Орхон аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Магадлал

2023 оны 12 сарын 20 өдөр

Дугаар 0074

 

 

 

 

 

 

 

 

Б.Зд холбогдох

эрүүгийн хэргийн тухай

 

 

Орхон аймгийн Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүх хуралдааныг шүүгч С.Уранчимэг даргалж, шүүгч С.Цэцэгмаа, ерөнхий шүүгч З.Хосбаяр нарын бүрэлдэхүүнтэй тус шүүх хуралдааны танхимд нээлттэй хийсэн шүүх хуралдаанд

 

Прокурор                                                         Ц.Л

Яллагдагч                                                       Б.З

Яллагдагчийн өмгөөлөгч                            Д.О

Нарийн бичгийн дарга                                Б.Маралмаа нарыг оролцуулан

 

Орхон аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч Б.Нармандах даргалж хийсэн шүүх хуралдааны 2023 оны 11 дүгээр сарын 03-ны өдрийн 731 дүгээр захирамжийг эс зөвшөөрч гаргасан прокурорын эсэргүүцлээр  яллагдагч Б.Зд холбогдох эрүүгийн хэргийг 2023 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдөр хүлээн авч, ерөнхий шүүгч З.Хосбаярын илтгэснээр хянан хэлэлцэв.

 

Б овогт Б-н З,

Б.З нь 2023 оны 09 дүгээр сарын 15-ны шөнө 00 цагийн орчимд       аймгийн    сумын        багт үйл ажиллагаа явуулдаг “Б” төвийн гадаа үл ялих зүйлээр шалтаглан маргалдаж, хохирогч Б.У-н зүүн чих рүү цохиж эрүүл мэндэд нь “чихэнд шарх” бүхий хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогджээ.

 

Орхон аймгийн Прокурорын газраас: Б.Згийн үйлдлийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж, хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ.

 

Орхон аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх:

 

Яллагдагч Б.З, түүний өмгөөлөгч Д.О нарын зарим хүсэлтийг хангаж, яллагдагч Б.Зд холбогдох эрүүгийн хэрэгт нэмэлт мөрдөн шалгах ажиллагаа хийлгэхээр хэргийг Орхон аймгийн Прокурорын газарт буцааж,

 

Шүүгдэгч Б.Зд урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэргийг прокурорт очтол хэвээр үргэжлүүлж, Хэрэгт эд мөрийн баримт болон иргэний бичиг баримт хураагдаж ирээгүй болохыг дурдаж шийдвэрлэжээ.

 

Прокурор эсэргүүцэлдээ:

 

... Шүүгчийн захирамжид дурдсан “яллагдагч Б.Згийн хэргээ хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр гаргасан хүсэлтийг хэрэгт хавсаргаагүй, прокурорт танилцуулж шийдвэрлүүлээгүй нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн” гэж үзсэн нь үндэслэлгүй байна.

Өөрөөр хэлбэл хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэх хүсэлтийг яллагдагч зөвхөн мөрдөн байцаалтад гаргахаар хуулиар хязгаарлаагүй бөгөөд мөрдөгч, прокурор, шүүхийн аль ч үед хэргээ хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэх хүсэлтийг гаргах эрх нээлттэй юм.

Яллагдагч Б.З, түүний өмгөөлөгч нараас хэрэгт нэмэлт ажиллагаа хийлгэх буюу хохирогч Б.У-н эрүүл мэндэд учирсан хөнгөн хохирлын зэргийг хүлээн зөвшөөрөхгүй, дахин дүгнэлт гаргуулах, гэмт хэрэг үйлдэгдэх үед байсан бусад гэрчүүдээс мэдүүлэг аваагүй гэсэн үндэслэлээр шүүхийн урьдчилан хэлэлцүүлэг явуулахаар хүсэлт гаргасан.

Яллагдагч шүүхэд хэрэгт нэмэлт ажиллагаа хийлгэхээр хүсэлт гаргасан боловч мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн Арван долдугаар бүлэгт заасан хялбаршуулсан шийдвэрлэх ажиллагааны шаардлагыг хангахгүй байгаад анхан шатны шүүх үндэслэлтэй дүгнэлт хийлгүйгээр “мөрдөн байцаалтад хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлүүлэхээр гаргасан хүсэлтийг хэрэгт хавсаргаагүй, прокурорт танилцуулж шийдвэрлээгүй” нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн гэж хэргийг прокурорт буцаах үндэслэлээ болгосон нь үндэслэлгүй байна.

Мөн хохирогч Б.У-н биед учирсан гэмтлийн зэрэг тогтоосон шинжээчийн 2023 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 802 дугаартай дүгнэлтэд “Зүүн чихний дотор хэсэгт 0,7x0.2 см зах ирмэг тэгш бус ангайж язарсан шархтай, тавлаж хатсан” гэх, дүгнэлтийн тогтоох хэсгийн 1 дэх заалтад Б.У-н биед чихэнд шарх гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл нь Гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна гэсэн дүгнэлтийг эргэлзээтэй гэж үзсэн үндэслэлээ тайлбарлаагүй, дүгнэлт гаргасан шинжээчийг шүүх хуралдаанд оролцуулан гаргасан дүгнэлтийг нь тайлбарлуулж, хэргийг шийдвэрлэх боломжтой байтал хэт нэг талыг барьсан дүгнэлт хийж хэргийг үндэслэлгүйгээр прокурорт буцаасан гэж үзэж байна.

Иймд яллагдагч Б.Зд холбогдох хэргийг прокурорт буцааж шийдвэрлэсэн Орхон аймаг дахь сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн 2023 оны 11 дүгээр сарын 03-ны өдрийн 731 дугаартай шүүгчийн захирамжийг хүчингүй болгуулахаар Монгол Улсын Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 33.3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасныг баримтлан прокурорын эсэргүүцэл бичив… гэжээ.

 

            Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон яллагдагч Б.З тайлбартаа: ... Би хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэж өгнө үү гээд хүсэлт өгсөн. Гэтэл хэргийг ердийн журмаар шийдвэрлүүлэхээр прокурор шүүхэд шилжүүлсэн ... гэв.

            Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон яллагдагчийн өмгөөлөгч Д.О тайлбартаа: ... Анхан шатны шүүхийн шүүгчийн захирамж үндэслэлтэй. Хохирогч нь гомдолгүй гэсэн байдаг. Хүсэлт өгсөн боловч хэрэгт байдаггүй ... гэв.

Давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд оролцсон прокурор Ц.Л дүгнэлтдээ: ... Эсэргүүцлээ дэмжиж байна. Шүүгчийн захирамжийг хүчингүй болгож өгнө үү ... гэв.

 

ТОДОРХОЙЛОХ нь:

 

Давж заалдах шатны шүүх прокурор Ц.Л-н эсэргүүцлийг үндэслэн Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.1 дүгээр зүйлийн 1, 3 дах хэсэгт зааснаар яллагдагч Б.Зд холбогдох хэргийн бүх ажиллагаа, шийдвэрийг бүхэлд нь хянаж үзлээ.

 

Орхон аймгийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос Б.З нь  аймгийн     сумын        багт үйл ажиллагаа явуулдаг “Б” төвийн гадаа 2023 оны 09 дүгээр сарын 15-ны шөнө 00 цагийн орчим үл ялих зүйлээр шалтаглан маргалдаж Б.У-н зүүн чих рүү цохиж “чихэнд шарх бүхий” эрүүл мэндэд нь хөнгөн хохирол санаатай учруулсан гэмт хэрэгт холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж, хэргийг анхан шатны шүүхэд шилжүүлжээ.

 

Анхан шатны шүүх хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцээд “... яллагдагч Б.Згийн хэргээ хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэхээр гаргасан хүсэлтийг хэрэгт хавсаргаагүй, прокурорт танилцуулж шийдвэрлүүлээгүй, ... шинжээчийн 2023 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 802 дугаартай дүгнэлт нь эргэлзээ бүхий нөхцөл байдал үүсгэж байх тул дахин шинжээч томилох нь зүйтэй ... ” гэсэн дүгнэлт хийж хэргийг Орхон аймгийн Прокурорын газарт буцааж шийдвэрлэсэн нь үндэслэлгүй болсон байна.

 

Хэргийн бүх ажиллагааг хянахад мөрдөн шалгах ажиллагааны үед Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 16.2 дугаар зүйлд заасан нөхцөл байдлуудыг хангалттай шалгаж тодруулсан, оролцогчийн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг хасаж, хязгаарласан, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн зөрчил тогтоогдоогүй бөгөөд хэрэгт цугларсан нотлох баримтуудад үндэслэн хэргийг шүүх хуралдаанаар хянан хэлэлцэж, талуудын мэтгэлцээний үндсэн дээр хэргийн бодит байдлыг тогтоох боломжтой байх тул шүүгчийн захирамжид заасан дээрх үндэслэлээр мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах шаардлагагүй гэж үзэв.

 

Орхон аймгийн Шүүхийн шинжилгээний хэлтсийн шинжээчийн 2023 оны 09 дүгээр сарын 21-ний өдрийн 802 дугаартай ... Б.У-н биед чихэнд шарх гэмтэл тогтоогдлоо. Дээрх гэмтэл мохоо зүйлийн нэг удаагийн үйлчлэлээр үүсгэгдэнэ. Дээрх гэмтэл хэрэг болсон гэх цаг хугацаанд үүсгэгдсэн байх боломжтой. Дээрх гэмтэл нь гэмтлийн зэрэг тогтоох журмын 2.4.1-т зааснаар эрүүл мэндийг түр хугацаагаар сарниулах тул гэмтлийн хөнгөн зэрэгт хамаарна ... гэсэн дүгнэлттэй яллагдагч, хохирогч нар танилцаж, шинжээчийн дүгнэлтэд гомдол гаргаагүй байна.

 

Хавтаст хэрэгт авагдсан дээрх дүгнэлтийг эргэлзээтэй гэх үндэслэл тогтоогдохгүй байх ба шаардлагатай гэж үзвэл шинжээчийг шүүх хуралдаанд оролцуулж, нөхцөл байдлыг тодруулах боломжтой байна.

 

Яллагдагч Б.З нь ... Дахин шинжээч томилж өгнө үү гэсэн саналтай байна. Гол зүйл нь бид хоёрын хэрүүл зодоон болохоос өмнөх зүйл байгаа. Хохирогчийн эхнэр Нарангэрэл намайг пивоны бакалаар цохисон намайг зөндөө цохисон эмэгтэй хүний хувьд би хөдлөөгүй тэвчсэн. ... Мөрдөн байцаалт аваад дараа нь хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэж болох тухай мэдэгдсэн. Үүний дараа би хэргийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэж өгнө үү гэсэн хүсэлтээ өөрөө гараар бичээд мөрдөгчид өгсөн ... ” гэж мэдүүлдэг боловч уг хүсэлтийг хэрэгт хавсаргаагүй, энэ талаар тухайн эрүүгийн хэрэгт хяналт тавьсан прокурорт танилцуулаагүй байна.

 

Шүүгдэгч хүсэлтээсээ татгалзсан, эсхүл хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх үндэслэл болсон нөхцөл байдлын аль нэг нь хангагдаагүй гэж үзэх үндэслэл тогтоогдвол шүүх Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 17.4 дүгээр зүйлийн 6 дахь хэсэгт зааснаар хэргийг прокурорт буцаах, эсхүл буцаахгүйгээр ердийн журмаар шийдвэрлэх юм.

 

Яллагдагч Б.З нь хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлүүлэх хүсэлт мөрдөн шалгах ажиллагааны үед өгсөн эсэх болон мөрдөгч хүсэлтийг шийдвэрлээгүй орхигдуулсан талаарх яллагдагчийн гомдлыг шүүх хуралдаанаар нөхөн гүйцэтгэх боломжгүй мөрдөн шалгах ажиллагаа хийлгэх үндэслэл гэж үзэх боломжгүй болно.

 

Үүнээс гадна давж заалдах шатны шүүх хуралдаанд яллагдагч нь бусдад санаатай хөнгөн хохирол учруулсан гэмт хэргээ хүлээн зөвшөөрч мэдүүлдэг ба хохирогч Б.У-н биед учирсан гэмтлийн зэргийг тогтоосон шинжээч эмчийн дүгнэлтэд хэргийн оролцогчид гомдол гаргаагүй байхад шүүх эргэлзээ бүхий нөхцөл байдал үүссэн гэж дүгнэсэн нь хэргийн бодит байдалтай нийцээгүй, шүүх хуралдаанаар хэлэлцсэн нотлох баримтаар нотлогдохгүй байна гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэж байна.

 

Анхан шатны шүүхийн шүүгчийн захирамжид дурдсан дээрх нөхцөл байдлууд нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, эсхүл нөлөөлж болохуйц зөрчилд тооцогдохгүй юм.

Шүүх хууль болон эрх зүйн ухамсрыг удирдлага болгож нотлох баримтуудыг тал бүрээс нь нягт нямбай, бүрэн гүйцэд, бодит байдлаар нь хянаж, хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудыг бусад нотлох баримтуудтай харьцуулах байдлаар үнэлж, хуульд заасан шаардлага хангасан нотлох баримтуудын хүрээнд шүүгдэгчийн гэм буруугийн асуудлыг хянан шийдвэрлэх боломжтой байна.

 

Иймд ... шүүгчийн захирамжийг хүчингүй болгуулж, хэргийг анхан шатны шүүхээр дахин хэлэлцүүлэхээр буцааж өгнө үү ... гэсэн прокурорын эсэргүүцлийг хүлээн авч, шүүгчийн захирамжийг хүчингүй болгож, хэргийг дахин хэлэлцүүлэхээр мөн шүүхэд буцаах нь зүйтэй гэж шүүх бүрэлдэхүүн дүгнэв.

 

             Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 39.5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 39.6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 39.9 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасныг тус тус удирдлага болгон ТОГТООХ нь:

 

1. Орхон аймаг дахь Сум дундын эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгчийн 2023 оны 11 дүгээр сарын 03-ны өдрийн 731 дүгээр захирамжийг хүчингүй болгосугай.

 

2. Прокурорын эсэргүүцлийг хүлээн авсугай.

 

3. Хэргийг анхан шатны шүүхэд хүргүүлэхийг шүүгчийн туслах Ч.Буяндэлгэрт даалгасугай.

 

4. Яллагдагч Б.Зд урьд авсан хувийн баталгаа гаргах таслан сэргийлэх арга хэмжээг хэвээр үлдээсүгэй.

5. Анхан болон давж заалдах шатны шүүхийн хууль хэрэглээний зөрүүг арилгах, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг ноцтой зөрчсөн нь шүүхийн шийдвэрт нөлөөлсөн, хуулийг Улсын дээд шүүхийн тогтоол, тайлбараас өөрөөр хэрэглэсэн, эрх зүйн шинэ ойлголт, эсхүл хууль хэрэглээг тогтооход зарчмын хувьд нийтлэг ач холбогдолтой гэж үзвэл магадлалыг гардуулсан, эсхүл хүргүүлснээс хойш 14 хоногийн дотор оролцогч хяналтын журмаар гомдол, прокурор, дээд шатны прокурор эсэргүүцэл гаргах эрхтэйг дурдсугай.

 

 

 

               ДАРГАЛАГЧ ШҮҮГЧ                                  С.УРАНЧИМЭГ

                        ШҮҮГЧ                                                           С.ЦЭЦЭГМАА

 

ЕРӨНХИЙ ШҮҮГЧ                                      З.ХОСБАЯР