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 05 дугаар сарын 20-ний өдрийн 344 дүгээр шийдвэрийг хүчингүй болгож, гомдлын шаардлагыг бүхэлд нь хангаж өгнө үү.” гэжээ.

ХЯНАВАЛ:

          Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 118 дугаар зүйлийн 118.3-д зааснаар хэргийг гомдол гаргагчийн өмгөөлөгч нарын давж заалдах гомдлын хүрээнд хянаад, шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж, давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхин шийдвэрлэв.

          “М г” ХХК-иас “Чингэлтэй дүүргийн Татварын хэлтсийн татварын улсын байцаагчийн 2017 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдрийн 351730071 тоот шийтгэлийн хуудсыг хүчингүй болгуулах” тухай гомдлыг Чингэлтэй дүүргийн Татварын хяналт шалгалтын тасгийн татварын улсын байцаагч Б.Ц, Б.Б нарт холбогдуулан гаргажээ.

          1. Анх Татварын хяналт шалгалт хийх 2414300158 дугаар томилолт[1], “М г” ХХК-ийн 2014 оны 02 дугаар сарын 17-ны өдрийн 14/37 дугаар албан бичгийн дагуу дагуу Баянзүрх дүүргийн татварын хэлтсийн татварын улсын байцаагч Ж.Э, Г.О нараас “М г” ХХК-ийн 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрөөс 2013 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр хүртэлх хугацааны албан татварын ногдуулалт, төлөлтийн байдалд иж бүрэн хяналт шалгалтыг 2014 оны 03 дугаар сарын 04-ний өдрөөс 2014 оны 06 дугаар сарын 19-ний өдөр хүртэлх хугацаанд хийж гүйцэтгэн Татварын улсын байцаагчийн 2014 оны 06 дугаар сарын 26-ны өдрийн 24/0000237 дугаар дүгнэлтийг[2] гаргасан байна.

          Уг дүгнэлтээр татварын хууль тогтоомжийг ноцтой зөрчсөн, эсхүл их хэмжээний татвар ногдох орлогыг нуусан буюу бусад хэлбэрээр татвар төлөхөөс зайлсхийсэн байж болзошгүй 8,228,484,461.96 төгрөгийн зөрчилд эрүүгийн хэрэг бүртгэлт хийлгэхээр хууль хяналтын байгууллагаар шалгуулахаар шийдвэрлэжээ.

          Дүүргийн нэгдүгээр прокурорын газрын Прокурорын 2014 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 4329 дугаар тогтоолоор[3] Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 166 дугаар зүйлийн 166.2 дахь хэсэгт зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн ...тус компанийн захирал н.Уранчимэгт холбогдох эрүүгийн хэргийг Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.1.1, 208 дугаар зүйлийн 208.1.1 дэх хэсэгт заасан “гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй”  үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгожээ.

          Мөн тогтоолын Олсон нь хэсэгт “шинжээчийн дүгнэлтээр тогтоогдсон 268,493,061.46 төгрөгийг төсөвт төлөх үүргээс чөлөөлөгдөхгүй Баянзүрх дүүргийн Татварын хэлтэст холбогдох тооцоог нийлж татварыг зохих хэмжээгээр авч болохыг” дурдсанаас биш ийнхүү шинжээчийн дүгнэлтийн дагуу тооцохыг тогтоосон бөгөөд татварын улсын байцаагч нарт энэ чиглэлээр үүрэг, даалгавар өгсөн гэж үзэх үндэслэлгүй.

          Тодруулбал, прокурорын тогтоолоор Татварын улсын байцаагчийн 2014 оны 06 дугаар сарын 26-ны өдрийн 24/0000237 дугаар дүгнэлтийг хүчингүй болгоогүй, татварын улсын байцаагч нарт аливаа үүрэг, даалгавар өгөөгүй, гомдол гаргагч “М г” ХХК-ийг улсын байцаагч нарын татварын хяналт шалгалтаар илрүүлсэн татвар төлөхөөс зайлсхийсэн байж болзошгүй 8,228,484,461.96 төгрөгийн зөрчлийг гомдол гаргагч хуулийн этгээд үйлдээгүй гэдгийг тогтоосон шийдвэр биш харин “М г” ХХК-ийн захирал Н.У холбогдох эрүүгийн хэргийг “гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй” үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгосон.

          Иймд гомдол гаргагчийн өмгөөлөгч нараас давж заалдах гомдолдоо “прокурорын тогтоолоор хүчингүй болсон улсын байцаагчийн дүгнэлтэд үндэслэж шийтгэлийн хуудас бичиж татвар нөхөн төлүүлэхээр тогтоох эрх хэмжээ татварын улсын байцаагч нарт байхгүй, нэмэгдсэн өртгийн албан татварын 338,136,600 төгрөгийн авлагыг харилцан тооцоо нийлж татварын зохих хэмжээгээр авч болно гэж тогтоосон болохоос дахин хяналт шалгалт хийж, тогтоосон дүнгээс давсан хэмжээгээр татвар авч болно” гэж огт тогтоогоогүй, Прокурорын тухай хуулийн 30.1-д заасны дагуу Прокурорын хүчин төгөлдөр 2014 оны 4329 тогтоолыг заавал биелүүлэх ёстой” гэж маргаж байгаа нь үндэслэлгүй юм.

          Мөн татварын улсын байцаагчийн Татварын ерөнхий хуулийн 33 дугаар зүйлийн 33.1, 33.2.6-д заасны дагуу гаргасан дүгнэлтийг хууль бус үндэслэлээр хүчингүй болгох бүрэн эрх хуулиар прокурорт олгогдоогүй гэдгийг дурдах нь зүйтэй.

          2.Татварын ерөнхий (2008 оны) хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.1.1-д “Татварын улсын байцаагч ... дүгнэлт... гаргах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ”, 33 дугаар зүйлийн 33.1-д “Татварын алба, татварын улсын байцаагчаас татвар ногдуулалт, төлөлтөд хяналт тавих, татвар хураахтай холбогдсон бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхдээ ...дүгнэлт... үйлдэнэ”, 33 дугаар зүйлийн 33.2.6-д “татварын алба нь татварын хууль тогтоомж ноцтой зөрчсөн, эсхүл их хэмжээний татвар ногдох орлогыг нуусан буюу бусад хэлбэрээр татвар төлөхөөс зайлсхийсэн этгээдэд эрүүгийн хэрэг бүртгэлт хийлгэхээр дүгнэлт бичих ...” гэж, мөн хуулийн 35 дугаар зүйлийн 35.1-д “Татварын алба нь татварын улсын байцаагчийн ..., дүгнэлтийн биелэлтэд хяналт тавин хангуулж байна.”, 35.3-д “Энэ хуулийн 33.2.6-д заасан дүгнэлтийг эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтан хүчингүй болгосон нь зөрчил гаргасан этгээдийг Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлагаас чөлөөлөх үндэслэл болохгүй.” гэж тус тус заажээ.

          Маргааны тохиолдлын хувьд татварын улсын байцаагч нараас “М г” ХХК-ийн 2011 оны 10 дугаар сарын 06-наас 2013 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр хүртэлх хугацааны албан татварын ногдуулалт, төлөлтийн байдалд татварын хяналт шалгалтыг хийж 8,228,484,461.96 төгрөгийн зөрчлийг илрүүлэн, “М г” ХХК-ийг их хэмжээний татвар ногдох орлогыг нуусан буюу бусад хэлбэрээр татвар төлөхөөс зайлсхийсэн байж болзошгүй гэж үзэн, Татварын ерөнхий хуулийн 33 дугаар зүйлийн 33.1, 33.2.6-д заасан дүгнэлтийг бичиж эрүүгийн журмаар шалгуулахаар хүргүүлж, улмаар прокуророос эрүүгийн журмаар шалгаж эрүүгийн хэргийг “гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй” үндэслэлээр хэрэгсэхгүй болгосон учир өөрийн татварын хэлтэст шилжин ирсний дагуу[4] Чингэлтэй дүүргийн хяналт шалгалтын хэлтсээс “М г” ХХК-ийн 2011 оны 10 дугаар сарын 06-наас 2013 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр хүртэлх хугацааны албан татварын ногдуулалт, төлөлтийн байдалд Татварын хяналт шалгалтын 2017  оны 09 дүгээр сарын 12-ны өдрийн 35170900400 дугаар томилолтын[5] дагуу татварын хяналт шалгалтыг дахин явуулж, маргаан бүхий шийтгэлийн хуудсыг 2017 оны 12 дугаар сарын 06-ний өдөр гаргасан.

          Тодруулбал, анхны татварын хяналт шалгалтаар холбогдох татварын хууль зөрчсөн 8,228,484,461.96 төгрөгийн зөрчлийг илрүүлсэн боловч нөхөн татвар, торгууль, алданги, хүү тооцсон шийдвэр гаргаагүй эрүүгийн журмаар шалгуулахаар хуулийн байгууллагад шилжүүлсэн, эрх бүхий хуулийн байгууллага буюу прокуророос гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй эрүүгийн журмаар шалгах үндэслэлгүй гэдгийг тогтоосон, иймээс татварын алба хяналт шалгалтыг дахин явуулж, Татварын хууль зөрчсөн үндэслэлээр Зөрчлийн тухай хууль, Татварын ерөнхий хуульд заасны дагуу хариуцлага  хүлээлгэх шийтгэлийн хуудас гаргажээ.

          Энэхүү татварын холбогдох алба болон хариуцагч татварын улсын байцаагч нарын үйлдэл нь Татварын ерөнхий хуулийн 35 дугаар зүйлийн 35.1-д “Татварын алба нь татварын улсын байцаагчийн ..., дүгнэлтийн биелэлтэд хяналт тавин хангуулж байна.”, 35.3-д “Энэ хуулийн 33.2.6-д заасан дүгнэлтийг эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтан хүчингүй болгосон нь зөрчил гаргасан этгээдийг Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлагаас чөлөөлөх үндэслэл болохгүй.”, 75 дугаар зүйлийн 75.2-т “Энэ хуулийн хуулийг зөрчсөн ..., хуулийн этгээдэд Эрүүгийн хууль, эсхүл Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.” гэж тус тус заасантай нийцсэн гэж үзэхээр байх бөгөөд хяналт шалгалтыг давхардуулсан гэж үзэх үндэслэлгүй байна.

          Мөн Татварын ерөнхий хуулийн 75 дугаар зүйлийн 75.2, Зөрчлийн тухай хуулийн 11.19 дүгээр зүйлд Татварын ерөнхий хууль зөрчих гэсэн зүйлээр татвар төлөгч хуулийн этгээд татвар төлөхөөс зайлсхийх зорилгоор гаргасан зөрчилд татварыг нөхөн төлүүлэх, торгох үндэслэлүүдийг тусгажээ.

          Үүний учир гомдол гаргагчийн өмгөөлөгч нарын “Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийн 4.1.7.хяналт шалгалтыг давхардуулахгүй бөгөөд төрийн эрх бүхий байгууллагаас хийсэн шинжилгээний дүн, дүгнэлтийг хяналт шалгалтыг хийх эрх бүхий байгууллага харилцан хүлээн зөвшөөрөх” гэж заасныг зөрчиж, Татварын ерөнхий хуулийн 35.3-д гаргасан зөрчил нь...эрүүгийн хэрэг биш бол Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэж болно гэх агуулгатай зохицуулалт биш” гэх давж заалдах гомдол үндэслэлгүй.

          3. Маргаан бүхий шийтгэлийн хуудсаар[6] 2013 онд харилцах болон кассаар орж ирсэн 2,233,235,100.36 төгрөгийн орлогыг аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын болон нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайланд тусгаагүй, албан татвар ногдуулж төсөвт төлөөгүй нь Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1.1, Татварын ерөнхий хуулийн 74 дүгээр зүйлийн 74.1.3, 74.3, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.1, 17 дугаар зүйлийн 17.1.1, 17.1.2, 17.2-дэх заалтуудыг тус тус зөрчсөн зөрчил гаргасан гэж 2,233,235,100.36 төгрөгийн зөрчилд 223,323,510,04 төгрөгийн нөхөн татвар, 66,997,052.01 төгрөгийн торгууль, 111,661, 755,02 төгрөгийн алданги, 669,970,5 төгрөгийн хүү ногдуулсан.

          Мөн шийтгэлийн хуудсаар Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайлангаар 2013 оны 1 дүгээр сарын 12293731 дугаартай падаанаар 2,029,369,640 төгрөгийн, 9 дүгээр сард 12239733 дугаартай падаанаар 1,635,406,167,40 төгрөгийн, нийт 3,664,775,807.40 төгрөгийн төлбөр тооцоо шилжүүлсэн үндсэн баримтгүй худалдан авалтыг “Нэмэгдсэн өртгийн албан татвартай үнээр дотоодын зах зээлээс худалдан авсан бараа” хэсэгт тусган нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлөх дүнгээс хасч тооцсон нь Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.1.1, 14.3, Татварын ерөнхий хуулийн 74 дүгээр зүйлийн 74.1.4, 74.3-дэх заалтыг зөрчсөн зөрчил гаргасан гэж 3,664,775,807.40 төгрөгийн зөрчилд 366,477,580.74 төгрөгийн нөхөн татвар, 109,943,274.22 төгрөгийн торгууль, 183,238,790.37 төгрөгийн алданги ногдуулжээ.

          Үүнээс гадна шийтгэлийн хуудсаар 2013 онд Y-2204046689 дугаартай, 70,000,000.00 төгрөгийн худалдаа үйлчилгээний барилгад үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татвар ногдуулаагүй, үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татварын тайланг татварын албанд ирүүлээгүй нь Үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татварын тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1, 6 дугаар зүйлийн 6.1, 8 дугаар зүйлийн 8.1, 8.2, 9 дүгээр зүйлийн 9.1, Татварын ерөнхий хуулийн 74 дүгээр зүйлийн 74.1.3, 74.3-д заасныг зөрчсөн зөрчил гаргасан гэж 170,000,000,000 төгрөгийн зөрчилд 1,700,000,00 төгрөгийн нөхөн татвар, 510,000.00 төгрөгийн торгууль, 850,000,00 төгрөгийн алданги ногдуулсан байна.

          Улмаар шийтгэлийн хуудсаар Анхан шатны ардчилсан сонгууль болж байнгын ажиллагаатай парламент байгуулагдсаны 25 жилийн ойг тохиолдуулан өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.3, 10 дугаар зүйлийн 10.7-д заасны дагуу нийт 289,112,082.25 төгрөгийн торгууль, 295,750,545.39 төгрөгийн алданги, 669,970.53 төгрөгийн хүүг өршөөлд хамруулан чөлөөлжээ.

          Үүнээс үзэхэд маргаан бүхий шийтгэлийн хуудсаар зөвхөн нөхөн татвар ногдуулсан гэж үзэхээргүй нөхөн татвараас гадна торгууль, алданги, хүү ногдуулсан, харин ногдуулсан хариуцлагаас өршөөсөн байх тул давж заалдах гомдолд “Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.2.1-д зааснаар шийтгэлийн хуудсыг зөвхөн шийтгэл оногдуулах хэлбэрээр гаргах болохоос татвар нөхөн төлүүлэх хэлбэрээр гаргах боломжгүй, шийтгэлийн хуудсаар шийтгэл оногдуулаагүй татвар ногдох орлогоо буруу тодорхойлсон хэмээн нөхөн татвар оногдуулсан” гэж маргаж байгаа нь үндэслэлгүй байна.

          4. Маргаан бүхий шийтгэлийн хуудсаар “М г” ХХК-д оногдуулах шийтгэлийн хэмжээг Зөрчлийн тухай хуулийн 1.4 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэг “Зөрчилд тооцох, зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдэд оногдуулах шийтгэл, албадлагын арга хэмжээний төрөл, хэмжээг тухайн зөрчил үйлдэх үед дагаж мөрдөж байсан хуулийн дагуу шийдвэрлэнэ.”, 4-д “Зөрчилд тооцохгүй болсон, оногдуулах шийтгэл, албадлагын арга хэмжээг хөнгөрүүлсэн, зөрчил үйлдсэн хүн, хуулийн этгээдийн эрх зүйн байдлыг дээрдүүлсэн хуулийг буцаан хэрэглэнэ.”, 1.5 дугаар зүйлийн 8-д “Зөрчлийг хөөн хэлэлцэх хугацааг өөр хуулиар тогтоосон бол тухайн хуулийг дагаж мөрдөнө.” гэж заасны дагуу 2008 оны Татварын ерөнхий хуулийн 74 дүгээр зүйл (Зөрчлийн тухай хууль гарахаас өмнөх), 2006 оны Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийг баримтлан гомдол гаргагч компанид нөхөн татвар, торгууль, алданги оногдуулсан, энэ үндэслэлээ шийтгэлийн хуудсанд тодорхой дурдсан байгаа нь хуульд нийцсэн гэж үзэх үндэслэлтэй.

          Тодруулбал, татварын улсын байцаагч нараас татвар хяналт шалгалт явуулах үед дагаж мөрдөгдөж байсан Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай 6.1 дүгээр зүйлийн 2.3 дахь хэсэгт заасны дагуу өмнө нь өөр улсын байцаагч нараас явуулсан хяналт шалгалтыг үндэслэн хялбаршуулсан журмаар хяналт шалгалтыг явуулж, мөн тухайн үед мөрдөгдөж байсан Зөрчлийн тухай 1.4 дүгээр зүйлийн 3, 4, 1.5 дугаар зүйлийн 8-д заасан үндэслэл, журмыг баримтлан гомдол гаргагч компанийн гаргасан татварын хууль тогтоомж зөрчсөн зөрчилд тухайн зөрчлийг үйлдэгдэх үеийн болон  зөрчил үйлдсэн гомдол гаргагч хуулийн этгээдийн эрх зүйн байдлыг дээрдүүлсэн Татварын ерөнхий (2008 оны) хууль, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай (2006 оны) хуульд заасан шийтгэлийн төрөл, хэмжээг баримтлан нөхөн татвар, торгууль, алданги, хүү ногдуулсныг хууль буруу хэрэглэсэн, процессын зөрчил гаргаж хууль зөрчсөн гэж үзэхгүй.

          5. Зөрчлийн тухай хуулийн 2.4 дүгээр зүйлийн 1-д “Зөрчлийн үр дагавар хэзээ илэрснээс үл хамааран тухайн зөрчил үйлдэгдсэн үеийг зөрчил үйлдсэн хугацаанд тооцно” гэж, мөн хуулийн 1.5 дугаар зүйлийн 8-д “Зөрчлийн хөөн хэлэлцэх хугацааг өөр хуулиар тогтоосон бол тухайн хуулийг дагаж мөрдөнө.”,  Татварын ерөнхий (2008 оны) хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1-д “Татвар нөхөн ногдуулах, алданги, торгууль ногдуулах хөөн хэлэлцэх хугацаа 5 жил байх...”-аар тус тус зохицуулжээ.

          Маргаан бүхий шийтгэлийн хуудсаар гомдол гаргагч “М г” ХХК-ийг 2013 онд харилцах болон кассаар орж ирсэн 2,233,235,100.36 төгрөгийн орлогыг аж ахуйн нэгжийн орлогын болон нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайланд тусгаагүй, албан татвар ногдуулж төсөвт төлөөгүй,  Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тайлангаар 2013 оны 1 дүгээр сарын 12293731 дугаартай падаанаар 2,029,369,640 төгрөгийн, 9 дүгээр сард 12239733 дугаартай падаанаар 1,635,406,167,40 төгрөгийн, нийт 3,664,775,807.40 төгрөгийн төлбөр тооцоо шилжүүлсэн үндсэн баримтгүй худалдан авалтыг “Нэмэгдсэн өртгийн албан татвартай үнээр дотоодын зах зээлээс худалдан авсан бараа” хэсэгт тусган нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлөх дүнгээс хасч тооцсон, 2013 онд Y-2204046689 дугаартай, 70,000,000.00 төгрөгийн худалдаа үйлчилгээний барилгад үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татвар ногдуулаагүй, үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татварын тайланг татварын албанд ирүүлээгүй зэрэг зөрчлийг үйлдсэн гэж татварын улсын байцаагчаас 2017 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдөр шийтгэлийн хуудас гаргасан.

          Үүнээс үзэхэд 2013 онд үйлдэгдсэн зөрчилд 2017 оны 12 дугаар сарын 06-ны өдөр нөхөн татвар, алданги, торгууль, хүү ногдуулсан татварын улсын байцаагч нарын  үйлдлийг Татварын ерөнхий хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1-д  заасан 5 жилийн хөөн хэлэлцэх хугацааг хэтрүүлсэн гэж үзэх үндэслэлгүй байна.

          Мөн Зөрчлийн тухай хуулийн 1.5 дугаар зүйлийн 8-д “Зөрчлийн хөөн хэлэлцэх хугацааг өөр хуулиар тогтоосон бол тухайн хуулийг дагаж мөрдөнө.” гэж заасны Татварын хууль тогтоомж зөрчсөн зөрчлийг тооцох хөөн хугацааг Татварын ерөнхий хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1-д зохицуулсан учир Зөрчлийн тухай хуулийн 1.5 дугаар зүйлийн 1.3-д “энэ хуульд хүнд арван мянгаас дээш хорин мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох шийтгэл оногдуулахаар заасан зөрчил үйлдсэнээс хойш хоёр жил өнгөрсөн.”, 3-д “Зөрчлийг хуулийн этгээд үйлдсэн бол энэ зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан торгох шийтгэлийн хэмжээг арав дахин нэмж дүйцүүлэн хөөн хэлэлцэх хугацааг тогтооно.” гэж заасан зөрчил үйлдсэнээс хойш хоёр жил байх хөөн хэлэлцэх хугацааг маргааны тохиолдолд хэрэглэх үндэслэлгүй.

          Иймээс гомдол гаргагч нарын өмгөөлөгч нарын “Зөрчлийн тухай хуулийн 1.5-д заасан зөрчил гарснаас хойш 2 жил байх хугацаа, Татварын ерөнхий (2008 оны) хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1-д заасан 5 жилийн хөөн хэлэлцэх хугацаа тус тус өнгөрсөн” гэх гомдлыг хүлээн авахааргүй байна.

          6. Гомдол гаргагчийн өмгөөлөгч нараас давж заалдах гомдолдоо “шүүхийн шийдвэрийн үндэслэх хэсэгт ...дүгнэлтийг гомдол гаргагчид танилцуулсан тэмдэглэгээ бүхий баримт хэрэгт авагдаагүй бөгөөд мэдэгдлийг амаар танилцуулсан мэдэгдэх хуудас гэдэг бол хяналт шалгалт, шүүхээр тогтоосон өрийг төлөхгүй бол төл гэж мэдэгддэг. Эцэслээгүй актад өр төлбөр яригдахгүй” гэж хариуцагч Б.Ц шүүх хуралдааны үеэр тайлбарласантай гомдол гаргагч тал маргаагүй болно” гэжээ. Шүүхийн тус дүгнэлт Татварын ерөнхий хуулийн /2008/-оны 33.2.6-д заасан “улсын байцаагчийн дүгнэлт”, мөн хуулийн 54.1-т заасан “Мэдэгдэх хуудас” гэх өөр өөр үр дагавар, утга агуулга бүхий баримтуудыг хооронд нь хольж сольсон дүгнэлт хийжээ.” гэж, мөн гомдолд “УДШ-ийн тогтоолд Татварын ерөнхий хуулийн 54 дүгээр зүйлд заасан мэдэгдэх хуудсыг хэзээ гардуулсан эсэх нөхцөлийг тодруулж хөөн хэлэлцэх хугацаа тус хуулийн 11.4-д зааснаар тасалдах эсэх агуулгаар дүгнэлт өгүүлэхээр буцаасан, үүнтэй холбоотой дүгнэлт өгөөгүй” гэж тус тус маргажээ.

Энэхүү гомдол нь үндэслэлтэй боловч үүнийг давж заалдах шатны шүүхээс зөвтгөх боломжтой тул давж заалдах гомдлыг хангах үндэслэлгүй.

          Маргааны тохиолдлын хувьд Татварын ерөнхий (2008 оны) хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.4-т “Татварын албанаас энэ хуулийн 54 дүгээр зүйлд заасан мэдэгдэх хуудас гардуулсан өдрөөр хөөн хэлэлцэх хугацаа тасалдаж, цааш шинээр тоологдоно.” гэж заасан үндэслэл хамааралгүй байна.

          Учир нь энэхүү хуулийн заалт нь Татварын ерөнхий (2008 оны) хуулийн 54 дүгээр зүйлийн 54.1-д заасны дагуу хугацаандаа төлөөгүй татвар болон мөн хуулийн 48 дугаар зүйлд заасан татварын ногдлыг шууд бус аргаар тодорхойлохтой холбоотой тул энэхүү маргааны хөөн хэлэлцэх хугацааг тодорхойлоход хамааралгүй юм.

          7. “Шүүхийн шийдвэрийн Үндэслэх хэсэгт “Шинжээчийн дүгнэлтийг зөвшөөрсөн тул шийтгэлийн хуудсыг зөрчлийн энэ хэсэгт хамаарах аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварт 223.323.510.04 төгрөг нөхөн ногдуулсныг 178.153.958,74 төгрөгөөр бууруулж 45.169.551.43 төгрөг төлүүлэх нь зүйтэй гэж үзлээ.” гэж дүгнэсэн атлаа Тогтоох хэсэгт үүнийг орхигдуулж гомдлын шаардлагыг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосон нь хоорондоо зөрүүтэй байна” гэх давж заалдах гомдол үндэслэлтэй боловч энэ үндэслэлээр шүүхийн шийдвэрийг өөрчлөх, хүчингүй болгох үндэслэлгүй байна.

          Учир нь хариуцагчийн тайлбараар “аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварт 223,323,510.04 төгрөг нөхөн ногдуулсныг 178,153,958,74 төгрөгөөр бууруулж 45.169.551.43 төгрөг төлүүлэх шинжээчийн дүгнэлтийг зөвшөөрсөн” гэдгийг үгүйсгэсэн бөгөөд маргаан бүхий шийтгэлийн хуудсаар гомдол гаргагчийг 2013 онд харилцах болон кассаар орж ирсэн 2,233,235,100.36 төгрөгийн орлогыг аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тайланд тусгаагүй, албан татвар ногдуулж төсөвт төлөөгүй зөрчилд шийтгэл оногдуулсан нь хяналт шалгалтын баримтаар тогтоогдсон, энэ нь Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1.1, Татварын ерөнхий (2008 оны) хуулийн 74.1.3, 74.3-д заасантай нийцсэн байх тул үндэслэлтэй.

          Иймд шүүхийн шийдвэрийн Үндэслэх хэсэгт “Шинжээчийн дүгнэлтийг зөвшөөрсөн тул шийтгэлийн хуудсыг зөрчлийн энэ хэсэгт хамаарах аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварт 223.323.510.04 төгрөг нөхөн ногдуулсныг 178.153.958,74 төгрөгөөр бууруулж 45.169.551.43 төгрөг төлүүлэх нь гэж үзлээ.” гэж дүгнэсэн нь үндэслэлгүй, харин тус шүүхийн шийдвэрийн Тогтоох хэсгийн 1 дэх заалтаар гомдлын шаардлагыг бүхэлд хэрэгсэхгүй болгон шийдвэрлэсэн нь зөв байна.

          8. Энэхүү захиргааны хэргийг нотлох баримт цуглуулаагүй үндэслэлээр Улсын дээд шүүхийн тогтоолоор нэг удаа, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн магадлалаар хоёр удаа анхан шатны шүүхэд дахин хэлэлцүүлэхээр буцаасан байх бөгөөд эдгээр тогтоол, магадлалд дурдсан баримтыг анхан шатны шүүхээс тухай бүрт нь холбогдох газруудад нотлох баримт цуглуулах албан бичиг хүргүүлэх, талуудаас тайлбар авах, нотлох баримт гаргуулах замаар цуглуулсан байх тул Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн 32.1-д заасан нотлох баримт цуглуулах үүргээ захиргааны шүүхээс биелүүлсэн гэж үзэхээр байна.

          Иймээс гомдол гаргагчийн өмгөөлөгч нарын “ “Анхан шатны шүүх УДШ-ын тогтоолд дурдсан нотлох баримт цуглуулах ажиллагааг хийгээгүй нь хэргийн оролцогч тэдгээрийн өмгөөлөгч хэргийн үйл баримт, хэргийн оролцогчийн буруутай үйл ажиллагаа, хууль зүйн үндэслэл, хууль хэрэглээний талаар нотлох болон үгүйсгэх байдлаар мэтгэлцэх зарчмыг алдагдуулсан байна” гэх Улсын дээд шүүхийн тогтоолыг биелүүлээгүй байна.” гэсэн гомдлыг хүлээн авах үндэслэлгүй.

          Эдгээр үндэслэлээр анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээж, гомдол гаргагчийн өмгөөлөгч нарын давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхиж шийдвэрлэх нь зүйтэй байна.

          Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 120 дугаар зүйлийн 120.1-д заасныг удирдлага болгон

ТОГТООХ нь:

          1.Нийслэл дэх Захиргааны хэргийн анхан шатны шүүхийн 2021 оны 05 дугаар сарын 20-ны өдрийн 344 дүгээр шийдвэрийг хэвээр үлдээж, гомдол гаргагч “М г” ХХК-ийн өмгөөлөгч Ө.Э, Ш.А нарын давж заалдах гомдлыг хангахгүй орхисугай.

          2.Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 47 дугаар зүйлийн 47.1, 51 дүгээр зүйлийн 51.1-д тус тус заасныг баримтлан гомдол гаргагч “М г” ХХК-ийн өмгөөлөгч Ө.Э, Ш.А нараас давж заалдах гомдол гаргахдаа улсын тэмдэгтийн хураамжид төлсөн 70,200 төгрөгийг улсын төсвийн орлогод хэвээр үлдээсүгэй.

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 113 дугаар зүйлийн 113.5 дахь хэсэгт зааснаар давж заалдах шатны шүүх хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны журам зөрчсөн, хууль буруу хэрэглэсэн гэж хэргийн оролцогчид, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч үзвэл магадлалыг гардан авсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш таван хоногийн дотор Улсын дээд шүүхийн Захиргааны хэргийн танхимд гомдол гаргах эрхтэй.

  

 

ШҮҮГЧ                                                           С.МӨНХЖАРГАЛ

ШҮҮГЧ                                                           Д.ОЮУМАА

ШҮҮГЧ                                                           А.САРАНГЭРЭЛ